Việc thực hiện các dự án một cách tùy tiện, không có sự giám sát và khung pháp lý rõ ràng đang khiến BOT trở thành mảnh đất màu mỡ cho lợi ích nhóm, TS. Lê Đăng Doanh nhận định.
Mô hình hợp tác công - tư (PPP), trong đó có hình thức hợp đồng xây dựng - vận hành - chuyển giao (BOT) vốn được kỳ vọng sẽ tạo đột phá cho việc huy động nguồn vốn đầu tư hạ tầng. Tuy nhiên, việc huy động các nguồn lực xã hội tham gia vào các dự án BOT trong thời gian vừa qua đã và đang tồn tại quá nhiều mặt trái khiến dư luận bức xúc.
TheLEADER đã có cuộc trao đổi ngắn với TS. Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương về vấn đề này.
Tồn tại lớn nhất trong việc triển khai các dự án giao thông theo hình thức BOT trong thời gian qua là gì, thưa ông?
TS. Lê Đăng Doanh: Bản chất của BOT không xấu. Chủ trương phát triển hạ tầng bằng các dự án BOT sử dụng vốn xã hội là cần thiết. Qua đó góp phần thúc đẩy sự phát triển của kết cấu hạ tầng giao thông, huy động một cách hiệu quả nguồn lực cho sự phát triển kinh tế chung của đất nước.
Trên thế giới, nhiều nước đã thực hiện mô hình đầu tư này và thành công. Tuy nhiên, tại Việt Nam, toàn bộ quá trình đưa BOT vào thực tiễn đang rất méo mó và tồn tại quá nhiều tiêu cực.
BOT ở Việt Nam đang bị biến tướng, trở thành miếng mồi ngon của các nhóm lợi ích lợi dụng việc Nhà nước chưa xây dựng khung pháp luật về BOT và sự giám sát dành cho các dự án BOT còn nhiều lỗ hổng để thu lợi nhuận khổng lồ.
Vừa qua, Thanh tra Chính phủ cũng đã chỉ ra 5 vấn đề chính của BOT. Trong đó có vấn đề về thiếu công khai minh bạch. Câu hỏi đặt ra với các dự án BOT là có tổ chức đấu thầu công khai hay không, sau khi dự án hoàn thành ai giám sát giá, mức thu, tỷ suất lợi nhuận...?
Tất cả nhưng điều đó chúng ta đều không có câu trả lời. BOT ở nước ta đang được chỉ định thầu gần như 100%, nên không thể đảm bảo sự khách quan, minh bạch. Bên cạnh đó, chúng ta hiện vẫn chưa có khung pháp lý rõ ràng cho việc thực hiện các dự án BOT, không quy định rõ trách nghiệm của các cơ quan quản lý và chủ đầu tư dự án xây dựng... Hệ quả là BOT trở thành mảnh đất màu mỡ cho lợi ích nhóm.
Theo ông, việc “loạn” trạm thu phí BOT có ảnh hưởng như thế nào đối với người dân và nền kinh tế?
TS. Lê Đăng Doanh: Trạm BOT bất hợp lý không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến người tham gia giao thông mà còn gây nên những tác động không nhỏ lên toàn xã hội, làm tăng chi phí vận tải, kéo theo tăng chi phí hàng hóa.
Khi phí BOT bị đẩy lên quá cao sẽ làm tăng chi phí của doanh nghiệp, từ đó làm giá hàng hóa tăng lên khiến doanh nghiệp không cạnh tranh được. Trong khi đó, nếu doanh nghiệp không thể cạnh tranh họ sẽ phá sản, người dân không có công ăn việc làm... kéo theo đó là sự sụt giảm chung của nền kinh tế.
Ở một khía cạnh khác, đối với BOT người dân phải trả phí, khi thấy không hợp lý thì họ phản ứng lại như người dân ở trạm thu phí Cai Lậy. Tuy nhiên, tới đây chúng ta triển khai hình thức BT (xây dựng - chuyển giao). Đối với loại hình này, người dân không thể biết được việc Chính phủ lấy đất ở đâu, định giá bao nhiêu, kiểm soát, giám sát như thế nào...
Do đó, tôi cho rằng, nếu không có phương án cụ thể đảm bảo công khai minh bạch, loại hình hợp tác BT sắp tới sẽ nguy hiểm hơn BOT rất nhiều.
Vậy, để tiếp tục thực hiện các dự án theo hình thức BOT và BT, Chính phủ nên có giải pháp gì?
TS. Lê Đăng Doanh: Trước hiện tượng vừa rồi như ở Trạm thu phí Cai Lậy, vấn đề đặt ra là chúng ta phải rút kinh nghiệm, tại sao lại cho phép thực hiện một cách tùy tiện, không có khung pháp luật rõ ràng, không có sự giám sát của các cơ quan quản lý Nhà nước và người dân như vậy. Nếu tiếp tục phát triển các dự án BOT trong bối cảnh như hiện nay là không thể chấp nhận được.
Do đó, trong thời gian tới, Chính phủ tiếp tục thực hiện các dự án BOT, BT nhưng phải có giám sát chặt chẽ từ các cơ quan chức năng. Quan trọng hơn nữa là phải thực hiện một cách công khai minh bạch, giám sát nghiêm túc và phải đấu thầu công khai. Đồng thời, Nhà nước cần sớm hoàn thiện khung pháp lý cho hình thức đầu tư này.
Bên cạnh đó, đối với những trạm thu phí BOT gây bức xúc cho người dân như trong thời gian vừa qua, các cơ quan quản lý cần rà soát lại toàn bộ một cách nghiêm túc, trạm nào cần cắt giảm hay chuyển vị trí cho phù hợp.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
Tags:
Tags:
Có khoảng 60-70% trong 54 dự án BOT sẽ được điều chỉnh giảm phí từ 5% đến 25% tùy vào kết quả đàm phán với nhà đầu tư.
Những bất hợp lý, sai phạm của các dự án BOT đã được dư luận và cả cơ quan chức năng nêu rõ. Nhưng bản chất dẫn đến sai phạm và trách nhiệm vẫn chưa được chỉ ra thấu đáo và thẳng thắn.
Thanh tra Chính phủ đã phát hiện nhiều sai phạm, thiếu sót trong quá trình triển khai thực hiện tại 6 dự án BT, BOT ở TP. HCM.
Theo Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội, nếu nhà đầu tư bỏ vốn vào BOT mà không có lãi thì người ta sẽ không làm.
Kết luận của Thanh tra Chính phủ về các dự án BT, BOT trong lĩnh vực giao thông, môi trường đã chỉ rõ nhiều sai phạm.
Các giải pháp trong dự thảo nghị quyết của Chính phủ về cơ chế kiểm soát, kiềm chế giá bất động sản, bên cạnh những mặt tích cực cũng bộc lộ nhiều kẽ hở, tiềm ẩn rủi ro chính sách và khó khả thi trên thực tế.
Bên cạnh vốn, trung tâm tài chính còn là chất xúc tác quan trọng cho đổi mới sáng tạo, thúc đẩy năng lực cạnh tranh trong dài hạn.
Không có kinh tế tư nhân làm chủ được công nghệ thì không thể có tự lực tự cường, theo TS. Lê Xuân Nghĩa.
Chiến lược khác biệt hoàn toàn với các đối thủ cùng thời, kết hợp công nghệ và quản trị rủi ro tốt đã đưa VPS trở thành công ty chứng khoán dẫn đầu thị trường.
Giữ vững cái bất biến để không lạc lối, linh hoạt trong vạn biến để không bị bỏ lại. Với CEO Filum.ai, đó là triết lý sống còn của doanh nghiệp trong thời AI.
Ngân hàng Nhà nước vừa tổ chức đánh giá Thông tư số 27 hướng dẫn thực hiện một số điều của Luật Phòng, chống rửa tiền và phổ biến nội dung phòng, chống rửa tiền.
Phó Thống đốc NHNN ghi nhận nỗ lực toàn hệ thống khi hoạt động tiền tệ, tín dụng và dịch vụ ngân hàng vẫn ổn định, thông suốt sau hơn bảy tháng sáp nhập.
Cột mốc này khẳng định vai trò tiên phong của tập đoàn trong phát triển bền vững và mục tiêu giảm 50% phát thải carbon toàn cầu đến năm 2030.
Sự kiện Omoda 4 global preview salon không chỉ là buổi ra mắt sản phẩm, mà còn là hành trình đồng sáng tạo, nơi thương hiệu và người dùng cùng nhau định hình tương lai của trải nghiệm di chuyển.
Ngân hàng Phương Đông (OCB) tiếp tục nâng cấp và ra mắt sản phẩm “Vay nhanh bổ sung vốn kinh doanh”. Đây là giải pháp tài chính được đánh giá linh hoạt, thiết kế phù hợp với đặc thù doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME). Đặc biệt, doanh nghiệp chỉ cần có thời gian hoạt động từ 1 năm trở lên đã có thể tiếp cận sản phẩm này.
Tối 15/10/2025, trong chương trình đặc biệt “Nghĩa đồng bào – Hướng về người dân vùng bão lũ” do Quỹ Tấm lòng Việt và Đoàn Thanh niên Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) tổ chức, Sunshine Group đã ủng hộ 2,5 tỷ đồng để cùng VTV chung tay hỗ trợ đồng bào vùng lũ vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống.
Kết thúc 9 tháng năm 2025, Ngân hàng TMCP Quốc Dân (NCB) hoàn thành vượt mọi chỉ tiêu kinh doanh 2025 đã đặt ra, khẳng định chiến lược đúng đắn và tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn bứt phá.
