Ngân hàng quốc doanh duy trì lợi nhuận, đối mặt thách thức nợ xấu và biên lãi thu hẹp

Trong bối cảnh nền kinh tế tiếp tục phục hồi, nhóm bốn ngân hàng hàng đầu (Big 4) gồm Vietcombank, VietinBank, BIDV và Agribank đã công bố kết quả kinh doanh quý II/2025 với nhiều điểm sáng, góp phần định hình bức tranh tích cực của toàn ngành.

Mỗi “ông lớn” đều phát huy thế mạnh riêng. Vietcombank tiếp tục giữ vững vị trí dẫn đầu về lợi nhuận; VietinBank ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng; còn BIDV duy trì vị thế dẫn đầu về tổng tài sản; Agribank khẳng định vai trò trụ cột trong lĩnh vực nông nghiệp.

Mặc dù vậy, nợ xấu gia tăng cùng với áp lực suy giảm biên lãi ròng (NIM) vẫn là những thách thức chung đặt ra cho cả nhóm cũng như toàn ngành ngân hàng.

Nhiều điểm sáng trong bức tranh tăng trưởng

Trong quý II/2025, Vietcombank tiếp tục củng cố vị thế dẫn đầu hệ thống khi lợi nhuận trước thuế sáu tháng đầu năm đạt 21.900 tỷ đồng, tăng 5,1% so với cùng kỳ. Riêng trong quý II, ngân hàng ghi nhận lợi nhuận trước thuế hơn 11.000 tỷ đồng, tăng 9,2%.

Động lực tăng trưởng chủ yếu đến từ mảng kinh doanh ngoại hối với doanh thu tăng 41%, đạt 1.635 tỷ đồng. Hoạt động khác cũng bứt phá mạnh mẽ, mang lại 1.150 tỷ đồng, gấp 47 lần so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, thu nhập lãi thuần tăng nhẹ 1,8%, đạt 14.160 tỷ đồng.

Một điểm đáng chú ý là Vietcombank đã cắt giảm mạnh chi phí dự phòng rủi ro tới 46,5%, còn 810 tỷ đồng trong quý II. Điều này đã hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng lợi nhuận dù chi phí hoạt động tăng 17,6%, chủ yếu do chi phí nhân sự tăng.

Tổng tài sản của ngân hàng đạt trên 2,2 triệu tỷ đồng, tăng 6,3% so với đầu năm. Dư nợ tín dụng tăng 7,4%, lên 1,5 triệu tỷ đồng. Tuy vậy, nợ xấu tăng 11,5%, lên 15.576 tỷ đồng, kéo tỷ lệ nợ xấu từ 0,96% lên 1%.

Vietcombank tiếp tục thể hiện vai trò tiên phong trong chính sách tiền tệ. “Chúng tôi đã triển khai 22 chương trình giảm lãi suất, hỗ trợ gần 28.000 khách hàng với dư nợ hơn 715.000 tỷ đồng,” lãnh đạo ngân hàng chia sẻ.

Trong báo cáo mới nhất, Công ty Chứng khoán VietCap kỳ vọng Vietcombank sẽ ghi nhận đà tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ hơn trong các quý tới. Mảng khách hàng doanh nghiệp được cho là sẽ hưởng lợi lớn từ chính sách thúc đẩy đầu tư hạ tầng của Chính phủ, trong khi mảng bán lẻ được hậu thuẫn bởi lợi thế chi phí huy động thấp, giúp ngân hàng tiếp tục mở rộng danh mục cho vay với nhóm khách hàng chất lượng cao.

Ghi dấu ấn nổi bật trong kỳ, VietinBank đạt mức tăng trưởng lợi nhuận trước thuế 46% sau sáu tháng, đạt 18.920 tỷ đồng, xếp thứ hai toàn hệ thống. Riêng trong quý II, lợi nhuận trước thuế đạt gần 12.100 tỷ đồng, tăng mạnh 79,2%.

Động lực tăng trưởng đến từ mảng kinh doanh khác, tăng gấp đôi lên 2.170 tỷ đồng, cùng với mảng chứng khoán kinh doanh tăng 8,6 lần, đạt 213 tỷ đồng. Thu nhập lãi thuần đạt 15.840 tỷ đồng, tăng 3,3%, trong khi thu nhập ngoài lãi tăng 18%, vượt 5.000 tỷ đồng.

Một yếu tố then chốt đóng góp vào kết quả tích cực là việc ngân hàng cắt giảm 62% chi phí dự phòng rủi ro trong quý II, còn gần 3.000 tỷ đồng.

Tổng tài sản của VietinBank đạt 2,6 triệu tỷ đồng, tăng 9,4% so với đầu năm. Dư nợ tín dụng tăng 10,3% lên gần 1,9 triệu tỷ đồng, trong khi tiền gửi khách hàng tăng 7,1%. Dù vậy, nợ xấu tăng 16,2%, lên 24.810 tỷ đồng, nâng tỷ lệ nợ xấu từ 1,24% lên 1,31%. Tỷ lệ bao phủ nợ xấu đạt 134,8%, cho thấy khả năng kiểm soát rủi ro vẫn đang ở mức an toàn.

Dựa trên diễn biến tích cực, VietCap dự báo VietinBank có thể đạt tốc độ tăng trưởng lợi nhuận kép khoảng 18% trong ba năm tới, nhờ vào đà tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ và xu hướng chi phí tín dụng giảm dần.

Trong khi đó, BIDV tiếp tục giữ vị trí dẫn đầu về quy mô khi tổng tài sản đạt gần 3 triệu tỷ đồng, tăng 8% so với đầu năm. Lợi nhuận trước thuế sáu tháng đạt 16.040 tỷ đồng, tăng 3,1%, trong đó riêng quý II đạt 8.625 tỷ đồng, tăng 6%.

Thu nhập lãi thuần tăng nhẹ 1%, đạt gần 15.000 tỷ đồng. Trong khi đó, mảng chứng khoán đầu tư tăng 56%, đạt 780 tỷ đồng, còn hoạt động khác tăng mạnh 181%, lên 2.900 tỷ đồng. Tuy nhiên, các mảng dịch vụ, ngoại hối và chứng khoán kinh doanh ghi nhận sụt giảm.

Dư nợ tín dụng tăng 6,1% lên gần 2,2 triệu tỷ đồng với điểm nhấn là dư nợ tín dụng khách hàng cá nhân tăng 8,6%. Đây là lần đầu tiên một ngân hàng tại Việt Nam vượt mốc một triệu tỷ đồng dư nợ bán lẻ. Dư nợ đối với khối khách hàng doanh nghiệp nước ngoài cũng tăng mạnh, vượt 19% so với đầu năm.

Theo đánh giá từ VietCap, thành công của BIDV trên thị trường bán lẻ đến từ lãi suất cho vay cạnh tranh, giúp ngân hàng mở rộng thị phần dù phải chấp nhận biên lãi ròng thấp hơn. Với lợi thế quy mô và chi phí vốn ở mức thấp, BIDV được kỳ vọng sẽ duy trì tăng trưởng tín dụng ổn định ở mức 14–15% trong trung hạn.

Tuy nhiên, nợ xấu tại BIDV trong kỳ đã tăng mạnh 49%, lên 43.140 tỷ đồng, kéo tỷ lệ nợ xấu từ 1,41% lên 1,98%. BIDV đặt mục tiêu đưa tỷ lệ này về mức 1,6% vào cuối năm theo định hướng của Ngân hàng Nhà nước.

VietCap nhận định tỷ lệ nợ xấu tăng trong nửa đầu năm có thể mang tính thời điểm, do yếu tố mùa vụ khi nợ xấu thường ở mức cao vào đầu năm. Dự kiến trong các quý còn lại, BIDV sẽ nỗ lực kiểm soát chất lượng tài sản thông qua tăng cường xử lý và thu hồi nợ, đặc biệt trong bối cảnh thị trường bất động sản đang phục hồi.

Về vốn điều lệ, BIDV đã tăng thêm 1.238 tỷ đồng thông qua phát hành gần 124 triệu cổ phiếu, đưa tổng vốn điều lệ lên 70.213 tỷ đồng. Ngân hàng cũng lên kế hoạch phát hành thêm 269 triệu cổ phiếu để tiếp tục gia tăng nguồn lực tài chính.

Trong khi đó, Agribank gây bất ngờ khi đặt mục tiêu lợi nhuận trước thuế cả năm 2025 lên tới 28.688 tỷ đồng, cao nhất trong nhóm Big 4.

Tại hội nghị sơ kết mới đây, Tổng giám đốc Phạm Toàn Vượng đánh giá hoạt động kinh doanh của toàn hệ thống Agribank trong sáu tháng đầu năm 2025 đạt kết quả tích cực so với cùng kỳ và là mức cao nhất sau bốn năm triển khai phương án cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021–2025.

Các nguồn thu nhập của Agribank trong kỳ đều ghi nhận tăng trưởng khả quan ở mức hai con số. Thu nhập lãi thuần đạt gần 34.500 tỷ đồng, tăng hơn 10%. Thu nhập từ hoạt động khác cũng tăng gần gấp đôi, lên 6.655 tỷ đồng.

Tuy vậy, chi phí dự phòng rủi ro tín dụng tăng hơn 60%, lên 17.800 tỷ đồng, khiến lợi nhuận trước thuế sau sáu tháng chỉ đạt hơn 13.000 tỷ đồng, tăng nhẹ so với cùng kỳ và mới hoàn thành 45% kế hoạch năm.

Nguồn vốn huy động của Agribank đạt trên 2 triệu tỷ đồng, tăng 6,5%. Dư nợ tín dụng tăng 7,6%, lên 1,85 triệu tỷ đồng, trong đó 61% dành cho nông nghiệp và nông thôn. Agribank đặt mục tiêu tăng tổng tài sản trong năm từ 7% đến 10%, đạt mức 2,39 đến 2,45 triệu tỷ đồng, và dư nợ tín dụng tăng tối đa 12,5%. Ngân hàng cũng cam kết kiểm soát tỷ lệ nợ xấu dưới 1,5%, với tỷ lệ nợ nhóm 5 không vượt quá 1,3%.

Để thúc đẩy tín dụng, Agribank triển khai 13 chương trình tín dụng với tổng quy mô 400.000 tỷ đồng, tập trung cho các lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và các ngành ưu tiên. Đồng thời, ngân hàng đã dành 252 tỷ đồng cho hoạt động an sinh xã hội trong sáu tháng đầu năm, tiếp tục khẳng định trách nhiệm xã hội của mình.

Chung thách thức, chung cơ hội

Mặc dù đạt kết quả kinh doanh khả quan, ba ngân hàng Vietcombank, VietinBank và BIDV đều ghi nhận xu hướng nợ xấu tăng. Vietcombank vẫn duy trì tỷ lệ nợ xấu thấp nhất (1%), song nợ nhóm 4 tăng tới 33%. VietinBank và BIDV lần lượt ghi nhận tỷ lệ nợ xấu tăng lên 1,31% và 1,98%.

Kiểm soát chất lượng tín dụng sẽ là ưu tiên hàng đầu trong nửa cuối năm 2025, trong đó BIDV đặt mục tiêu đưa tỷ lệ nợ xấu về dưới 1,6%, còn Agribank cam kết giữ tỷ lệ này dưới 1,5%, bám sát chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước.

Một thách thức khác là áp lực suy giảm NIM, khi các ngân hàng triển khai lãi suất ưu đãi để thu hút khách hàng. Tuy nhiên, theo VietCap, các tín hiệu gần đây cho thấy áp lực này có thể hạ nhiệt trong thời gian tới. NIM của nhiều ngân hàng lớn như Vietcombank, VietinBank và BIDV có thể đã chạm đáy và sẽ dần cải thiện trong phần còn lại của năm.

Với vị thế dẫn dắt, Vietcombank và VietinBank được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng trưởng nhờ chiến lược đa dạng hóa nguồn thu và kiểm soát chi phí hiệu quả. BIDV sẽ tập trung củng cố vốn và đẩy mạnh tín dụng bán lẻ, trong khi Agribank tiếp tục phát huy vai trò chủ lực trong tín dụng nông nghiệp, đóng góp đáng kể vào tăng trưởng toàn hệ thống.

Những kết quả tích cực vừa được công bố củng cố nhận định của VietCap rằng các ngân hàng lớn sẽ vượt trội hơn so với các ngân hàng nhỏ trong năm nay nhờ khả năng tiếp cận đa dạng các cơ hội tăng trưởng, trong khi các ngân hàng quy mô nhỏ vẫn bị giới hạn bởi tệp khách hàng và phạm vi hoạt động.