Dự án Việt Sử Giai Thoại bắt đầu từ ý tưởng của anh Đoàn Nhật Quang – một người chuyên về lịch sử và có đam mê với lịch sử, trong việc lập nên một website, trang fanpage với mục tiêu phát triển cộng đồng yêu sử.
Bắt đầu dự án từ đầu năm 2019, một năm sau đó là giai đoạn anh tự mày mò làm cùng với việc góp nhặt những đóng góp ý kiến từ cộng đồng yêu sử và những người có chuyên môn.
“Chính sự ủng hộ của cộng đồng là bước đầu tiên để tôi tự tin rằng mọi người sẽ yêu thích nếu tôi làm đúng kế hoạch đặt ra”, anh Quang chia sẻ.
Quan trọng hơn, cộng đồng này không chỉ hội tụ những người quan tâm tới lịch sử. Có những người vốn không quan tâm tới lịch sử nhưng lại thích thú với cách anh làm, với tin tức, bài viết trong website. Dần dần, họ ủng hộ và bắt đầu quan tâm tới lịch sử nhiều hơn.
Đến tháng 9/2020, anh Quang có cơ duyên gặp chủ tịch của một doanh nghiệp đang đầu tư cho nhiều startup công nghệ. Vị này có nguồn lực về tài chính, công nghệ và các mối quan hệ để giúp startup có cơ hội phát triển. Nghe anh Quang chia sẻ ý tưởng và khát vọng, vị doanh nhân tán thành và chấp nhận đầu tư phát triển dự án Việt Sử Giai Thoại thành một startup chuyên nghiệp.
Sau đó, anh tạo lập được một đội ngũ phù hợp và khá mạnh, cùng thống nhất định hướng để phát triển dự án, để cùng nhau xây dựng một hệ sinh thái xoay quanh lịch sử vừa có khả năng tạo ra lợi nhuận, vừa duy trì được khát vọng khơi dậy tình yêu lịch sử trong lòng mỗi người dân Việt. Startup này hiện chú trọng ba mảng gồm: nghiên cứu các sản phẩm thời trang lấy cảm hứng về lịch sử, phát triển mạng xã hội và phân phối, và một mảng truyền thông.
Do sở hữu một mạng lưới hơn 20 startup công nghệ với nhiều kiến thức và kinh nghiệm ở những mảng khác nhau như bán lẻ, mạng xã hội, công nghệ… các CEO trong công ty con của doanh nghiệp hỗ trợ cho Việt Sử Giai Thoại thường xuyên chia sẻ với nhau và giúp đỡ cho nhau về công nghệ, kiến thức kinh doanh, cách thức tạo lập thị trường cũng như xây dựng các kênh phân phối.
Mỗi công ty con của doanh nghiệp hỗ trợ lại có những đối tượng khách hàng riêng nên các doanh nghiệp trong hệ sinh thái này có thể thực hiện bán chéo sản phẩm, truyền thông dựa vào các dự án của nhau…
Chìa khoá thu hút người đồng hành
Theo anh Quang, bên cạnh các tác động xã hội, doanh nghiệp hay các quỹ cũng đều chú trọng đến yếu tố thương mại và lợi nhuận thu về. Khi lãnh đạo của nhiều công ty khác biết anh làm về lịch sử, câu hỏi đầu tiên khi đề cập đến dự án luôn là có thương mại được hay không.
“Khi nói chuyện với anh em thì mình phải cho họ thấy yếu tố thương mại nằm ở đâu trong bức tranh tổng thể, đâu là những thứ giúp tạo ra danh thu nhưng cũng phải chỉ ra đâu là giá trị cần giữ vững. Khi một startup mà thương mại hóa quá nhiều thì trong sử sẽ dễ đánh mất đi giá trị theo đuổi”, anh Quang chia sẻ.
Hệ sinh thái của Việt Sử Giai Thoại trong giai đoạn này cân bằng được cả hai yếu tố. Khi mở ra lĩnh vực sản xuất và bán lẻ thì đó là trọng tâm trong trong việc tạo ra doanh thu, làm ra sản phẩm thời trang như áo thun, giày dép, lấy cảm hứng từ lịch sử văn hóa Việt Nam. Anh có mạng xã hội đầu tiên về lịch sử của Việt Nam, là sân chơi cho người yêu sử và quan tâm tới sử có thể tìm hiểu được và giữ được giá trị tinh thần cốt lõi mà dự án theo đuổi.
Ngoài ra, anh cũng thực hiện truyền thông rõ ràng, minh bạch để chứng minh con đường minh đi với việc số hoá các nội dung về lịch sử, đưa lên video, podcast, audio... Anh cũng xác định phải có số liệu kinh doanh thực tế để chứng minh cho các nhà đầu tư.
Khi phát triển được một tầm nhất định, Việt Sử Giai Thoại còn nhận được sự hỗ trợ của cộng đồng yêu thích sử. Hiện tại, anh Quang đang sở hữu một trong ba fanpage có lượng theo dõi lớn nhất trong cộng đồng viết sử. Ngoài ra, anh cũng được một số giảng viên của khoa lịch sử, trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn tham gia với tư cách cố vấn.
“Con đường để tôi hình thành startup là sự kết hợp giữa một doanh nghiệp, sự ủng hộ của cộng đồng và các cố vấn chuyên môn. Đây có lẽ cũng là startup đầu tiên về lịch sử ở Việt Nam trở thành công ty chuyên nghiệp chứ không phải là một dự án cộng đồng như các dự án trước đó”, anh Quang chia sẻ.
Theo startup này, tiêu chí khi chọn người đồng hành là người ấy phải có cùng quan điểm về con đường sẽ đi. Anh lựa chọn đi đường dài, tiên phong và tạo giá trị cho xã hội thay vì thực hiện một dự án bán lẻ, sản xuất hay công nghệ có thể sinh ra doanh thu ngay.
“Người đồng hành phải hiểu và chấp nhận con đường đó. Họ cần hiểu mô hình của mình, những gì mình vạch ra, tin tưởng vào điều ấy thì mới có thể đồng hành cùng nhau”, anh Quang nói.
Theo đó, mối quan hệ giữa startup và người đồng hành muốn bền vững thì cần là những người bạn thay vì đơn thuần chỉ là mối quan hệ giữa người rót vốn và người nhận vốn, giữa startup và nhà đầu tư.
“Mình muốn tìm một người bạn thật sự, để biết mình đang gặp khó khăn hay thuận lợi và giúp mình trên con đường ấy”, anh Quang chia sẻ về tiêu chí lựa chọn người đồng hành.
Như vậy để có được startup Việt Sử Giai Thoại phát triển đến giai đoạn hiện nay, đội ngũ của anh Quang cần sự hỗ trợ cùng lúc của ba nhóm đồng hành gồm: tài chính - công nghệ của doanh nghiệp hỗ trợ, chuyên môn của các nhà khoa học và góp ý của cộng đồng để có thêm niềm tin vào các sản phẩm mà mình tạo ra. Với anh Quang, rất khó để đánh giá người đồng hành nào được ưu tiên hơn vì cả ba đều là yếu tố quan trọng trong việc tạo lập dự án, là thiên thời - địa lợi - nhân hoà.
Thiên thời là sự ủng hộ của cộng đồng và dự án. Mọi người quan tâm tới dự án nhiều hơn. Điều này có được là do các dự án lịch sử phía trước tuy thất bại nhưng đã đặt nền móng cho sự quan tâm đến lịch sử trong cộng đồng. Địa lợi là đầu tư và nguồn lực của doanh nghiệp hỗ trợ – cơ sở vật chất, mối quan hệ giúp dự án phát triển. Nhân hòa là sự hỗ trợ từ đội ngũ cùng nhau đi cùng định hướng và sự giúp đỡ chuyên môn của các thầy cô.
“Để người tiên phong có thể thành công thì phải hội tụ ba yếu tố đó”, anh Quang nói.
“Bình dân hoá” lịch sử
May mắn là hành trình khởi nghiệp của anh Quang với Việt Sử Giai Thoại cho tới thời điểm hiện tại không gặp khó khăn, nhưng cũng không phải không có thử thách.
“Làm sao để mọi người biết được ý định tốt đẹp của mình và con đường mình đi để giúp lịch sử phát triển hơn chứ mình không làm vì thương mại và thuần khai thác nó. Việc chứng minh đó là thử thách của tôi suốt giai đoạn vừa qua”, anh Quang nói.
Đội ngũ Việt Sử Giai ThoạiĐể chứng minh, anh tách biệt dự án làm hai thứ gồm giá trị cốt lõi và tính thương mại. Về thương mại, anh tạo lập thương hiệu riêng và mô hình Việt Sử Giai Thoại. Dự án không “dựng ngọn cờ lịch sử” mà là sản phẩm lấy cảm hứng từ lịch sử, các sản phẩm mang tính thương mại nhiều hơn.
Các sản phẩm anh Quang làm ra không chỉ để bán cho những người quan tâm lịch sử mà cả những người không quan tâm tới lịch sử, khiến họ quan tâm đến lịch sử nhiều hơn. Chẳng hạn một người mua một chiếc áo thun vì áo có hình đẹp, sau đó họ sẽ quan tâm đến nhân vật hay sự kiện trên áo mà họ mặc.
Về giá trị cho xã hội, người sáng lập startup Việt Sử Giai Thoại theo chủ trương bình dân hóa lịch sử, nghiên cứu hàng năm, đáp ứng nhu cầu của những người muốn tìm hiểu sâu. Những mẩu chuyện ngắn, các sự kiện nho nhỏ sẽ giúp thành viên trong cộng đồng tiếp cận lịch sử dễ dàng.
Nhiều bình luận tích cực xuất hiện đã giúp đội ngũ vững tin hơn với con đường mình đi. Có những người bình luận rằng “trước giờ không để ý lịch sử mà không ngờ lịch sử hay như thế” hay “nhờ page này mới quan tâm tới lịch sử”.
Khi ứng dụng trên điện thoại di động đi vào hoạt động, mặc dù chưa chính thức chạy nhưng trong tháng 3/2021 đã có 250 nghìn lượt truy cập. Theo tiến độ, tháng 4/2021 dự kiến đạt khoảng 350 nghìn lượt truy cập. Anh Quang cho biết, mọi thứ đang đúng tiến độ và sẽ chính thức chạy dự án vào cuối tháng Tư năm nay.
Chia sẻ về tầm nhìn sứ mệnh của Việt Sử Giai Thoại trong tương lai, startup này cho biết phải cân bằng giữa việc tạo ra được doanh thu và giữ được chất riêng: chính xác về tính lịch sử, đóng góp được cho cộng đồng và được mọi người đón nhận.
Bên cạnh đó, vì cộng đồng lịch sử còn rất nhỏ nên startup này xác định muốn phát triển nhanh thì phải mượn lực từ các lĩnh vực đã có sẵn trên thị trường và quan trọng là vẫn phải bám vào mục tiêu chung, lấy cảm hứng từ lịch sử và truyền cảm hứng cho mọi người.
