Đằng sau làn sóng đưa ‘gà đẻ trứng vàng’ ra công chúng của các doanh nghiệp hàng đầu Việt Nam

Công ty CP Chứng khoán VPS vừa công bố phương án chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO). Theo kế hoạch, VPS dự kiến phát hành tối đa 202,3 triệu cổ phiếu, tương ứng 15,81% vốn điều lệ sau khi phát hành thưởng, trong giai đoạn từ quý IV/2025 đến quý I/2026.

Song song với kế hoạch IPO, công ty sẽ phát hành 710 triệu cổ phiếu thưởng và chào bán riêng lẻ 161,85 triệu cổ phiếu cho nhà đầu tư chuyên nghiệp. Sau khi hoàn tất, vốn điều lệ của VPS sẽ tăng mạnh từ 5.700 tỷ đồng lên 16.442 tỷ đồng. Với mức định giá được đồn đoán lên tới nhiều tỷ USD, đây được xem là một trong những thương vụ IPO lớn nhất của thị trường năm 2025.

"Cơn mưa rào" nhiều tỷ USD

Trong năm 2025, thị trường chứng khoán đã chứng kiến nhiều sự kiện IPO nổi bật. Techcom Securities (TCBS) đã hoàn tất IPO vào ngày 18/9. Công ty phân phối thành công hơn 231 triệu cổ phiếu cho hơn 26.000 nhà đầu tư, huy động 10.818 tỷ đồng. Sau đợt phát hành, vốn điều lệ của TCBS tăng lên 23.133 tỷ đồng, hiện giữ vị trí dẫn đầu ngành chứng khoán.

Tổng giám đốc Techcombank Jens Lottner cho biết một trong những động lực then chốt để ngân hàng đạt mục tiêu vốn hóa 20 tỷ USD chính là IPO TCBS. Với mức định giá khoảng 3,7 tỷ USD, TCBS có thể nâng đáng kể giá trị tổng thể của Techcombank.

Tương tự, VPBank cũng sẽ IPO VPBank Securities (VPBankS) với tỷ lệ tối đa 25% vốn, tương ứng khoảng 375 triệu cổ phiếu. Quy mô phát hành ước tính khoảng 170 triệu USD, thời điểm có thể rơi vào cuối năm 2025 hoặc đầu năm 2026. Với vốn điều lệ hiện đạt 15.000 tỷ đồng, VPBankS cũng thuộc nhóm doanh nghiệp chứng khoán có quy mô vốn hàng đầu.

Ngoài lĩnh vực chứng khoán, thị trường cũng chứng kiến hàng loạt doanh nghiệp lớn đưa những "con gà đẻ trứng vàng" của mình bước ra công chúng.

Giữa tháng 9/2025, công ty Nông nghiệp Hòa Phát (HPA) đã nộp hồ sơ IPO, dự kiến chào bán tối đa 30 triệu cổ phiếu với giá không thấp hơn giá trị sổ sách tại thời điểm lập báo cáo tài chính kiểm toán. Theo báo cáo tài chính ngày 30/6/2025, giá trị sổ sách của HPA đạt 11.887 đồng/cổ phiếu. Dù kín tiếng, song quy mô mảng nông nghiệp của Hòa Phát hiện cũng trong nhóm các doanh nghiệp nông nghiệp hàng đầu Việt Nam.

Tập đoàn Gelex công bố chủ trương IPO công ty con Hạ tầng Gelex, dự kiến thực hiện vào cuối năm 2025. Là một trong hai "át chủ bài" trực thuộc Gelex, Hạ tầng Gelex vừa quản lý các mảng then chốt vừa thúc đẩy tăng trưởng thông qua chiến lược mở rộng.

F88 – doanh nghiệp cầm đồ đầu tiên lựa chọn đại chúng hóa và đăng ký giao dịch cũng đã IPO thành công trong năm nay và chuẩn bị niêm yết lên sàn UPCOM.

Bên cạnh các thương vụ đã có hồ sơ hoặc công bố lộ trình, nhiều doanh nghiệp lớn trong tiêu dùng, F&B, nông nghiệp và bán lẻ cũng đang nhắc đến kế hoạch IPO.

Giữa năm nay, chuỗi Highlands Coffee cho biết sẽ IPO trong vòng 18 đến 24 tháng, ưu tiên niêm yết tại Việt Nam. Đây là chuỗi cà phê lớn nhất cả nước với 850 cửa hàng cuối năm 2024.

C.P. Vietnam (CPV), công ty con của Charoen Pokphand Foods (Thái Lan), cũng đã được tập đoàn mẹ đưa vào kế hoạch IPO.

Masan Group, “ông trùm bán lẻ” trong nước cũng có thể sẽ IPO The CrownX trước tháng 6/2026 với thỏa thuận chiến lược đã ký với nhà đầu tư.

The CrownX là công ty hợp nhất mảng bán lẻ và tiêu dùng, gồm WinMart, WinMart+ và Masan Consumer, được kỳ vọng trở thành một trong những thương vụ IPO lớn nhất.

Trong mảng bán lẻ, một cái tên lớn khác là Bách Hóa Xanh của MWG cũng nhiều lần được Chủ tịch Nguyễn Đức Tài đề cập.

Bên cạnh những cái tên gần như chắc chắn sẽ tham gia IPO trong giai đoạn 1 - 2 năm tới, nhiều ứng viên tiềm năng khác cũng được nhắc tới như Thaco Auto (ô tô), Golden Gate (F&B), VNLife (fintech), Viettel IDC (trung tâm dữ liệu), Galaxy Media (giải trí), Xuyên Á (y tế), GreenFeed (thực phẩm), Long Châu – FPT Retail (dược), DatVietVAC (truyền thông) và MISA (phần mềm).

Ứớc tính , chứng khoán Việt Nam có thể đón làn sóng IPO quy mô đến 47 tỷ USD trong 3 năm tới. Hàng loạt những tên tuổi đình đám, trong đa dạng lĩnh vực cho thấy làn sóng IPO giai đoạn tới sẽ diễn ra rất sôi động.

Thời điểm phù hợp

Thị trường chứng khoán Việt Nam từng trải qua giai đoạn trầm lắng, thiếu nguồn hàng chất lượng. Năm 2024 chỉ có một vài doanh nghiệp niêm yết như Viettel Post (VTP), Nam A Bank (NAB), Thủy điện Hủa Na (HNA), Cảng Quy Nhơn (QNP), Mộc Châu Milk (MCM) và Chứng khoán Thành Công (TCI), song phần lớn đã giao dịch trên UPCoM trước đó.

Các tân binh niêm yết trên HNX và UPCoM chủ yếu quy mô nhỏ, khó tạo sức hút dòng tiền. Tuy nhiên, với hàng loạt tên tuổi đình đám dự kiến sẽ IPO giai đoạn tới đây, câu chuyện có thể sớm thay đổi, tương tự như những "cơn sóng thần" cổ phần hóa giai đoạn 2006 - 2011 và 2015 - 2018.

Theo các chuyên gia, làn sóng các doanh nghiệp lớn đua nhau IPO, đưa tài sản quan trọng của mình ra công chúng nằm ở yếu tố thời điểm, khi nhiều điều kiện thuận lợi hội tụ.

Kỳ vọng tăng trưởng kinh tế, triển vọng nâng hạng thị trường và quy trình xét duyệt hồ sơ thông thoáng hơn giúp doanh nghiệp dễ dàng triển khai kế hoạch huy động vốn.

Trong báo cáo mới đây, Dragon Capital cho rằng làn sóng IPO sắp tới có thể trở thành chất xúc tác quan trọng cho thị trường, đặc biệt trong bối cảnh Chính phủ vừa ban hành Nghị định 245/2025/NĐ-CP rút ngắn thời gian đưa cổ phiếu lên sàn sau IPO từ 90 ngày xuống 30 ngày, qua đó bảo vệ nhà đầu tư và tăng sức hấp dẫn phát hành.

Quỹ cũng đánh giá triển vọng nâng hạng thị trường: FTSE Russell có thể công bố trong tháng 9/2025 và chính thức áp dụng từ tháng 3/2026, mở ra dòng vốn hàng tỷ USD. Ngoài nguồn vốn ngoại, việc nâng hạng còn thúc đẩy hoạt động IPO nhờ định giá tốt hơn, cầu lớn hơn và niềm tin vào khả năng hấp thụ giao dịch quy mô lớn.

Đây có thể là chất xúc tác để các kỳ lân công nghệ, doanh nghiệp nhà nước thúc đẩy IPO, đồng thời đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa. Dragon Capital ước tính thị trường chứng khoán Việt Nam có thể đón làn sóng IPO trị giá tới 47 tỷ USD trong ba năm tới.

Chia sẻ với TheLEADER về triển vọng trung dài hạn, ông Trần Vinh Quang, CFA – Tổng giám đốc Công ty Quản lý quỹ Thiên Việt (TVAM) nhận định sau giai đoạn trầm lắng, làn sóng IPO đang quay trở lại khi doanh nghiệp đánh giá thị trường thuận lợi. Đây là thời điểm thích hợp để huy động vốn, gia tăng giá trị cổ đông, và xu hướng này có thể kéo dài ít nhất đến năm 2026.

Về động lực tạo nên sức hút của thị trường cũng “làn sóng” IPO hiện nay, ông cho rằng có bốn yếu tố then chốt. Trước hết, Chính phủ đã chuyển trọng tâm sang phát triển kinh tế tư nhân – một thay đổi lớn sau nhiều năm kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, khi khu vực tư nhân ngày càng trở thành động lực tăng trưởng chính với sự xuất hiện của nhiều doanh nghiệp hàng đầu.

Tiếp đó, chính sách tài khóa và tiền tệ cùng lúc nới lỏng, vừa đẩy mạnh giải ngân, duy trì lãi suất thấp, vừa thúc đẩy tín dụng – điều vốn rất hiếm khi xảy ra. Thêm nữa, hàng loạt chính sách cụ thể được ban hành để tháo gỡ vướng mắc trong đa dạng các lĩnh vực, đồng thời triển khai các đề án nâng hạng thị trường chứng khoán, cho thấy quyết tâm thực thi rõ rệt chứ không dừng ở khẩu hiệu.

Cuối cùng, sự cởi mở của Chính phủ với thị trường vốn và tài sản số, cùng mức độ quan tâm chưa từng có từ lãnh đạo cấp cao, đang tạo niềm tin mạnh mẽ. Song song đó, dòng vốn ngoại cũng cho thấy tín hiệu tích cực khi nhiều nhà đầu tư nước ngoài quay lại mở tài khoản tại Việt Nam.