Rủi ro từ nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào FDI

Phạm Sơn Thứ năm, 03/09/2020 - 16:13

Khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đóng góp tới 67,8% tổng kim ngạch xuất khẩu là nguy cơ của nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19 và thương chiến Mỹ - Trung đang tạo ra những xu thế mới trong chuyển dịch nguồn vốn toàn cầu.

Với số vốn tích lũy hơn 17 tỷ USD, doanh thu của Samsung đạt 68,3 tỷ USD năm 2019, chiếm tới 26% GDP, trong đó có 51,3 tỷ USD đến từ hoạt động xuất khẩu.

Cùng với Hiệp định tự do thương mại Việt Nam – EU (EVFTA), Hiệp định bảo hộ đầu tư Việt Nam – EU (EVIPA) cũng đi vào hiệu lực, mở ra một cơ hội lớn cho các nhà đầu tư châu Âu gia nhập vào thị trường Việt Nam.

Thực tế, theo các chuyên gia đến từ Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS), Việt Nam trong suốt quá trình thực hiện đường lối đổi mới, ngoại giao đa phương đã không ngừng thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), thông qua việc ký kết hiệp định đầu tư song phương với hơn 60 đối tác.

Bên cạnh đó, những hiệp định tự do thương mại (FTA) của Việt Nam cũng được lồng ghép các điều khoản về đầu tư, đặc biệt là các FTA gần đây như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP)

Cùng với những nỗ lực trong việc đẩy mạnh thực thi các chương trình khuyến khích doanh nghiệp nước ngoài cũng như cải cách và hoàn thiện thể chế hành chính, pháp luật, Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn bậc nhất khu vực châu Á – Thái Bình Thương cho nhà đầu tư quốc tế.

Theo ông Lê Hồng Hiệp, chuyên gia đến từ ISEAS, việc mở rộng quan hệ thương mại cũng như thu hút FDI không chỉ nhằm mục đích chuyển đổi cơ cấu theo hướng hiện đại hóa nền kinh tế mà còn tạo ra sự gắn kết về mặt lợi ích đối với các cường quốc, qua đó đảm bảo an ninh và nâng cao vị thế đất nước.

Tuy nhiên, việc các doanh nghiệp FDI chiếm hơn 20% GDP và đóng góp tới gần 70% tổng kim ngạch xuất khẩu đang thể hiện nguy cơ tiềm ẩn về sự nhạy cảm đối với những biến động trên thế giới.

Rủi ro từ nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào FDI
Xuất nhập khẩu và FDI của Việt Nam tăng nhanh qua các năm. Ảnh: ISEAS.

Samsung, nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất Việt Nam, cũng là minh chứng cho sự thành công của quá trình thu hút FDI đang thể hiện rõ nét nhất xu thế này. Với số vốn tích lũy hơn 17 tỷ USD, doanh thu của Samsung đạt 68,3 tỷ USD năm 2019, chiếm tới 26% GDP, trong đó có 51,3 tỷ USD đến từ hoạt động xuất khẩu.

Ông Jacques Morisset, Chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cũng nhận định, một trong những cản trở đối với quá trình phục hồi kinh tế của Việt Nam là sự phụ thuộc quá mức vào xuất khẩu và đầu tư nước ngoài, do đó cần phải tìm ra động lực mới để thúc đẩy nền kinh tế.

Chính sách từ chính phủ

Thực tế, ông Hiệp nhận định chính phủ Việt Nam đã có nhiều động thái nhằm cải thiện tình trạng quá mức phụ thuộc vào khu vực FDI, chủ yếu thông qua việc tăng cường chính sách nhằm khuyến khích và hỗ trợ doanh nghiệp quốc nội kiện toàn năng lực cạnh tranh, cụ thể như sau.

Đầu tiên, tăng cường năng lực sản xuất và xuất khẩu của các công ty trong nước với mong muốn khu vực doanh nghiệp nội địa có thể đóng vai trò lớn hơn cho nền kinh tế.

Theo phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại buổi gặp mặt đoàn đại biểu Ban Chấp hành Trung ương Hội Doanh nhân tư nhân Việt Nam và một số doanh nhân tiêu biểu, Việt Nam đang xây dựng một nền kinh tế tự cường trong hội nhập kinh tế quốc tế. Do đó, chính phủ đặt một trong những nhiệm vụ trọng tâm là thúc đẩy các loại hình doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân.

Trong sân chơi với các doanh nghiệp FDI, Thủ tướng cũng nhấn mạnh quan điểm về "bình đẳng", "được bảo vệ", "khích lệ" và "trao cơ hội", qua đó đảm bảo sự công bằng trong khả năng tiếp cận với nguồn lực phát triển.

Thứ hai, khuyến khích doanh nghiệp nội mở rộng hoạt động đầu tư, nghiên cứu, sáng tạo trong lĩnh vực công nghệ cao. Với sự thành công của tập đoàn Vingroup, ông Hiệp cho rằng chính phủ Việt Nam đang tập trung xây dựng những “nhà vô địch” trong các lĩnh vực then chốt để tạo đà phát triển đất nước.

Theo đó, doanh nghiệp FDI có thể đến rồi đi, đầu tư vào doanh nghiệp nội địa mới thực chất là khoản đầu tư có giá trị lâu dài và đóng góp mạnh mẽ vào sự thịnh vượng của quốc gia.

Cuối cùng, khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam hợp tác với khu vực FDI, tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Biện pháp này được các chuyên gia đánh giá là vô cùng quan trọng trong việc tạo ra cơ hội cho các công ty nội địa nhanh chóng nâng cao năng lực cũng như đóng góp và tạo ra giá trị cao hơn.

Các chuyên gia từ ISEAS đánh giá, nếu ba phương án trên được thực hiện thành công, nền kinh tế Việt Nam sẽ trở nên linh hoạt và bền vững hơn. Tuy nhiên, chính phủ cũng cần thận trọng trong việc thực hiện kế hoạch này, đặc biệt là trong bối cảnh nền kinh tế chịu nhiều biến động bởi đại dịch Covid-19.

Trung ương thống nhất chủ trương đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam

Trung ương thống nhất chủ trương đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam

Tiêu điểm -  15 phút

Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII kết thúc ngày hôm nay đã thống nhất chủ trương đầu tư toàn tuyến dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam với tốc độ 350km/h.

VinFast bứt phá doanh thu quý II

VinFast bứt phá doanh thu quý II

Doanh nghiệp -  1 giờ

VinFast Auto vừa công bố kết quả tài chính chưa kiểm toán cho quý II năm 2024, với số lượng xe điện giao tăng mạnh nhờ chiến lược mở rộng và làn sóng chuyển đổi sang xe điện ở nhiều thị trường.

MSB giảm 1% lãi vay cho doanh nghiệp bị thiệt hại bởi bão Yagi

MSB giảm 1% lãi vay cho doanh nghiệp bị thiệt hại bởi bão Yagi

Tài chính -  1 giờ

MSB thông báo giảm 1% lãi suất vay VNĐ và 0,5% lãi suất vay USD đối với khách hàng doanh nghiệp chịu ảnh hưởng từ cơn bão Yagi.

Lầm tưởng của doanh nghiệp khi người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu

Lầm tưởng của doanh nghiệp khi người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu

Diễn đàn quản trị -  5 giờ

Một trong những lầm tưởng phổ biến của doanh nghiệp F&B là tập trung vào các chương trình khuyến mãi để thu hút người tiêu dùng trong bối cảnh họ hạn chế chi tiêu.

NextBold Capital tài trợ 100 triệu USD cho các doanh nghiệp tại Đông Dương

NextBold Capital tài trợ 100 triệu USD cho các doanh nghiệp tại Đông Dương

Tài chính -  10 giờ

Mục tiêu của NextBold Capital không chỉ là cung cấp vốn mà còn hỗ trợ chuyên môn vận hành thực tế để giúp các doanh nghiệp trong những thị trường này mở rộng quy mô một cách bền vững.

Hàng tỷ USD sẽ chảy vào đâu khi chứng khoán Việt Nam nâng hạng?

Hàng tỷ USD sẽ chảy vào đâu khi chứng khoán Việt Nam nâng hạng?

Tiêu điểm -  11 giờ

Các công ty phân tích nhìn nhận, dòng tiền khối ngoại sẽ sớm chảy vào các cổ phiếu bluechip của những doanh nghiệp hàng đầu Việt Nam.

Kỳ vọng tích cực từ việc Fed hạ lãi suất

Kỳ vọng tích cực từ việc Fed hạ lãi suất

Tài chính -  11 giờ

Lãi suất thấp hơn không chỉ hỗ trợ các doanh nghiệp và hộ gia đình tại Mỹ mà còn giúp các nền kinh tế toàn cầu mở rộng các chính sách phục hồi và tăng trưởng kinh tế.