Thuế TNDN từ 1/10/2025: Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, khuyến khích đổi mới sáng tạo

Từ ngày 1/10/2025, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) chính thức có hiệu lực với nhiều điều chỉnh quan trọng, đặc biệt là cơ chế thuế suất theo quy mô doanh nghiệp và ưu đãi cho hoạt động đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển bền vững.

Cấu trúc thuế suất mới ưu tiên cho doanh nghiệp nhỏ

Khác với trước đây khi mức thuế TNDN phổ biến được áp dụng đồng loạt 20% cho hầu hết doanh nghiệp, từ 1/10/2025, thuế suất sẽ được phân tầng theo doanh thu. Doanh nghiệp có tổng doanh thu không quá 3 tỷ đồng mỗi năm sẽ được miễn thuế TNDN. Với doanh thu từ 3 - 50 tỷ đồng, thuế suất áp dụng là 15%, trong khi doanh nghiệp có doanh thu trên 50 tỷ đồng sẽ chịu thuế 20%. Ngoài ra, mức thuế suất 17% áp dụng với một số đối tượng trung gian theo quy định chi tiết tại luật.

Cách tiếp cận này giúp giảm gánh nặng cho nhóm doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, vốn chiếm tỷ trọng lớn trong nền kinh tế nhưng còn hạn chế về nguồn lực.

Bảng so sánh dưới đây giúp làm rõ sự khác biệt trong thuế suất TNDN trước và sau khi luật mới có hiệu lực.

Bên cạnh thay đổi về thuế suất, luật mới cũng mở rộng phạm vi các khoản chi được tính vào chi phí hợp lý. Doanh nghiệp được phép hạch toán chi phí cho hoạt động nghiên cứu - phát triển (R&D), đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, cũng như các hoạt động liên quan đến giảm phát thải khí nhà kính, trung hòa carbon và mục tiêu net zero.

Đặc biệt, chi phí R&D không chỉ được khấu trừ theo thực tế mà còn được khấu trừ bổ sung với tỷ lệ do Chính phủ quy định, nhằm khuyến khích doanh nghiệp đầu tư dài hạn vào công nghệ và đổi mới. Ngoài ra, thuế GTGT đầu vào chưa được khấu trừ hết nhưng không thuộc diện hoàn thuế cũng sẽ được tính vào chi phí được trừ, giúp giảm áp lực dòng tiền.

Bảng dưới đây cho thấy sự khác biệt về các khoản chi được trừ giữa quy định cũ và quy định mới.

Song song với ưu đãi, quy định mới cũng siết chặt các khoản chi không hợp lệ. Ví dụ, lãi vay vượt mức quy định của Bộ luật Dân sự sẽ không được trừ, thay vì cơ chế khống chế 150% lãi suất cơ bản như trước đây. Các khoản chi không tuân thủ pháp luật chuyên ngành, hoặc thanh toán bằng tiền mặt từ 5 triệu đồng trở lên (trừ một số trường hợp ngoại lệ) cũng sẽ bị loại khỏi chi phí hợp lý.

Luật thuế mới có tác động thế nào đến cộng đồng doanh nghiệp?

Chính sách thuế TNDN mới tạo ra sự phân hóa rõ ràng trong cộng đồng doanh nghiệp.

Đối với doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, việc miễn và giảm thuế suất không chỉ mang lại nguồn lực tài chính bổ sung mà còn tạo điều kiện để họ tái đầu tư vào máy móc, nhân lực và mở rộng thị trường.

Đây được coi là “cú hích” quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh nhóm này thường gặp khó khăn trong tiếp cận vốn tín dụng và chịu áp lực lớn từ chi phí vận hành. Nhờ ưu đãi, các doanh nghiệp nhỏ có thể tăng khả năng tích lũy, nâng cao sức cạnh tranh và giảm nguy cơ phải hoạt động phi chính thức để tránh gánh nặng thuế.

Với doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và các công ty công nghệ, chính sách mở rộng chi phí được trừ cho nghiên cứu - phát triển (R&D), chuyển đổi số và phát triển bền vững sẽ là động lực thúc đẩy họ đầu tư dài hạn.

Việc cho phép khấu trừ chi phí R&D cao hơn thực tế không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí thuế mà còn khuyến khích mạnh mẽ tinh thần dám đầu tư vào những dự án công nghệ mạo hiểm, vốn thường có chu kỳ thu hồi vốn dài. Đây là thông điệp rõ ràng của Nhà nước về ưu tiên chiến lược: khuyến khích đổi mới sáng tạo như động lực tăng trưởng.

Ngược lại, các doanh nghiệp lớn sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức hơn. Chính sách mới siết chặt quy định về các khoản chi không hợp lệ, đặc biệt là chi phí lãi vay và thanh toán bằng tiền mặt, đồng nghĩa với việc họ cần nâng cao năng lực kiểm soát nội bộ và minh bạch hóa tài chính.

Điều này có thể làm tăng chi phí tuân thủ, nhưng về dài hạn lại buộc doanh nghiệp phải chuẩn hóa hệ thống kế toán, quản trị chi phí và dòng tiền. Những tập đoàn, doanh nghiệp quy mô lớn nếu không kịp thích ứng sẽ dễ rơi vào rủi ro bị loại chi phí, dẫn đến gia tăng gánh nặng thuế khi quyết toán.

Như vậy, luật thuế TNDN mới vừa mở ra cơ hội tái cơ cấu và phát triển cho các doanh nghiệp nhỏ và khởi nghiệp sáng tạo, vừa tạo áp lực buộc doanh nghiệp lớn nâng cao chuẩn mực quản trị tài chính, minh bạch và bền vững hơn trong hoạt động kinh doanh.