Nổi bật tại Hội nghị COP26, bên cạnh cam kết mạnh mẽ của các quốc gia về phát thải ròng, còn có cam kết khai tử dòng xe chạy xăng dầu truyền thống của nhiều quốc gia, hãng xe và nhà cung cấp dịch vụ vận tải.
Xe điện đang trở thành một cơn sốt toàn cầu, thu hút cả những tay chơi khởi nghiệp, những tập đoàn xe hơi truyền thống và cà những ông lớn công nghệ, bất động sản có tiềm lực tài chính.
Hãng xe Việt Nam là VinFast cũng là một tân binh tương đối nổi bật trên thị trường xe điện, đặc biệt gây ra sự ấn tượng với thị trường quốc tế tại triển lãm Los Angeles Auto Show 2021 vừa qua.
Việt Nam là một thị trường xe điện tiềm năng. Theo công ty tư vấn Dezan Shira & Associates, Việt Nam có dân số ngày càng tăng, tầng lớp trung lưu ngày càng mở rộng, tạo ra cơ hội lớn cho tiêu thụ xe điện khi người tiêu dùng ngày càng có ý thức với các vấn đề về tiết kiệm nhiên liệu, bảo vệ môi trường.
Phát triển thị trường xe điện cũng là cấu phần quan trọng hướng tới mục tiêu xây dựng các đô thị thông minh, mục tiêu phát thải ròng bằng không.
Thị trường Việt Nam chưa có nhiều sự xuất hiện của các dòng xe điện. Số liệu từ Cục Đăng kiểm cho thấy số lượng xe điện ở Việt Nam tính đến hết quý I/2021 là khoảng 1.500 chiếc, tất cả đều là xe nhập khẩu và chủ yếu là xe lai (hybrid), hầu như không có sự xuất hiện của xe dùng pin sạc.
Theo Tạp chí Kinh tế Việt Nam, dòng sản phẩm của hãng VinFast là VF e34 dường như là mẫu xe điện duy nhất người tiêu dùng có thể lựa chọn. Ngoài ra còn có mẫu Taycan của hãng Posche, tuy nhiên với mức giá trên 5 tỷ đồng, mẫu xe này không phải ai cũng có thể sở hữu.
Trước đây, hãng Mitsubishi từng giới thiệu dòng xe điện i-MiEV tại Việt Nam, cùng với việc lắp đặt một số trạm sạc. Kế hoạch thăm dò bị ngừng chỉ sau một thời gian ngắn do không đạt được mục tiêu.
Nguyên nhân được cho là do thiếu chính sách dành cho xe điện, thực trạng Bộ Công thương thừa nhận trong một báo cáo trình Chính phủ. Hiện nay, xe điện mới chỉ nhận được ưu đãi về thuế tiêu thụ đặc biệt là 15%, thấp hơn mức 35 – 50% như xe hơi truyền thống. Mức hỗ trợ này chưa đủ để khiến giá xe điện trở nên hấp dẫn.
Không chỉ chính sách ưu đãi về giá, thị trường xe điện còn thiếu một chính sách phát triển đồng bộ, từ tiêu chuẩn kỹ thuật, cơ sở hạ tầng cho tới chính sách khuyến khích nghiên cứu phát triển.
Tuy nhiên, Việt Nam đang có những chính sách tích cực về phát triển bền vững, với những định hướng về kinh tế xanh, trung hòa khí thải carbon và xây dựng đô thị thông minh.
Không thể phủ nhận vai trò của ngành công nghiệp xe điện đối với các định hướng kể trên. Như vậy, theo phân tích của Dezan Shira & Associates, chính sách toàn diện về xe điện sẽ sớm được ban hành, bao gồm mục tiêu, lộ trình, tiêu chuẩn kỹ thuật, quy hoạch cơ sở hạ tầng và chính sách hỗ trợ về giá.
“Khi xe điện trở nên nổi bật hơn, Chính phủ sẽ đưa ra các mục tiêu rõ ràng để phát triển xe điện”, ông Pritesh Samuel, chuyên gia của Dezan Shira & Associates nhận xét.
Bên cạnh đó, ngay cả trong trường hợp chính sách của Việt Nam chưa sẵn sàng, khu vực tư nhân hoàn toàn có thể bước chân vào cuộc chơi thiết lập nền sản xuất xe điện, khi những thị trường tiêu thụ xe điện hàng đầu như Trung Quốc, EU đều đã ký hiệp định tự do thương mại với Việt Nam.
Với những tiềm năng sẵn có, không chỉ VinFast mà nhiều ông lớn toàn cầu như Toyota, Volkswagen, Tesla sẽ không bỏ qua thị trường này. Nhiều dòng xe điện được thông báo sẽ xuất hiện ở thị trường Việt Nam trong năm 2022.
Trở ngại lớn nhất của thị trường Việt Nam nằm ở thị hiếu của người tiêu dùng. Những năm gần đây, xe điện ngày càng được ưa chuộng nhưng số đông vẫn lựa chọn dòng xe chạy xăng truyền thống.
Tuy nhiên, theo VinFast, với chi phí vận hành tiết kiệm, công nghệ tích hợp thông minh và tính thân thiện với môi trường, xe điện sẽ nhanh chóng trở thành lựa chọn hàng đầu. Cùng với đó, nỗ lực đầu tư vào hạ tầng trạm sạc và dịch vụ cho thuê pin cũng phần nào xua tan những định kiến của người tiêu dùng.
Con số 25 nghìn đơn đặt hàng sau 3 tháng mở bán của VinFast là minh chứng rõ nét nhất cho sự biến chuyển mang tính tất yếu về thị hiếu đối với dòng phương tiện giao thông xanh.
