Phát triển bền vững

‘Nông nghiệp có tội tình gì’?

Phạm Sơn Thứ năm, 30/05/2024 - 11:12

Nông nghiệp là ngành kinh tế quan trọng giúp Việt Nam xóa đói, giảm nghèo, đến nay vẫn là bệ đỡ cho nền kinh tế, là nền tảng duy trì an ninh lương thực trong nước và khu vực.

Nông nghiệp là bệ đỡ cho kinh tế và sinh kế. Ảnh: Hoàng Anh

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 với những xu thế công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), xe điện, ngành bán dẫn được coi là ngành công nghiệp mũi nhọn cho tăng trưởng kinh tế. Đây cũng là ngành được Việt Nam chú trọng trong việc thu hút đầu tư nước ngoài trong giai đoạn hiện nay.

Có lẽ vì vậy, mới đây, chủ tịch một tập đoàn công nghệ đã “khuyên” người Việt hãy học làm bán dẫn hay một số ngành công nghiệp hiện đại như ô tô, AI, thay vì làm nông nghiệp.

Phát ngôn này không khó hiểu, bởi lẽ ngành bán dẫn là cơ hội lớn để Việt Nam thúc đẩy tăng trưởng kinh tế theo hướng hiện đại. Tuy nhiên, dường như vì quá háo hức với tương lai tươi sáng của ngành công nghệ Việt, vị doanh nhân vô tình quên mất những giá trị không thể thay thế của nông nghiệp đối với kinh tế và sinh kế.

"Ly nông bất ly hương"

Chẳng phải đến khi ngành bán dẫn trở thành chủ đề nóng mà từ nhiều năm nay, cụm từ “ly nông bất ly hương” đã trở thành phương châm của nhiều địa phương trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Dựa trên quan điểm đó, nhiều địa phương thu hút đầu tư công nghiệp, kêu gọi doanh nghiệp xây dựng công xưởng, nhà máy, coi tỷ lệ công nghiệp trong cơ cấu kinh tế, tỷ lệ nông dân rời đồng ruộng vào nhà máy như chỉ tiêu đánh giá thành tích phát triển kinh tế.

Nông nghiệp có tội tình gì mà phải “ly” nó”, một vị phó giáo sư nhân học nói với phóng viên TheLEADER.

Một câu hỏi tu từ ngắn gọn nhưng gợi lên nhiều suy ngẫm, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế đang trải qua những biến động khó lường và chưa đi đến hồi kết.

Bởi lẽ, suốt giai đoạn vừa qua, khi du lịch, bán lẻ, sản xuất công nghiệp gặp khó khăn, doanh nghiệp mất đơn hàng, phải ngừng kinh doanh, giải thể hàng loạt, đà tăng trưởng bị tổn thương nghiêm trọng, thậm chí có thời điểm tăng trưởng âm, khu vực nông nghiệp vẫn duy trì mức tăng trưởng ổn định, làm bệ đỡ cho nền kinh tế.

Không chỉ vậy, nông nghiệp còn là bệ đỡ cho sinh kế. Chắc hẳn không ai quên được cảnh tượng dòng người ồ ạt đổ về quê sau nhiều tháng TP.HCM thực hiện giãn cách xã hội.

Trong cảnh khốn cùng, những công nhân mất việc làm trên thành phố, tại các khu công nghiệp lựa chọn quay về quê hương, bởi ở đó còn gia đình, còn ruộng vườn, còn có công cụ để họ duy trì cuộc sống, dù có thể chỉ là một “nền kinh tế vừa đủ”.

Vai trò bệ đỡ ấy chẳng phải đợi đến lúc khủng hoảng mới được thể hiện ra. Bởi lẽ, nông nghiệp Việt Nam vẫn luôn là nền tảng quan trọng để duy trì an ninh lương thực cho đất nước cũng như một số khu vực trên thế giới, chẳng hạn như châu Phi.

Giá trị lớn lao ấy của nông nghiệp đã được người xưa đúc kết qua câu thành ngữ “dĩ nông vi bản”, tức lấy nông nghiệp làm gốc, hay “phi nông bất ổn”, không có nông nghiệp thì đất nước không ổn định.

Nông nghiệp không có nghĩa là lạc hậu

Quan điểm “ly nông bất ly hương” có lẽ xuất phát từ quan niệm cho rằng nông nghiệp gắn với hình ảnh “chân lấm tay bùn”, gắn với những tính từ thô sơ, lạc hậu, cũ kỹ. Cần phải xóa hình ảnh đó để xây dựng một đất nước giàu mạnh, hiện đại và văn minh.

Tuy nhiên, chẳng cần phải “ly nông”, bởi nông nghiệp đang từng bước xóa đi hình ảnh “biểu trưng” đầy lỗi thời ấy. Điển hình như Tập đoàn Lộc Trời tiên phong đưa công nghệ 4.0 vào cây lúa, thông qua ứng dụng dự báo khí tượng, dịch bệnh bằng dữ liệu lớn (big data), nghiên cứu dùng máy bay không người lái để bón phân, phun thuốc.

Hay như Tập đoàn TH đã chi hàng nghìn tỷ đồng để phát triển mô hình chăn nuôi bò sữa theo hướng hiện đại với công nghệ nhập khẩu. Năm 2020, trang trại tại Nghệ An của tập đoàn này được chứng nhận là Cụm trang trại tập trung ứng dụng công nghệ cao với quy trình sản xuất khép kín quy mô lớn nhất thế giới.

Nền nông nghiệp hiện đại của Việt Nam không thiếu bóng dáng của những học giả, có thể kể đến như TS. Lê Trọng Lư với mô hình nhà máy trồng trọt khép kín ở Phú Yên, TS. Nguyễn Thanh Mỹ ứng dụng AI, Internet vạn vật (IoT) vào các giải pháp ứng phó biến đổi khí hậu, phòng ngừa sâu hại hay TS. Nguyễn Đức Chinh biến nhiều vùng đất hoang thành nông trại hữu cơ.

Đôi khi, những phát kiến nông nghiệp không đến từ các học giả, tiến sĩ, giáo sư, mà lại đến từ chính những người nông dân chân lấm tay bùn. GS. Võ Tòng Xuân, người thày của những kỹ sư nông nghiệp hàng đầu Việt Nam, đã xác nhận điều đó.

Ông Xuân cho biết, mô hình lúa – tôm, phương cách thích ứng với biến đổi khí hậu một cách tài tình và là tiền đề cho quan điểm thuận thiên trong phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu, xuất phát từ chính những người nông dân khi phải đối mặt với xâm nhập mặn.

Nông nghiệp không phải là lạc hậu, người nông dân cũng không gắn với chữ “nghèo”. “Vua tôm” Sáu Ngoãn, người tiên phong nuôi tôm trên đất lúa cách đây hơn hai thập kỷ, đến nay thu lãi ròng bạc tỷ nhờ không ngừng cải tiến quy trình. Hoặc anh nông dân Nguyễn Thành Phát ở Hậu Giang, với 1,4 ha sầu riêng, mỗi mùa vụ cũng thu về hàng tỷ đồng.

Trong thời đại mới, nông nghiệp không chỉ cần ngon, sạch, công nghệ cao mà còn phải đáp ứng phát triển bền vững, kinh tế tuần hoàn, tiêu chuẩn ESG.

Những tưởng bền vững chỉ dành cho doanh nghiệp lớn, ít ai ngờ được rằng Abavina, mô hình nông nghiệp cộng đồng với quy mô chỉ vài chục nông hộ, được Bộ Kế hoạch và đầu tư chọn là một trong 15 mô hình điển hình thực hiện hiệu quả 17 mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) của Liên hợp quốc.

Rồi mô hình nông nghiệp tuần hoàn với chuỗi thực phẩm 3F của Greenfeed, giải pháp sinh học trừ sâu bệnh của Bayer Việt Nam, mô hình chế biến phụ phẩm đầu tôm thành thực phẩm dinh dưỡng của Việt Nam Food…

Rõ ràng, trong những bước chuyển lớn theo xu thế thời đại, từ chuyển đổi số tới chuyển đổi xanh, không hề thiếu đi bóng dáng và sự đóng góp của ngành nông nghiệp. Như vậy, cớ gì phải “ly nông”?

Hướng đi cho nền nông nghiệp ‘thuận thiên’

Hướng đi cho nền nông nghiệp ‘thuận thiên’

Phát triển bền vững -  11 tháng

“Thuận thiên” là giải pháp bền vững giúp Đồng bằng sông Cửu Long phát triển kinh tế và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Mekong Capital đầu tư 5 triệu USD vào startup nông nghiệp tái tạo

Mekong Capital đầu tư 5 triệu USD vào startup nông nghiệp tái tạo

Khởi nghiệp -  11 tháng

Thông qua lần rót vốn vào startup Husk, Mekong Capital kỳ vọng có thể đưa Việt Nam lên vị trí dẫn đầu trong việc giảm thiểu carbon trong các chuỗi giá trị nông nghiệp.

Liên kết du lịch, giáo dục, nông nghiệp ở Malaysia

Liên kết du lịch, giáo dục, nông nghiệp ở Malaysia

Diễn đàn quản trị -  1 năm

Du lịch, nông nghiệp và giáo dục ở Malaysia có mối liên hệ hữu cơ, tác động và thúc đẩy lẫn nhau.

Hiến kế xây dựng thương hiệu quốc gia cho nông sản Việt

Hiến kế xây dựng thương hiệu quốc gia cho nông sản Việt

Diễn đàn quản trị -  1 năm

Vụ việc gạo ST25 mất bốn năm mới đăng ký được thương hiệu là bài học xương máu trong việc xây dựng thương hiệu cho nông sản Việt.

Thaco hợp lực OPC đưa Quảng Nam thành thủ phủ dược liệu

Thaco hợp lực OPC đưa Quảng Nam thành thủ phủ dược liệu

Phát triển bền vững -  2 ngày

Dược liệu gắn với công nghệ cao, tạo giá trị lan tỏa là hướng đi của nhiều doanh nghiệp đồng hành với Đề án phát triển Trung tâm công nghiệp dược liệu tại Quảng Nam.

Tăng cường liên kết tạo đột phá phát triển giống cây trồng

Tăng cường liên kết tạo đột phá phát triển giống cây trồng

Phát triển bền vững -  3 ngày

Thúc đẩy ngành công nghiệp nghiên cứu và sản xuất giống cây trồng cần sự chung tay của nhà nước, nhà trường, nhà khoa học cùng cộng đồng doanh nghiệp.

Quy hoạch hạ tầng điểm sạc mở lối cho doanh nghiệp xe điện

Quy hoạch hạ tầng điểm sạc mở lối cho doanh nghiệp xe điện

Phát triển bền vững -  6 ngày

Quy hoạch hạ tầng sạc công cộng quyết định sự phát triển của doanh nghiệp xe điện, đồng thời mở ra thị trường rộng lớn và bền vững nếu hệ thống điểm sạc thuận tiện.

AgriS cam kết phát triển bền vững, đạt 'Net Zero' vào năm 2035

AgriS cam kết phát triển bền vững, đạt 'Net Zero' vào năm 2035

Phát triển bền vững -  6 ngày

Việc đưa toà nhà AgriS Building vào vận hành là lời khẳng định mạnh mẽ của AgriS về chiến lược phát triển bền vững với tầm nhìn dài hạn, hiện thực hóa các cam kết xanh, hướng tới mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2035.

Giải pháp quản lý năng lượng hỗ trợ doanh nghiệp xanh hóa

Giải pháp quản lý năng lượng hỗ trợ doanh nghiệp xanh hóa

Phát triển bền vững -  1 tuần

Khi áp lực chuyển đổi sang mô hình phát triển bền vững ngày càng gia tăng, các doanh nghiệp Việt Nam đang chủ động tiếp cận các công nghệ năng lượng xanh nhằm tối ưu hóa chi phí, giảm phát thải và nâng cao năng lực cạnh tranh.

VinSpeed của tỷ phú Phạm Nhật Vượng đăng ký đầu tư đường sắt cao tốc Bắc - Nam

VinSpeed của tỷ phú Phạm Nhật Vượng đăng ký đầu tư đường sắt cao tốc Bắc - Nam

Tiêu điểm -  8 giờ

Công ty CP Đầu tư và phát triển đường sắt cao tốc VinSpeed đã chính thức đăng ký đầu tư dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam, kỳ vọng hoàn thành năm 2030.

Chuyên gia dự báo giá vàng có thể chạm ngưỡng 4.000 USD/oz

Chuyên gia dự báo giá vàng có thể chạm ngưỡng 4.000 USD/oz

Tài chính -  10 giờ

Giá vàng được dự báo tăng mạnh lên 4.000 USD/ounce vào quý I/2026 khi uy tín của Mỹ suy giảm và Fed đối mặt nguy cơ mất tính độc lập.

 Ra mắt phòng chờ sân bay Techcombank Private Lounge

Ra mắt phòng chờ sân bay Techcombank Private Lounge

Nhịp cầu kinh doanh -  11 giờ

Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank) ra mắt không gian Techcombank Private Lounge đầu tiên tại sân bay Nội Bài, dành riêng cho hội viên Private và Priority – đánh dấu bước tiến mới trong hành trình cá nhân hóa đặc quyền, nâng tầm trải nghiệm của khách hàng cao cấp.

SHB ra mắt giải pháp tài trợ linh hoạt cho ngành gạo

SHB ra mắt giải pháp tài trợ linh hoạt cho ngành gạo

Nhịp cầu kinh doanh -  11 giờ

Ngân hàng Sài Gòn – Hà Nội (SHB) chính thức triển khai giải pháp tài chính toàn diện dành cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực lúa gạo.

NCB được chấp thuận tăng vốn điều lệ lên hơn 19.200 tỷ đồng

NCB được chấp thuận tăng vốn điều lệ lên hơn 19.200 tỷ đồng

Tài chính -  13 giờ

Ngân hàng Nhà nước vừa có văn bản chấp thuận cho Ngân hàng TMCP Quốc Dân (NCB) tăng vốn điều lệ thêm 7.500 tỷ đồng dưới hình thức phát hành cổ phiếu riêng lẻ cho các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

Giá vàng hôm nay 14/5: SJC chạy trước quốc tế

Giá vàng hôm nay 14/5: SJC chạy trước quốc tế

Vàng -  13 giờ

Giá vàng hôm nay 14/5 giữ nguyên đối với cả vàng miếng và vàng nhẫn SJC, sau khi tăng tới 1,5 triệu đồng mỗi lượng trong phiên hôm qua, đi trước đà tăng của thị trường quốc tế.

BIM Land ra mắt bộ sưu tập biệt thự phố Valley Town giữa lòng Thanh Xuan Valley

BIM Land ra mắt bộ sưu tập biệt thự phố Valley Town giữa lòng Thanh Xuan Valley

Bất động sản -  13 giờ

Tọa lạc tại cửa ngõ phía Tây dự án Thanh Xuan Valley, Valley Town là phân khu thương mại duy nhất được BIM Land giới thiệu với số lượng giới hạn chỉ 81 căn biệt thự phố mang phong cách Địa Trung Hải, kết hợp giữa không gian sống, nghỉ dưỡng và khai thác kinh doanh.

Đọc nhiều