Rủi ro từ nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào FDI

Phạm Sơn Thứ năm, 03/09/2020 - 16:13

Khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đóng góp tới 67,8% tổng kim ngạch xuất khẩu là nguy cơ của nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19 và thương chiến Mỹ - Trung đang tạo ra những xu thế mới trong chuyển dịch nguồn vốn toàn cầu.

Với số vốn tích lũy hơn 17 tỷ USD, doanh thu của Samsung đạt 68,3 tỷ USD năm 2019, chiếm tới 26% GDP, trong đó có 51,3 tỷ USD đến từ hoạt động xuất khẩu.

Cùng với Hiệp định tự do thương mại Việt Nam – EU (EVFTA), Hiệp định bảo hộ đầu tư Việt Nam – EU (EVIPA) cũng đi vào hiệu lực, mở ra một cơ hội lớn cho các nhà đầu tư châu Âu gia nhập vào thị trường Việt Nam.

Thực tế, theo các chuyên gia đến từ Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS), Việt Nam trong suốt quá trình thực hiện đường lối đổi mới, ngoại giao đa phương đã không ngừng thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), thông qua việc ký kết hiệp định đầu tư song phương với hơn 60 đối tác.

Bên cạnh đó, những hiệp định tự do thương mại (FTA) của Việt Nam cũng được lồng ghép các điều khoản về đầu tư, đặc biệt là các FTA gần đây như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP)

Cùng với những nỗ lực trong việc đẩy mạnh thực thi các chương trình khuyến khích doanh nghiệp nước ngoài cũng như cải cách và hoàn thiện thể chế hành chính, pháp luật, Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn bậc nhất khu vực châu Á – Thái Bình Thương cho nhà đầu tư quốc tế.

Theo ông Lê Hồng Hiệp, chuyên gia đến từ ISEAS, việc mở rộng quan hệ thương mại cũng như thu hút FDI không chỉ nhằm mục đích chuyển đổi cơ cấu theo hướng hiện đại hóa nền kinh tế mà còn tạo ra sự gắn kết về mặt lợi ích đối với các cường quốc, qua đó đảm bảo an ninh và nâng cao vị thế đất nước.

Tuy nhiên, việc các doanh nghiệp FDI chiếm hơn 20% GDP và đóng góp tới gần 70% tổng kim ngạch xuất khẩu đang thể hiện nguy cơ tiềm ẩn về sự nhạy cảm đối với những biến động trên thế giới.

Rủi ro từ nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào FDI
Xuất nhập khẩu và FDI của Việt Nam tăng nhanh qua các năm. Ảnh: ISEAS.

Samsung, nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất Việt Nam, cũng là minh chứng cho sự thành công của quá trình thu hút FDI đang thể hiện rõ nét nhất xu thế này. Với số vốn tích lũy hơn 17 tỷ USD, doanh thu của Samsung đạt 68,3 tỷ USD năm 2019, chiếm tới 26% GDP, trong đó có 51,3 tỷ USD đến từ hoạt động xuất khẩu.

Ông Jacques Morisset, Chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cũng nhận định, một trong những cản trở đối với quá trình phục hồi kinh tế của Việt Nam là sự phụ thuộc quá mức vào xuất khẩu và đầu tư nước ngoài, do đó cần phải tìm ra động lực mới để thúc đẩy nền kinh tế.

Chính sách từ chính phủ

Thực tế, ông Hiệp nhận định chính phủ Việt Nam đã có nhiều động thái nhằm cải thiện tình trạng quá mức phụ thuộc vào khu vực FDI, chủ yếu thông qua việc tăng cường chính sách nhằm khuyến khích và hỗ trợ doanh nghiệp quốc nội kiện toàn năng lực cạnh tranh, cụ thể như sau.

Đầu tiên, tăng cường năng lực sản xuất và xuất khẩu của các công ty trong nước với mong muốn khu vực doanh nghiệp nội địa có thể đóng vai trò lớn hơn cho nền kinh tế.

Theo phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại buổi gặp mặt đoàn đại biểu Ban Chấp hành Trung ương Hội Doanh nhân tư nhân Việt Nam và một số doanh nhân tiêu biểu, Việt Nam đang xây dựng một nền kinh tế tự cường trong hội nhập kinh tế quốc tế. Do đó, chính phủ đặt một trong những nhiệm vụ trọng tâm là thúc đẩy các loại hình doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân.

Trong sân chơi với các doanh nghiệp FDI, Thủ tướng cũng nhấn mạnh quan điểm về "bình đẳng", "được bảo vệ", "khích lệ" và "trao cơ hội", qua đó đảm bảo sự công bằng trong khả năng tiếp cận với nguồn lực phát triển.

Thứ hai, khuyến khích doanh nghiệp nội mở rộng hoạt động đầu tư, nghiên cứu, sáng tạo trong lĩnh vực công nghệ cao. Với sự thành công của tập đoàn Vingroup, ông Hiệp cho rằng chính phủ Việt Nam đang tập trung xây dựng những “nhà vô địch” trong các lĩnh vực then chốt để tạo đà phát triển đất nước.

Theo đó, doanh nghiệp FDI có thể đến rồi đi, đầu tư vào doanh nghiệp nội địa mới thực chất là khoản đầu tư có giá trị lâu dài và đóng góp mạnh mẽ vào sự thịnh vượng của quốc gia.

Cuối cùng, khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam hợp tác với khu vực FDI, tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Biện pháp này được các chuyên gia đánh giá là vô cùng quan trọng trong việc tạo ra cơ hội cho các công ty nội địa nhanh chóng nâng cao năng lực cũng như đóng góp và tạo ra giá trị cao hơn.

Các chuyên gia từ ISEAS đánh giá, nếu ba phương án trên được thực hiện thành công, nền kinh tế Việt Nam sẽ trở nên linh hoạt và bền vững hơn. Tuy nhiên, chính phủ cũng cần thận trọng trong việc thực hiện kế hoạch này, đặc biệt là trong bối cảnh nền kinh tế chịu nhiều biến động bởi đại dịch Covid-19.

Nghị định 91 gỡ vướng dự án BT Thủ Thiêm của Đại Quang Minh, CII

Nghị định 91 gỡ vướng dự án BT Thủ Thiêm của Đại Quang Minh, CII

Tiêu điểm -  15 giờ

Những vướng mắc về xác định giá đất để thanh toán cho nhà đầu tư đã bỏ vốn xây dựng hạ tầng cho khu đô thị mới Thủ Thiêm đã được tháo gỡ.

Thủ tướng: Thiết kế chính sách để phát triển kinh tế tư nhân là không giới hạn

Thủ tướng: Thiết kế chính sách để phát triển kinh tế tư nhân là không giới hạn

Tiêu điểm -  1 ngày

Thủ tướng khẳng định phát triển kinh tế tư nhân là không giới hạn, yêu cầu khẩn trương hoàn thiện cơ chế, chính sách để tạo đà tăng trưởng bền vững.

Đàm phán thương mại với Mỹ về thuế đối ứng, Việt Nam cần lưu ý gì?

Đàm phán thương mại với Mỹ về thuế đối ứng, Việt Nam cần lưu ý gì?

Tiêu điểm -  2 ngày

Ngoài vấn đề minh bạch nguồn gốc xuất xứ, Việt Nam cần tính đến khả năng những thỏa thuận trong đàm phán thương mại với Mỹ ảnh hưởng tới các cam kết với những nước khác.

Sumitomo đầu tư khu công nghiệp 2.900 tỷ đồng tại Thanh Hóa

Sumitomo đầu tư khu công nghiệp 2.900 tỷ đồng tại Thanh Hóa

Tiêu điểm -  2 ngày

UBND tỉnh Thanh Hóa vừa chấp thuận chủ trương đầu tư và chấp thuận nhà đầu tư cho dự án KCN Thăng Long Thanh Hóa.

Điều hành giá điện hợp lý: Bài toán khó bao giờ mới có lời giải?

Điều hành giá điện hợp lý: Bài toán khó bao giờ mới có lời giải?

Tiêu điểm -  2 ngày

Cân bằng giữa tính giá điện theo cơ chế thị trường và ổn định xã hội vẫn luôn là bài toán khó tồn tại nhiều năm qua, nhưng bắt buộc phải giải trong thời gian tới.

Bamboo Capital lý giải việc chậm nộp báo cáo tài chính quý I/2025

Bamboo Capital lý giải việc chậm nộp báo cáo tài chính quý I/2025

Doanh nghiệp -  4 giờ

Bamboo Capital cho biết công tác thực hiện báo cáo tài chính đã bị gián đoạn do phục vụ điều tra liên quan đến các cổ đông và nhân sự.

Rủi ro đã ngấm giá, chứng khoán có hấp dẫn?

Rủi ro đã ngấm giá, chứng khoán có hấp dẫn?

Tài chính -  10 giờ

Với định giá thấp và các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ, SGI Capital tin rằng đây là thời điểm để nhà đầu tư cân nhắc cơ hội.

'Bóng ma' nợ xấu ám ảnh ngành ngân hàng

'Bóng ma' nợ xấu ám ảnh ngành ngân hàng

Tài chính -  10 giờ

Phần lớn ngân hàng đã ghi nhận số dư nợ xấu tăng trong quý I/2025, trong đó hơn một nửa số ngân hàng niêm yết chứng kiến mức tăng hai chữ số.

Làm sao thương hiệu ngân hàng nổi bật khi khách chỉ chọn gần nhất?

Làm sao thương hiệu ngân hàng nổi bật khi khách chỉ chọn gần nhất?

Tài chính -  11 giờ

Các chuyên gia cho rằng, một thương hiệu ngân hàng tốt không chỉ nằm ở logo hay khẩu hiệu, mà là sự cam kết bền vững, được xây dựng từ niềm tin.

Công bố đường bay thẳng Hà Nội - Moscow

Công bố đường bay thẳng Hà Nội - Moscow

Nhịp cầu kinh doanh -  14 giờ

Ngày 9/5, dưới sự chứng kiến của Tổng bí thư Tô Lâm và lãnh đạo cấp cao 2 nước, Vietnam Airlines đã công bố đường bay thẳng từ thủ đô Hà Nội đến Moscow, Nga.

Giá vàng hôm nay 10/5: Bật tăng liên tiếp 4 nhịp

Giá vàng hôm nay 10/5: Bật tăng liên tiếp 4 nhịp

Vàng -  14 giờ

Giá vàng hôm nay 10/5 tăng 500 nghìn đồng ở cả hai chiều đối với vàng miếng và vàng nhẫn SJC ở thị trường trong nước.

Di sản của Warren Buffett và những bài học vượt thời gian

Di sản của Warren Buffett và những bài học vượt thời gian

Hồ sơ quản trị -  14 giờ

Warren Buffett không chỉ là một nhà đầu tư xuất sắc mà còn là một nhà tư tưởng tài chính với tầm ảnh hưởng vượt ra ngoài lĩnh vực đầu tư.