Đường sắt đô thị đội vốn trăm nghìn tỷ: 'Đâm lao thì phải theo lao'

An Chi Thứ sáu, 31/08/2018 - 13:52

Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cho rằng, việc 5 dự án đường sắt đô thị đội vốn lên tới hơn 132 nghìn tỷ đồng giống như kiểu "đâm lao phải theo lao, dự án đã xây dựng đến như vậy rồi thì buộc phải hoàn thành, để không cũng không được".

Điệp khúc đội vốn khủng là chuyện thường thấy ở các dự án đường sắt đô thị ở Việt Nam

Thông tin từ Bộ Kế hoạch và đầu tư cho biết, tình trạng điều chỉnh tổng mức đầu tư xảy ra đối với nhiều chương trình, dự án, điển hình là các dự án đường sắt đô thị. Cụ thể, dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị TP. Hà Nội tuyến 2, đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo tăng tổng mức đầu tư từ 19.555 tỷ đồng lên 51.750 tỷ đồng, sau khi thẩm định đang đề nghị điều chỉnh xuống 33.568 tỷ đồng.

Dự án xây tuyến đường sắt đô thị TP. HCM tuyến 1, đoạn Bến Thành - Suối Tiên tăng từ 17.387 tỷ đồng lên 47.325 tỷ đồng. Tuyến tàu điện ngầm số 2 TP. HCM tuyến Bến Thành - Tham Lương vay nguồn Đức, ADB, EIB dự kiến tăng từ mức 26.116 tỷ đồng lên 47.603 tỷ đồng. Tuyến đường sắt đô thị thành phố Hà Nội tuyến Cát Linh - Hà Đông tăng từ 8.769 tỷ đồng lên 47.325 tỷ đồng.

Dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị thí điểm TP. Hà Nội, đoạn Nhổn - ga Hà Nội vay Pháp, ADB, EIB tăng tổng mức đầu tư từ 783 triệu EUR lên 1.176 triệu EUR, đội vốn 393 triệu EUR, tương đương khoảng 10.400 tỷ đồng.

Ngoài ra, tuyến đường sắt đô thị số 1, 2 của TP. HCM và tuyến số 2 Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo của TP. Hà Nội hiện cũng đang trong quá trình điều chỉnh dự án.

Như vậy, theo tính toán, 5 dự án đường sắt đô thị trên đội vốn tới 132.576 tỷ đồng.

Nhiều tập đoàn Trung Quốc muốn xây đường sắt tại Việt Nam

Trước câu hỏi về hướng xử lý về vốn đối với 5 dự án đường sắt đô thị đội vốn hơn 132.000 tỷ đồng, Chính phủ tiếp tục đứng ra vay tiền phân bổ cho địa phương thực hiện dự án hay sẽ giao cho các địa phương tự vay vốn để làm các dự án, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Văn Trung cho biết, việc dự án điều chỉnh tăng vốn có nhiều nguyên nhân, do quy mô dự án thay đổi, do biến động về giá.

Trong mỗi dự án, nguồn vốn được xác định theo quy định của luật đầu tư công, phần nào của Ngân sách Trung ương, phần nào của địa phương. Không phải mọi dự án Chính phủ đều vay tiền cho địa phương thực hiện.

Bên cạnh đó, khi vay vốn ODA về để triển khai dự án bao giờ cũng liên quan đến trần nợ công. Do đó, các dự án luôn được xem xét nằm trong trần nợ công cho phép, ông Trung khẳng định.

Về vấn đề này, TS. Lê Đăng Doanh nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương cũng cho rằng, trong bối cảnh kinh tế gặp nhiều khó khăn, ngân sách Nhà nước cho việc chi thường xuyên đang bị cắt giảm, chi phát triển đầu tư chủ yếu phụ thuộc vay vốn ODA, nếu không bố trí được vốn đối ứng sẽ ảnh hưởng rất lớn tới tiến độ của dự án.

Trong khi đó, việc xây dựng đối với 5 dự án đường sắt đô thị đội vốn hiện nay giống như "đâm lao phải theo lao, dự án đã xây dựng đến như vậy rồi buộc phải hoàn thành, nếu để không thì không được", ông Doanh nhìn nhận.

Đường sắt đô thị đội vốn trăm nghìn tỷ: 'Đâm lao thì phải theo lao, để không cũng không được' 1
Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh

Tuy nhiên, theo ông Doanh, vấn đề là phải xử lý nguồn vốn như thế nào, ngân sách Nhà nước rõ ràng đang rất hạn chế, ngân sách các địa phương cũng trong hoàn cảnh tương tự, tiếp tục vay ODA cũng không phải dễ dàng vì Việt Nam đã trở thành nước có thu nhập trung bình, không dễ để vay vốn ODA như trước kia. Mặt khác, dù có vay được vốn ODA thì nền kinh tế cũng phải mang thêm một món nợ, đặt thêm gánh nặng cho nền kinh tế.

Bên cạnh đó, ông Doanh cũng đặt câu hỏi về trình độ, kinh nghiệm của đơn vị tư vấn, thẩm định dự án cũng như trách nghiệm của các cơ quan quản lý nhà nước này khi để dự án đội vốn quá lớn và chậm tiến độ trong suốt thời gian dài.

Trước đó, Bộ Kế hoạch và đầu tư đã đưa 4 nguyên nhân chính dẫn tới việc tăng tổng mức đầu tư của các dự án nói trên. Các nguyên nhân bao gồm:

Thứ nhất là kéo dài thời gian bàn giao mặt bằng dẫn tới phát sinh thêm chi phí. Việc giải phóng, bàn giao mặt bằng thi công chậm dẫn tới trượt giá nguyên vật liệu cũng như giá nhân công, phải điều chỉnh tổng mức đầu tư như dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị TP. Hà Nội tuyến Cát Linh - Hà Đông.

Thứ hai là do biến động giá của nguyên, nhiên vật liệu và tăng lương tối thiểu. Thông thường, thời gian thực hiện công tác thiết kế dự án và phê duyệt thiết kế, đấu thầu thi công mất trung bình 2 năm kể từ khi ký Hiệp định vay. Trong thời gian này, sự biến động giá của nguyên, nhiên vật liệu và điều chỉnh tăng lương tối thiểu theo quy định đã dẫn tới việc tăng tổng mức đầu tư.

Thứ ba là tăng khối lượng xây dựng. Bộ Kế hoạch và đầu tư đánh giá hiện nay, Việt Nam chưa có các quy chuẩn, định mức, đơn giá áp dụng cho đường sắt đô thị nên việc xác định tổng mức đầu tư của dự án chủ yếu dựa trên suất đầu tư của các công trình tương tự đã và đang xây dựng tại châu Á nên không đạt được độ chính xác tin cậy dẫn tới phải điều chỉnh tổng mức đầu tư.

Thứ tư là năng lực của tư vấn kém. Bộ Kế hoạch và đầu tư cho rằng nhiều tư vấn đưa ra các giải pháp thiết kế, tính toán chưa chính xác chi phí đầu tư các hạng mục, dẫn tới tổng mức đầu tư tăng.

Chẳng hạn, tại dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị TP. Hà Nội tuyến 2, đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo, trong quá trình thẩm tra tổng mức đầu tư đã phát hiện nhiều sai sót trong quá trình tính toán chi phí đầu tư như: áp dụng tỷ giá quy đổi, chi phí dự phòng không theo quy định, tính sai khối lượng một số hạng mục kết cấu chính, đặc biệt là chi phí đầu tư hệ thống cơ điện rất cao và không được tư vấn lập dự án phân tích đơn giá chi tiết dẫn tới giá của hệ thống cơ điện cao hơn đơn giá của một số dự án tương tự trong khu vực tới 2 đến 7 lần.

Hay như tại dự án tuyến đường sắt đô thị TP. HCM, tuyến 2, đoạn Bến Thành - Tham Lương, tư vấn đã bỏ sót khối lượng và hạng mục chi phí trong báo cáo khả thi dự án.

Đường sắt Cát Linh - Hà Đông chưa chạy công ty vận hành đã lỗ 17 tỷ

Đường sắt Cát Linh - Hà Đông chưa chạy công ty vận hành đã lỗ 17 tỷ

Doanh nghiệp -  7 năm
Công ty TNHH Một thành viên Đường sắt Hà Nội đã chi 17 tỷ đồng cho công tác quản lý doanh nghiệp sau 2 năm hoạt động chuẩn bị tiếp quản vận hành đường sắt đô thị 2A, Cát Linh-Hà Đông.
Đường sắt Cát Linh - Hà Đông chưa chạy công ty vận hành đã lỗ 17 tỷ

Đường sắt Cát Linh - Hà Đông chưa chạy công ty vận hành đã lỗ 17 tỷ

Doanh nghiệp -  7 năm
Công ty TNHH Một thành viên Đường sắt Hà Nội đã chi 17 tỷ đồng cho công tác quản lý doanh nghiệp sau 2 năm hoạt động chuẩn bị tiếp quản vận hành đường sắt đô thị 2A, Cát Linh-Hà Đông.
Thủ tướng cho ý kiến về đề nghị điều chỉnh dự án đường sắt đô thị số 2

Thủ tướng cho ý kiến về đề nghị điều chỉnh dự án đường sắt đô thị số 2

Tiêu điểm -  6 năm

Dự án đường sắt đô thị số 2 Hà Nội, đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo đã chậm tiến độ 10 năm.

Đường sắt đô thị Hà Nội đoạn số 2: Chậm tiến độ 10 năm, xin tăng vốn hơn 16 nghìn tỷ đồng

Đường sắt đô thị Hà Nội đoạn số 2: Chậm tiến độ 10 năm, xin tăng vốn hơn 16 nghìn tỷ đồng

Tiêu điểm -  7 năm

Dự án được phê duyệt vào tháng 11/2008, theo tiến độ sẽ khai thác năm 2017, tuy nhiên, đến nay dự án chưa được khởi công.

Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông: Đường sắt Cát Linh - Hà Đông sẽ hoàn thành vào tháng 8/2018

Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông: Đường sắt Cát Linh - Hà Đông sẽ hoàn thành vào tháng 8/2018

Leader talk -  7 năm

Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Ngọc Đông khẳng định không có việc dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông sẽ lùi tiến độ đến năm 2021.

Lập phương án đầu tư 3 đoạn tuyến đường sắt đô thị Hà Nội

Lập phương án đầu tư 3 đoạn tuyến đường sắt đô thị Hà Nội

Đầu tư -  7 năm

Việc lập đề xuất dự án đầu tư các tuyến đường sắt đô thị thành phố Hà Nội ưu tiên đầu tư giai đoạn đến năm 2025 được kỳ vọng sẽ mở ra nhiều cơ hội phát triển cho toàn thành phố.

Ý kiến trái chiều về trung tâm tài chính quốc tế

Ý kiến trái chiều về trung tâm tài chính quốc tế

Tiêu điểm -  8 giờ

Phía cơ quan trung ương theo hướng thận trọng, trong khi doanh nghiệp và địa phương muốn cơ chế nới lỏng, ưu đãi.

Trung ương Đảng thống nhất sắp xếp lại bộ máy hành chính, còn 34 tỉnh

Trung ương Đảng thống nhất sắp xếp lại bộ máy hành chính, còn 34 tỉnh

Tiêu điểm -  9 giờ

Ban Chấp hành Trung ương thống nhất sắp xếp lại bộ máy hành chính còn 34 tỉnh, thành phố trong đó có 28 tỉnh và 6 thành phố trực thuộc Trung ương.

Bình Định thu hút đầu tư từ các tập đoàn năng lượng và du lịch quốc tế

Bình Định thu hút đầu tư từ các tập đoàn năng lượng và du lịch quốc tế

Tiêu điểm -  3 ngày

Bình Định đang nhận được quan tâm rõ nét của nhiều tập đoàn quốc tế đối với một số lĩnh vực chủ lực như công nghiệp năng lượng hay bất động sản nghỉ dưỡng, du lịch.

Vietjet ký thoả thuận tài chính 300 triệu USD với AV AirFinance

Vietjet ký thoả thuận tài chính 300 triệu USD với AV AirFinance

Tiêu điểm -  3 ngày

Thoả thuận này nâng tổng kim ngạch thương mại của hãng hàng không này với các doanh nghiệp Mỹ lên tới 64 tỉ USD.

Việt Nam và Mỹ khởi động đàm phán thỏa thuận thương mại mới

Việt Nam và Mỹ khởi động đàm phán thỏa thuận thương mại mới

Tiêu điểm -  3 ngày

Việt Nam và Mỹ thống nhất khởi động đàm phán thỏa thuận thương mại đối ứng nhằm hướng tới quan hệ kinh tế ổn định, đôi bên cùng có lợi.

Không nói suông, VNG cắm rễ AI vào ngành tài chính

Không nói suông, VNG cắm rễ AI vào ngành tài chính

Doanh nghiệp -  7 giờ

VNG đang đầu tư toàn diện vào AI, từ việc xây dựng hạ tầng, phát triển nền tảng và ứng dụng thực tế, với sự tham gia của mọi thành viên trong doanh nghiệp.

Ý kiến trái chiều về trung tâm tài chính quốc tế

Ý kiến trái chiều về trung tâm tài chính quốc tế

Tiêu điểm -  8 giờ

Phía cơ quan trung ương theo hướng thận trọng, trong khi doanh nghiệp và địa phương muốn cơ chế nới lỏng, ưu đãi.

Sunshine Group tái cấu trúc toàn diện với mũi nhọn bất động sản

Sunshine Group tái cấu trúc toàn diện với mũi nhọn bất động sản

Doanh nghiệp -  8 giờ

Bên cạnh mảng bất động sản truyền thống, Sunshine Group đang từng bước hiện thực hóa tham vọng trở thành tập đoàn đa ngành, đa lĩnh vực hàng đầu.

Samsung tổ chức Ngày hội công nghệ SIC Tech Day 2025 tại TP. HCM

Samsung tổ chức Ngày hội công nghệ SIC Tech Day 2025 tại TP. HCM

Nhịp cầu kinh doanh -  8 giờ

Ngày 12/4, Samsung Việt Nam chính thức tổ chức sự kiện công nghệ SIC Tech Day 2025 lần đầu tiên tại Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. HCM.

Động thái thuế của Mỹ tác động thế nào đến tỷ giá VND/USD?

Động thái thuế của Mỹ tác động thế nào đến tỷ giá VND/USD?

Tài chính -  9 giờ

Thị trường ngoại hối và tỷ giá diễn biến tích cực hơn sau quyết định tạm hoãn thuế đối ứng 90 ngày của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Thuế đối ứng Mỹ: Đòn đau hay đòn bẩy cho doanh nghiệp Việt?

Thuế đối ứng Mỹ: Đòn đau hay đòn bẩy cho doanh nghiệp Việt?

Diễn đàn quản trị -  9 giờ

Bên cạnh việc mở rộng thị trường và phân tán rủi ro địa chính trị, doanh nghiệp cần “chuyển hóa” toàn bộ cấu trúc tài chính và quản trị tài sản để trở nên linh hoạt và chống chịu tốt hơn trước các biến động khó lường.

Trung ương Đảng thống nhất sắp xếp lại bộ máy hành chính, còn 34 tỉnh

Trung ương Đảng thống nhất sắp xếp lại bộ máy hành chính, còn 34 tỉnh

Tiêu điểm -  9 giờ

Ban Chấp hành Trung ương thống nhất sắp xếp lại bộ máy hành chính còn 34 tỉnh, thành phố trong đó có 28 tỉnh và 6 thành phố trực thuộc Trung ương.