Lý do khiến nông sản Việt chưa thoát 'đáy' trong chuỗi giá trị toàn cầu
Hạ Vũ
Thứ tư, 09/10/2019 - 09:03
Các chuyên gia nước ngoài cho rằng, chuỗi sản xuất nông sản Việt Nam đang thiếu tính liên kết, công nghệ sản xuất và chế biến còn hạn chế, hơn nữa sự liên kết giữa các doanh nghiệp để nâng cao giá trị nông sản còn thấp.
Nông sản Việt đang đứng trước nhiều cơ hội để mở rộng thị trường quốc tế.
Việt Nam đang đứng thứ 15 trên thế giới về xuất khẩu nông sản; đồng thời các sản phẩm đã có mặt tới gần 190 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong đó có nhiều sản phẩm đặc trưng như cà phê, điều, hồ tiêu, chè, gạo…
Với 16 hiệp định thương mại tự do thế hệ mới đã được ký kết, các sản phẩm nông sản của Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội để mở rộng thị trường quốc tế.
Mặc dù hoạt động xuất khẩu nông sản sang thị trường Trung Quốc gặp khó, nhưng kim ngạch xuất khẩu 9 tháng đầu năm nay của cả nước vẫn đạt 30,2 tỷ USD, tăng 2,7% so với cùng kỳ năm 2018.
Trong đó có 6 nhóm sản phẩm đạt kim ngạch xuất khẩu trên 2 tỷ USD là gỗ và sản phẩm gỗ, cà phê, gạo, hạt điều, rau quả, tôm.
Ngoài ra, "nhu cầu của thế giới về lương thực sẽ tăng từ 70 – 100% cho đến năm 2050 do dân số tăng và do sự thay đổi trong lựa chọn ăn uống của người dân", chuyên gia tới từ Ngân hàng Thế giới, bà Phạm Hoàng Vân Anh cho biết tại Diễn đàn "Doanh nghiệp Việt Nam: Liên kết để tham gia chuỗi giá trị nông sản toàn cầu” diễn ra vào ngày 8/10.
Việt Nam được đánh giá là quốc gia mạnh về lĩnh vực nông nghiệp do có nhiều lợi thế trong sản xuất các mặt hàng nông sản mà thế giới cần.
Tuy nhiên, "trong quá trình tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, Việt Nam mới chỉ dừng lại ở việc cung cấp đầu vào là nông sản thô. Đây là khâu tạo ra giá trị ít nhất trong chuỗi giá trị toàn cầu", ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhận định.
"Khi bán ra thị trường thế giới có đến 80% hàng nông sản Việt đến tay người tiêu dùng thông qua các thương hiệu nước ngoài", theo ông Phòng.
Việc tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị và ứng dụng khoa học công nghệ được xem là động lực then chốt cho sự phát triển của nền nông nghiệp bền vững.
Tuy nhiên, các chuyên gia nước ngoài cho rằng, chuỗi sản xuất nông sản Việt Nam đang thiếu tính liên kết, công nghệ sản xuất và chế biến còn hạn chế, hơn nữa sự liên kết giữa các doanh nghiệp để nâng cao giá trị nông sản còn thấp.
Theo ông Park Hyang Jin, Tổng Giám đốc Công ty Dreamfarm (Hàn Quốc), để nâng cao năng lực cạnh tranh, doanh nghiệp Việt Nam cần đầu tư vào công nghệ, từ khâu sản xuất đến chế biến, đóng gói và tiêu thụ sản phẩm, đảm bảo toàn bộ quy trình được kiểm soát đúng quy chuẩn. Như vậy, các doanh nghiệp mới góp phần nâng cao giá trị nông sản và tham gia vào chuỗi giá trị nông sản toàn cầu.
Đại diện doanh nghiệp sản xuất gạo theo mô hình cánh đồng lớn trong nước cho biết mỗi năm Việt Nam xuất khẩu từ 5 - 7 triệu tấn gạo nhưng hầu hết lượng gạo đó được chế biến từ lúa ngoài mô hình. Đây là điểm bất cập trong thực hiện liên kết chuỗi hiện nay.
Đáng chú ý, việc nhân rộng mô hình lại đang gặp nhiều khó khăn, diện tích cánh đồng lớn liên kết ở các địa phương ngày càng thu hẹp dần. Nguyên nhân do chuỗi liên kết còn thiếu vốn để thực hiện. Đặc biệt về vốn trung, dài hạn để lắp đặt máy sấy lúa, vốn ngắn hạn để ứng vật tư đầu vụ và thanh toán tiền cho nông dân khi thu hoạch.
Về phía ngân hàng, bà Phạm Thị Thanh Tùng, Vụ Tín dụng các ngành kinh tế thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, cho biết, việc kiểm soát dòng tiền khi cho vay theo chuỗi trong ngành nông nghiệp gặp nhiều khó khăn khi vẫn còn trường hợp hợp đồng liên kết thiếu chặt chẽ, hiện tượng vi phạm hợp đồng liên kết của người dân, doanh nghiệp đầu mối còn phổ biến.
Theo báo cáo từ Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Việt Nam hiện có hơn 2.900 hợp tác xã nông nghiệp tham gia liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm với hơn 1.000 doanh nghiệp.
Đối với các chuỗi nông sản an toàn, trên địa bàn cả nước có hơn 1.200 chuỗi được chứng nhận, với hơn 1.400 sản phẩm (chủ yếu là các loại rau, củ quả, các loại cá biển, trái cây, trứng, nước mắm).
Hơn 3.100 điểm bán các sản phẩm nông sản theo chuỗi giá trị, trong đó có hơn 640 địa chỉ kinh doanh đã được cấp giấy xác nhận chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn.
Ngoài ra, Bộ cũng đã xây dựng chuỗi liên kết 3 trục nông sản trụ cột của tái cơ cấu ngành nông nghiệp, gồm chuỗi liên kết cá tra ba cấp, chuỗi liên kết một ngành hàng lâm sản chủ lực và chuỗi liên kết ngành hàng lúa gạo.
Trung Quốc nhiều năm liền là thị trường nhập khẩu nông sản Việt Nam lớn nhất. Tuy nhiên việc kiểm soát chặt tiểu ngạch và hàng rào kỹ thuật tại nước này trong năm nay khiến nông sản Việt xuất khẩu sang thị trường này giảm mạnh.
Đại diện Vụ Thị trường châu Âu – châu Mỹ (Bộ Công Thương) nhấn mạnh, chất lượng sản phẩm vẫn là yếu tố then chốt giúp nông sản Việt vững vàng bước vào châu Âu.
Đại diện Vụ Thị trường châu Á – châu Phi (Bộ Công Thương) nhấn mạnh đối tác Nhật Bản sẽ là những người giúp nông sản Việt Nam mở cánh cửa bước vào thị trường này.
Với nhiều thế mạnh sẵn có, nông sản Việt đã có thể vươn mình ra nhiều thị trường lớn, song để chinh phục được những thị trường khó tính như Hàn Quốc, việc đáp ứng các yêu cầu về an toàn thực phẩm cần được đặt lên trên hết.
Bối cảnh phát triển mới đòi hỏi Thủ đô Hà Nội phải thực hiện một cuộc chuyển mình căn bản, từ mô hình phát triển đơn cực đã quá tải, sang cấu trúc "đa cực, đa trung tâm" nhằm giải quyết dứt điểm các thách thức đô thị cố hữu.
Việt Nam sở hữu tiềm năng lớn với các khoáng sản chiến lược hàng đầu thế giới, nhưng gánh nặng chính sách thuế đang thách thức sự phát triển của ngành này.
Hơn ba thập kỷ qua, HPT dưới sự dẫn dắt của ông Ngô Vi Đồng đã vun đắp “niềm tin và trí tuệ Việt” thành biểu tượng đổi mới của doanh nghiệp công nghệ Việt.
Theo Novaland, sau quá trình tái cấu trúc trong năm 2024 - 2025,phần lớn các gói trái phiếu này đã được tất toán toàn bộ nợ gốc, lãi, chỉ còn 'một vài gói tồn đọng'.
Theo kết luận thanh tra, nhóm 11 doanh nghiệp trong giai đoạn 2015 – 2023 đã phát hành hơn 32 nghìn tỷ đồng trái phiếu, có nhiều sai phạm về công bố thông tin, sử dụng vốn sai mục đích và nợ lãi trái phiếu.
Ngân hàng Nhà nước vừa tổ chức đánh giá Thông tư số 27 hướng dẫn thực hiện một số điều của Luật Phòng, chống rửa tiền và phổ biến nội dung phòng, chống rửa tiền.
Phó Thống đốc NHNN ghi nhận nỗ lực toàn hệ thống khi hoạt động tiền tệ, tín dụng và dịch vụ ngân hàng vẫn ổn định, thông suốt sau hơn bảy tháng sáp nhập.
Sự kiện Omoda 4 global preview salon không chỉ là buổi ra mắt sản phẩm, mà còn là hành trình đồng sáng tạo, nơi thương hiệu và người dùng cùng nhau định hình tương lai của trải nghiệm di chuyển.
