Tương lai doanh nghiệp với ưu đãi thuế xanh

Thuế xanh, hay thuế sinh thái, là khái niệm chung dùng để chỉ các loại thuế được áp dụng nhằm hạn chế tác động tiêu cực của các hoạt động kinh doanh lên môi trường và đồng thời tạo động lực chuyển đổi sang mô hình sản xuất bền vững.

Chính sách thuế xanh và tác động thực tiễn đến doanh nghiệp Việt

Chính sách thuế xanh không chỉ nhằm mục đích tăng nguồn thu ngân sách nhà nước mà còn hướng tới việc cải thiện chất lượng môi trường sống, thúc đẩy doanh nghiệp áp dụng công nghệ sạch và sử dụng năng lượng tái tạo, góp phần vào chuyển đổi kinh tế xanh. Trong bối cảnh này, một số loại thuế sinh thái phổ biến được áp dụng như sau.

Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) áp dụng đối với ô tô có thuế suất phụ thuộc vào dung tích xi lanh và mức tiêu hao nhiên liệu. Theo đó, thuế suất sẽ giảm nếu ô tô sử dụng nhiên liệu hỗn hợp hoặc năng lượng sinh học, đồng thời ô tô điện sẽ được hưởng mức thuế TTĐB thấp hơn đáng kể so với xe sử dụng xăng dầu truyền thống. Tương tự, xăng sinh học cũng chịu mức thuế thấp hơn so với xăng thường, góp phần khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo trong ngành giao thông vận tải.

Bên cạnh đó, hạn ngạch phát thải khí nhà kính là cơ chế kiểm soát lượng khí thải mà doanh nghiệp được phép phát ra trong một khoảng thời gian nhất định. Hệ thống này nhằm tạo động lực cho các doanh nghiệp, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp nặng, năng lượng và sản xuất, phải cải tiến công nghệ giảm thiểu khí thải, từ đó bảo vệ môi trường và giảm thiểu hiệu ứng nhà kính.

Luật Bảo vệ Môi trường mới đã có quy định về hoạt động mua bán trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và dự định áp đặt mức trần phát thải khí nhà kính. Hạn ngạch phát thải khí nhà kính sẽ được áp dụng đối với tất cả các công ty sản xuất có phát thải khí nhà kính như CO2, CH4, N2O, HFC, PFC, SF6 và NF3.

Thuế tài nguyên được áp dụng nhằm kiểm soát việc khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên, khuyến khích việc sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên hạn chế, đặc biệt đối với các ngành như khai thác mỏ, dầu khí, và các ngành sản xuất liên quan đến khoáng sản. Hình thức thuế này giúp đảm bảo việc khai thác tài nguyên diễn ra bền vững và góp phần bảo vệ môi trường tự nhiên. Đối với các loại tài nguyên khác nhau, mức thuế suất áp dụng sẽ khác nhau, dao động từ 1% đến 40%.

Công thức tính thuế tài nguyên như sau:

Thuế tài nguyên phải nộp = Thuế suất x Sản lượng tài nguyên thương phẩm thực tế khai thác trong kỳ x Giá tính thuế của đơn vị tài nguyên

Có nhiều phương pháp khác nhau để xác định giá tính thuế, kể cả trường hợp mà giá trị thương mại của tài nguyên không thể xác định được. Thuế suất cụ thể đối với dầu thô, khí thiên nhiên và khí than được xác định lũy tiến từng phần theo sản lượng khai thác bình quân mỗi ngày.

Cuối cùng, thuế bảo vệ môi trường là loại thuế đánh vào các hoạt động gây ô nhiễm môi trường, từ đó tạo động lực cho doanh nghiệp cải tiến công nghệ, giảm thiểu chất thải và kiểm soát phát thải. Các ngành nghề có thể hưởng các ưu đãi thuế này thường bao gồm sản xuất công nghiệp, giao thông vận tải, xây dựng, cũng như các dự án đầu tư vào công nghệ xanh và xử lý chất thải.

Các mặt hàng xăng, dầu, mỡ nhờn... chịu mức thuế từ 600 đến 2000 VND trên mỗi lít hoặc kg. Than đá sẽ chịu mức thuế từ 15.000 đến 20.000 VND trên mỗi tấn khai thác. Dung dịch HCFCs có mức thuế xanh là 5000 VND trên mỗi kg.

Cuối cùng, túi nhựa chịu mức thuế bảo vệ môi trường cao nhất lên đến 50.000 VND trên mỗi kg sản phẩm. Lưu ý, mức thuế bảo vệ môi trường cho sản phẩm túi nhựa này sẽ không áp dụng với các bao bì đóng gói hàng hóa và túi ni lông đáp ứng các tiêu chí bảo vệ môi trường.

Chính sách thuế xanh được triển khai qua các hình thức ưu đãi đa dạng như miễn, giảm thuế, hỗ trợ tài chính và trợ giá cho các doanh nghiệp đầu tư vào các dự án xanh. Những ưu đãi này thường được áp dụng dựa trên các tiêu chí về ngành nghề, quy mô và khu vực đầu tư, kèm theo các yêu cầu nghiêm ngặt về chứng nhận, kiểm định môi trường và báo cáo năng lượng.

Đồng thời, theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, việc áp dụng các chính sách ưu đãi này đã góp phần giảm chi phí sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh doanh và cải thiện hình ảnh doanh nghiệp trên thị trường trong nước và quốc tế.

Qua đó, thuế xanh trở thành công cụ quan trọng hỗ trợ doanh nghiệp hiện đại hóa quy trình sản xuất, đồng thời khẳng định vai trò của chính sách công trong việc chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, hướng đến sự phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu.

Thực trạng doanh nghiệp Việt với quá trình “xanh hóa”

Bên cạnh vai trò kiểm soát ô nhiễm, thuế xanh cũng mở ra cơ hội cho doanh nghiệp tận dụng các ưu đãi về thuế, tài chính và chính sách hỗ trợ từ Chính phủ.

Thực tế, các doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ sạch và năng lượng tái tạo có thể được miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp trong thời gian dài, giảm tiền thuê đất và hưởng các gói tín dụng xanh với lãi suất ưu đãi.

Ngoài ra, các doanh nghiệp áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn – tức là tối ưu hóa việc tái sử dụng tài nguyên, giảm thiểu chất thải và tái chế – cũng có thể hưởng lợi từ các ưu đãi về thuế và quỹ hỗ trợ từ Chính phủ.

Mặc dù thuế xanh đem lại nhiều lợi ích, song không phải doanh nghiệp nào cũng dễ dàng tiếp cận và tận dụng được các chính sách ưu đãi này.

Các doanh nghiệp đang đối mặt với nhiều thách thức, từ chi phí đầu tư ban đầu lớn, thủ tục hành chính phức tạp, đến thiếu hụt nhận thức và nguồn nhân lực chất lượng cao.

Việc chuyển đổi sang công nghệ xanh, sử dụng năng lượng tái tạo hay hệ thống sản xuất tuần hoàn đòi hỏi nguồn vốn đầu tư khổng lồ, trong khi không phải doanh nghiệp nào cũng có đủ tiềm lực tài chính để thực hiện ngay lập tức.

Bên cạnh đó, để được hưởng ưu đãi thuế xanh, doanh nghiệp cần đáp ứng nhiều yêu cầu khắt khe về chứng nhận môi trường, báo cáo phát thải và kiểm định năng lượng, tạo thêm gánh nặng về thủ tục và thời gian.

Đặc biệt, không ít doanh nghiệp vẫn còn mơ hồ về các chính sách thuế xanh và cách thức áp dụng để tối ưu hóa lợi ích.

Bài học từ các quốc gia đi đầu và gợi ý cho Việt Nam

Trên thế giới, nhiều quốc gia như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc đã triển khai thuế xanh hiệu quả, giúp doanh nghiệp vừa giảm thiểu tác động môi trường, vừa nâng cao lợi thế cạnh tranh.

Ví dụ, Liên minh châu Âu áp dụng hệ thống giao dịch hạn ngạch phát thải khí nhà kính, qua đó doanh nghiệp có thể mua bán quyền phát thải, thúc đẩy đầu tư vào công nghệ sạch.

Ở Nhật Bản, chính phủ hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp thông qua các gói tín dụng ưu đãi và quỹ hỗ trợ đổi mới công nghệ.

Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia này để cải thiện hệ thống thuế xanh, cụ thể:

• Đơn giản hóa thủ tục hành chính để doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận các ưu đãi.
• Đẩy mạnh các gói hỗ trợ tài chính và tín dụng xanh.
• Tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức của doanh nghiệp về thuế xanh và lợi ích kinh tế – môi trường mà nó mang lại.

Việt Nam đang từng bước hoàn thiện chính sách thuế xanh để phù hợp với xu hướng toàn cầu. Trong tương lai, các quy định về thuế xanh sẽ được siết chặt hơn, đặc biệt là đối với những ngành phát thải cao.

Bên cạnh đó, xu hướng các nhà đầu tư nước ngoài ưu tiên doanh nghiệp có tiêu chuẩn ESG cũng khiến thuế xanh trở thành yếu tố quan trọng trong chiến lược phát triển doanh nghiệp.

Để không bị động trước sự thay đổi của chính sách, doanh nghiệp cần chủ động đầu tư vào các giải pháp giảm phát thải, áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn và tối ưu hóa quy trình sản xuất theo hướng bền vững.

Việc tận dụng hiệu quả các ưu đãi thuế xanh sẽ giúp doanh nghiệp giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao từ thị trường quốc tế.