Sinh viên Việt Nam đang đối mặt với viễn cảnh công việc tồi tệ hơn

Lan Hương Thứ hai, 21/08/2017 - 17:23

Tỷ lệ thất nghiệp trong số những người trẻ có trình độ đại học tại Việt Nam là 17%.

Chỉ 1/3 trong số lực lượng lao động của Việt Nam có trình độ tốt nghiệp trung học, số liệu năm 2016. Ảnh: Internet

Hai năm trước, Nguyễn Văn Đức tốt nghiệp đại học với tấm bằng cử nhân kinh tế từ một trong những trường đại học tốt nhất Việt Nam. Hiện nay, thu nhập của Đức vào khoảng 5,6 triệu VND/tháng từ nghề lái xe taxi ở Hà Nội.

Đức chỉ là một trong số hàng ngàn sinh viên tốt nghiệp đại học của Việt Nam không tìm được công việc đúng với lĩnh vực chuyên môn mà họ đã chọn, mặc dù tỷ lệ thất nghiệp ở Việt Nam chỉ là 2,3%.

Tại Việt Nam, các trường dạy nghề trang bị cho sinh viên các kỹ năng cơ bản phù hợp với các công việc lắp ráp với mức lương thấp, trong khi các trường đại học và cao đẳng lại tập trung vào giảng dạy những kiến thức chuyên môn phù hợp những công việc phức tạp hơn. 

Mức lương tăng và việc sản xuất được chuyển về các quốc gia có chi phí nhân công rẻ đe doạ tham vọng của Chính phủ trong việc đạt được mức thu nhập trung bình, 4.000 USD/năm do Ngân hàng Thế giới xác định, gần gấp đôi so với mức thu nhập hiện tại.

"Các quốc gia đã thành công trong việc trở thành nền kinh tế có thu nhập trung bình thấp, cần phải có trình độ giáo dục tương đương với các nước phát triển khi các nước này ở trình độ tương tự”, ông Scott Rozelle, nhà kinh tế học về phát triển tại Đại học Stanford, Mỹ nói. "Các quốc gia không có trình độ giáo dục như vậy sẽ thất bại hoặc bị mắc kẹt trong cái bẫy thu nhập trung bình".

Ảnh: Internet

Singapore, Hàn Quốc và Đài Loan đã phát triển các trường cao đẳng chất lượng cao trước cả khi nền kinh tế của họ cần một lực lượng lao động có trình độ học vấn cao hơn. 

Ngược lại, các nền kinh tế như Argentina, Brazil và Mexico chứng kiến tăng trưởng kinh tế chậm lại sau khi đạt đến mức thu nhập trung bình - một phần do các nước này không đầu tư đủ cho giáo dục, ông Rozelle nói.

Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho biết, các doanh nghiệp không muốn trả nhiều tiền cho những người lao động có bằng cấp nhưng thiếu kỹ năng tương xứng. Tỷ lệ thất nghiệp trong số những người trẻ có trình độ đại học là 17%.

Hệ thống giáo dục phải chịu nhiều áp lực

"Hiện có nhiều công ty tư nhân và nước ngoài đến Việt Nam với mong muốn công nhân lành nghề hơn, các nhà quản lý và kỹ sư chất lượng hơn", ông Nguyễn Xuân Thành, cán bộ nghiên cứu cao cấp tại Trường Harvard Kennedy, Đại học Harvard cho biết. "Tầng lớp trung lưu đang mở rộng. Các gia đình Việt Nam muốn được tiếp cận với nền giáo dục tốt hơn. Vì vậy, áp lực đang đè nặng lên hệ thống giáo dục để đáp ứng những kỳ vọng đó".

Nhiều bậc cha mẹ đang gửi con ra nước ngoài học tập để cải thiện triển vọng công việc tương lai của con em họ. Theo số liệu của Tổ chức dịch vụ sinh viên Nhật Bản, số người Việt Nam học tập tại Nhật Bản, kể cả tại các trường ngoại ngữ, đã tăng gấp 12 lần trong 6 năm tính đến tháng 5/2016, đạt khoảng 54.000 người.

"Chính phủ đang cố gắng nâng cao chất lượng đào tạo trong trường đại học và cao đẳng", GS.TS Nguyễn Minh Thuyết, Tổng Chủ biên chương trình giáo dục phổ thông, Bộ Giáo dục cho biết. "Chúng ta cần phải cải tổ lại chương trình giảng dạy để giảm tải các kiến thức không thực tế. Nhưng tiến độ vẫn còn rất chậm. Chưa có kết quả đáng kể".

Tỷ lệ đọc viết

Trong 10 năm qua, Việt Nam đã mở rộng số lượng các trường cao đẳng và đại học trên toàn quốc lên khoảng 450. Chính phủ dự định sẽ có 560.000 sinh viên mới nhập học đại học và cao đẳng vào năm 2020, tăng khoảng 8% trong 10 năm.

Theo Viện Khoa học lao động và xã hội, mặc dù tỷ lệ biết chữ ở Việt Nam đạt mức 97%, nhưng chỉ 1/3 trong số lực lượng lao động của Việt Nam có trình độ trung học vào năm ngoái.

Trong giai đoạn phát triển, Việt Nam đã đạt được tốc độ tăng trưởng nhanh ngay cả khi năng suất lao động thấp - Ngân hàng Thế giới dự báo tăng trưởng của Việt Nam sẽ vượt 6% cho đến năm 2019. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn còn cách xa so với các nước trong khu vực trong việc tận dụng tối đa nguồn lực lao động .

Năng suất lao động công nghiệp của Việt Nam thuộc hàng thấp nhất trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Năng suất lao động của Singapore cao gấp 26 lần Việt Nam; Malaysia gấp 6,5 lần và Thái Lan và Philippines gấp khoảng 1,5 lần.

Các chương trình mới

Tuy nhiên, nền giáo dục Việt Nam vẫn có một vài lý do để lạc quan. Bà Đàm Bích Thủy, Chủ tịch Đại học Fulbright Việt Nam, cho biết, Fulbright University Việt Nam, tổ chức độc lập và phi lợi nhuận đầu tiên được Chính phủ phê duyệt, đã nhận được kinh phí ban đầu từ Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, và sẽ khai giảng khóa đầu tiên vào mùa thu này.

Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Ted Osius (trái) trao quyết định tài trợ, tổng trị giá 15,5 triệu USD của chính phủ Mỹ cho bà Đàm Bích Thủy hôm 6/6. Ảnh: Báo Thanh niên

Các công ty lớn cũng đang cung cấp các chương trình giáo dục bổ sung để giúp nâng cao năng suất người lao động. Tập đoàn FPT, tập đoàn viễn thông và công nghệ lớn nhất Việt Nam, có các chi nhánh giáo dục trên toàn quốc với khoảng 20.000 sinh viên. Tập đoàn công nghệ Intel cam kết chi 22 triệu USD cho một số chương trình giáo dục.

"Nhiều sinh viên tốt nghiệp đại học thiếu các kỹ năng quan trọng như làm việc nhóm và kỹ năng tổ chức để làm việc trong các công ty", ông Lưu Quang Tuấn, Phó Viện trưởng Viện Khoa học lao động và xã hội nói. "Điều cũng phần nào kìm hãm nền kinh tế", ông cho biết thêm.

Có nên bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư?

Có nên bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư?

Tiêu điểm -  1 ngày

Thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư sau gần hai thập kỷ áp dụng đang bộc lộ nhiều bất cập, gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Làm sao để Nghị quyết 68 không chỉ là kỳ vọng?

Làm sao để Nghị quyết 68 không chỉ là kỳ vọng?

Tiêu điểm -  1 ngày

TS. Nguyễn Sỹ Dũng cho rằng, Nghị quyết 68 cần được thể chế hóa nhanh nhất có thể, để sớm đi vào cuộc sống, thực sự đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, vươn mình mạnh mẽ.

Nghị quyết 68: Cú hích thực chất cho doanh nghiệp vừa và nhỏ

Nghị quyết 68: Cú hích thực chất cho doanh nghiệp vừa và nhỏ

Tiêu điểm -  1 ngày

Nghị quyết 68 tạo cú hích mạnh mẽ cho doanh nghiệp vừa và nhỏ bằng chính sách hỗ trợ tài chính, tháo gỡ khó khăn.

Thủ tướng yêu cầu trình nghị quyết về trung tâm tài chính quốc tế ngay tại kỳ họp thứ 9

Thủ tướng yêu cầu trình nghị quyết về trung tâm tài chính quốc tế ngay tại kỳ họp thứ 9

Tiêu điểm -  1 ngày

Thủ tướng yêu cầu phải có hệ thống các chính sách đột phá, thu hút được các nhà đầu tư quốc tế tham gia trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Bắc Ninh đặt mục tiêu vào nhóm 10 tỉnh thành dẫn đầu đổi mới sáng tạo

Bắc Ninh đặt mục tiêu vào nhóm 10 tỉnh thành dẫn đầu đổi mới sáng tạo

Tiêu điểm -  1 ngày

Bắc Ninh đang tăng tốc cải thiện môi trường điều hành và thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, quyết tâm ghi tên vào nhóm 10 tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước.

ACV muốn chia cổ tức gần 65% sau 6 năm tạm ngưng

ACV muốn chia cổ tức gần 65% sau 6 năm tạm ngưng

Tài chính -  40 phút

ACV đang lấy ý kiến về việc phân phối gần 21.200 tỷ đồng lợi nhuận chưa phân phối lũy kế đến 2023, bao gồm chia cổ tức bằng cổ phiếu gần 65%.

ACBS: HDBank có nhiều khả năng đi đầu trong việc nới room ngoại

ACBS: HDBank có nhiều khả năng đi đầu trong việc nới room ngoại

Tài chính -  56 phút

Theo ACBS, nếu HDBank hướng đến việc tìm kiếm cổ đông chiến lược sở hữu 15–20%, thì việc mở room ngoại lên 49% sẽ là “chìa khóa” giúp ngân hàng hiện thực hóa chiến lược tăng vốn.

VinFast ra mắt dòng xe chở hàng cỡ nhỏ giá từ 285 triệu đồng

VinFast ra mắt dòng xe chở hàng cỡ nhỏ giá từ 285 triệu đồng

Nhịp cầu kinh doanh -  1 giờ

VinFast hôm nay ra mắt dòng xe điện chở hàng cỡ nhỏ EC Van, hướng đến cuộc cách mạng xanh trong vận tải hàng hóa. Với tải trọng trên 600 kg cùng kích cỡ gọn gàng, khả năng vận hành linh hoạt, VinFast EC Van là lựa chọn tối ưu cho nhu cầu vận chuyển hàng quãng ngắn của các đơn vị kinh doanh, đồng thời là phương tiện sinh kế phù hợp cho kinh tế hộ gia đình.

Doanh nghiệp kỳ vọng tăng tốc chuyển đổi xanh từ Nghị quyết 68

Doanh nghiệp kỳ vọng tăng tốc chuyển đổi xanh từ Nghị quyết 68

Leader talk -  1 giờ

Doanh nghiệp kỳ vọng sớm có chương trình hành động cụ thể, lộ trình rõ ràng, nhiệm vụ cụ thể và cần cơ chế phản hồi chính sách hiệu quả từ cộng đồng doanh nghiệp.

Sắp diễn ra sự kiện lớn về trải nghiệm khách hàng

Sắp diễn ra sự kiện lớn về trải nghiệm khách hàng

Nhịp cầu kinh doanh -  1 giờ

Tại CX Leader Summit 2025, hơn 300 nhà lãnh đạo doanh nghiệp và những người làm chuyên môn về trải nghiệm khách hàng sẽ bàn về cách thức xây dựng thương hiệu khác biệt.

Triển lãm Giảng Võ: Mảnh đất của những ký ức vàng son và giấc mơ phồn thịnh mới

Triển lãm Giảng Võ: Mảnh đất của những ký ức vàng son và giấc mơ phồn thịnh mới

Nhịp cầu kinh doanh -  1 giờ

Trước ngưỡng cửa kỷ nguyên vươn mình của nền kinh tế, mảnh đất Triển lãm Giảng Võ xưa đang chuẩn bị viết tiếp câu chuyện mới - nơi một biểu tượng phồn thịnh sẽ ra đời để người Hà Nội có thể vừa hoài niệm quá khứ, vừa chạm đến tương lai.

Giá vàng hôm nay 13/5: SJC tăng nhẹ bất chấp quốc tế vẫn lao dốc

Giá vàng hôm nay 13/5: SJC tăng nhẹ bất chấp quốc tế vẫn lao dốc

Vàng -  2 giờ

Giá vàng hôm nay 13/5 tăng 500 nghìn đồng ở cả hai chiều đối với vàng miếng SJC ở thị trường trong nước, bất chấp quốc tế lao dốc.