Xử lý đầu cơ, ngăn trục lợi đấu giá đất

Năm 2024 ghi nhận giá bất động sản, nhà ở tại một số khu vực, địa phương tăng cao so với khả năng đáp ứng tài chính của người dân.

Nguyên nhân dẫn tới thực trạng này được cho là do một số hội, nhóm đầu cơ bất động sản, nhà đầu tư, cá nhân môi giới lợi dụng sự thiếu hiểu biết, tâm lý đầu tư theo đám đông để thao túng tâm lý, “đẩy giá” và “tạo giá ảo” gây nhiễu loạn thông tin thị trường nhằm trục lợi.

Đồng thời, bên cạnh việc thông tin về nhà ở, thị trường bất động sản chưa đầy đủ, kịp thời, minh bạch, còn có hiện tượng địa phương bị định hướng thông tin bởi một số hội nhóm đầu cơ.

Đặc biệt, việc giá bất động sản tăng cao so với khả năng đáp ứng tài chính của người dân, còn bắt nguồn từ kết quả trúng đấu giá quyền sử dụng đất cao bất thường tại một số khu vực, làm tăng mặt bằng giá đất, nhà ở.

Nhằm tăng cường kiểm soát, ổn định thị trường, giá nhà đất và xử lý kịp thời việc thao túng, đẩy giá và đầu cơ bất động sản, Thủ tướng vừa yêu cầu một số nội dung công việc cụ thể đối với các Bộ, UBND các tỉnh, thành trực thuộc Trung ương.

Theo đó, Bộ trưởng Bộ Xây dựng chủ trì phối hợp Bộ, ngành liên quan nghiên cứu đề xuất Đề án thí điểm mô hình “Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý”, hướng đến giao dịch qua hình thức điện tử nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và tăng cường tính minh bạch của giao dịch trên thị trường.

Việc này, Thủ tướng yêu cầu báo cáo trong quý II/2025.

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng chịu trách nhiệm phối hợp ba Bộ (Tư pháp, Tài chính, Tài nguyên và môi trường) nghiên cứu mô hình giao dịch chứng khoán để thực hiện chuyển đổi số nhằm liên thông các thủ tục từ giao dịch bất động sản, công chứng, thuế và đăng ký giao dịch đất đai trên môi trường điện tử.

Hoạt động này nhằm bảo đảm công khai, minh bạch về tài sản, giá giao dịch, qua đó quản lý và không để thất thoát thuế.

Đáng chú ý, Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng chỉ đạo, phối hợp Bộ Công an và UBND các tỉnh, thành trực thuộc Trung ương kiểm tra, rà soát hoạt động kinh doanh bất động sản của các doanh nghiệp, chủ đầu tư, sàn giao dịch, môi giới địa ốc trên địa bàn, đặc biệt tại các khu vực, dự án có hiện tượng tăng giá bất thường.

Bộ trưởng Bộ Công an nhận trọng trách chỉ đạo, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm theo quy định đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự trong công tác đấu giá quyền sử dụng đất, đưa thông tin sai lệch với mục đích tạo sốt ảo và lừa đảo để trục lợi.

Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam chỉ đạo rà soát kỹ lưỡng, thanh tra các tổ chức tín dụng cho vay có tài sản bảo đảm là bất động sản cần được định giá khách quan, hợp lý, tuân thủ quy định và tập trung quản lý rủi ro tín dụng.

Đặc biệt, không được tiếp tay cho hành vi thao túng giá, tạo mặt bằng giá mới “ảo”, làm mất ổn định và “méo mó” thị trường, Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu.

Về giá đất, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường chỉ đạo, phối hợp địa phương tăng cường kiểm tra, rà soát hoạt động xác định giá đất, ban hành bảng giá đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng, đấu giá quyền sử dụng đất, kịp thời ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng đấu giá quyền sử dụng đất để trục lợi, gây nhiễu loạn thị trường.

Bộ trưởng Tài chính đề xuất, báo cáo Thủ tướng trước 30/4/2025 về chính sách thuế nhằm hạn chế đầu cơ bất động sản, trong đó nghiên cứu phương án thu thuế phần chênh lệch giá giữa giá tính tiền sử dụng đất và giá bán sản phẩm bất động sản của các dự án, thu thuế phần chênh lệch các lần giao dịch.

6 năm trước, Thủ tướng cũng đã có chỉ thị chống đầu cơ bất động sản nhằm thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển ổn định, lành mạnh.

Khi đó, trước bối cảnh thị trường chưa thực sự phát triển bền vững, còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, bất cập như cơ cấu hàng chưa hợp lý, dư thừa sản phẩm nhà ở cao cấp, thiếu sản phẩm nhà ở xã hội và nhà ở giá thấp phù hợp với nhu cầu của đại bộ phận người dân..., Thủ tướng chỉ thị một số nội dung tương ứng tới từng Bộ ngành, địa phương liên quan.

Điển hình, Thủ tướng giao Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất báo cáo Chính phủ về định hướng sửa đổi, bổ sung, ban hành mới quy định pháp luật để khai thác, sử dụng các nguồn lực, nhất là từ đất đai để phát triển thị trường bất động sản và chống đầu cơ trong lĩnh vực này.

UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương theo dõi, nắm bắt thông tin, tình hình diễn biến của thị trường và thực hiện các biện pháp xử lý kịp thời để bình ổn thị trường, không để xảy ra tình trạng sốt giá và bong bóng bất động sản trên địa bàn.

Bên cạnh xử lý đầu cơ bất động sản, vấn đề ngăn chặn trục lợi hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất cũng đã được Chính phủ đặc biệt quan tâm từ 3 năm trước.

Cụ thể, tháng 12/2021, sáu bộ và UBND các tỉnh, thành phố được Thủ tướng yêu cầu cùng vào cuộc để rà soát, kiểm tra các cuộc đầu giá quyền sử dụng đất vừa qua, đặc biệt là các trường hợp có kết quả đấu giá cao bất thường.

Công điện của Thủ tướng được ban hành ít ngày sau khi thị trường chứng kiến 4 cuộc đấu giá gây “choáng” giới đầu tư, trong đó lô đất 10.060m2 thuộc khu đô thị mới Thủ Thiêm ở TP. HCM thiết lập kỷ lục mới về mức thắng đấu giá đạt hơn 2,4 tỷ đồng/m2.