Xuất khẩu mở đường cho kinh tế tăng tốc

Bức tranh xuất khẩu chín tháng đầu 2024 có nhiều điểm sáng, dù vẫn có khó khăn thách thức.

Tổng kim ngạch xuất khẩu 9 tháng đạt hơn 299,6 tỷ USD, tăng 15,4% so với cùng kỳ năm trước, theo Tổng cục Thống kê.

Xuất khẩu trước mốc lịch sử mới

Nền kinh tế dần phục hồi, tốt dần lên theo từng quý, giúp bức tranh xuất khẩu hàng hóa 9 tháng đầu năm 2024 có “sắc màu tươi mới”, trang Chinhphu.vn dẫn lời ông Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê.

Tốc độ tăng kim ngạch xuất khẩu hàng hoá của khu vực kinh tế trong nước 9 tháng đầu năm đạt 20,7%, cao hơn nhiều tốc độ tăng kim ngạch xuất khẩu 13,4% của khu vực FDI.

Ngoại trừ kim ngạch xuất khẩu hàng hoá ba tháng đầu năm 2024 biến động tăng, giảm do yếu tố "mùa vụ", bức tranh xuất khẩu hàng hoá của nước ta trong 9 tháng ghi dấu ấn đậm nét với kim ngạch xuất khẩu bình quân những tháng sau cao hơn những tháng trước.

Bình quân một tháng trong 9 tháng đầu năm 2024 kim ngạch xuất khẩu đạt 33,29 tỷ USD, cao hơn 1,52 tỷ USD so với bình quân một tháng trong 6 tháng đầu năm, ông Lâm dẫn chứng.

“Nếu duy trì được mức xuất khẩu tháng sau cao hơn tháng trước trong quý IV/2024, tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa năm 2024 ước lập mốc lịch sử khoảng 400 tỷ USD, vượt mốc 371,82 tỷ USD của năm 2022”, ông Lâm nhận định.

Một điểm nữa được ông Lâm đề cập, cán cân thương mại hàng hoá 9 tháng đầu năm 2024 xuất siêu 20,79 tỷ USD, giảm 0,53% so với mức xuất siêu 20,9 tỷ USD của cùng kỳ năm 2023, trong đó khu vực kinh tế trong nước nhập siêu 17,38 tỷ USD; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài xuất siêu 38,17 tỷ USD.

Tính chung chín tháng năm 2024, kim ngạch xuất khẩu dịch vụ ước đạt 17,4 tỷ USD, tăng 18,8% so với cùng kỳ năm 2023, trong đó dịch vụ du lịch đạt 8,8 tỷ USD (chiếm 50,6% tổng kim ngạch), tăng 33,4% so với cùng kỳ năm trước; dịch vụ vận tải đạt 4,9 tỷ USD (chiếm 28,1%), tăng 7,9%.

Triển vọng mạnh sẽ hơn trong các tháng cuối năm

Công ty chứng khoán VNDIRECT trong báo cáo mới nhất duy trì đánh giá tích cực đối với triển vọng xuất khẩu của Việt Nam từ nay tới cuối năm, dựa trên 3 yếu tố.

Thứ nhất, việc Mỹ áp đặt thuế nhập khẩu lên hàng hóa Trung Quốc đang thúc đẩy hoạt động xuất khẩu từ các nước ASEAN, bao gồm Việt Nam. Mỹ dẫn đầu tăng trưởng xuất khẩu trong 8 tháng đầu năm nay, mức tăng tới 26% so với cùng kỳ.

Đồng thời, dòng vốn đầu tư từ Singapore, Hongkong và Trung Quốc cũng tăng trưởng tích cực, cho thấy xu hướng dịch chuyển sản xuất sang Việt Nam đang được thúc đẩy.

Thứ hai, chu kỳ nới lỏng tiền tệ trên toàn cầu, được dẫn dắt bởi các ngân hàng trung ương lớn tại Mỹ, Châu Âu và Trung Quốc sẽ thúc đẩy tiêu dùng tại các thị trường này, làm gia tăng nhu cầu các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam, trong khi lạm phát hạ nhiệt tại nhiều nơi trên thế giới cũng đóng góp vào sự cải thiện của tiêu dùng.

Thứ ba, các số liệu vĩ mô trong những tháng gần đây về IIP - Chỉ số sản xuất công nghiệp, PMI - Chỉ số nhà quản trị mua hàng, đơn hàng xuất khẩu, FDI giải ngân, hé lộ về bức tranh xuất khẩu khả quan trong những tháng cuối năm 2024.

VNDIRECT dự báo kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam năm 2024 có thể tăng trưởng khoảng 15% so với mức 354,7 tỷ USD của năm 2023.

“Trong các tháng cuối năm, chúng tôi kỳ vọng xuất khẩu của một số nhóm mặt hàng sẽ bứt phá, bao gồm nông sản, thủy sản, dệt may, da giày do đơn hàng dịch chuyển về Việt Nam và mức nền thấp của cùng kỳ 2023”, ông Đinh Quang Hinh, Trưởng bộ phận vĩ mô và chiến lược thị trường của VNDIRECT, nhận xét.

Những mặt hàng khác, như linh kiện điện tử, máy vi tính, máy móc thiết bị, phương tiện vận tải sẽ duy trì xu hướng tăng trưởng khả quan trong quý IV năm nay nhờ sự cải thiện của bức tranh kinh tế và môi trường đầu tư toàn cầu sau một loạt động thái nới lỏng chính sách tiền tệ gần đây.

VNDIRECT nhận thấy một số thách thức đối với xuất khẩu của Việt Nam những tháng cuối năm. Đầu tiên là ảnh hưởng từ sự kiện đình công tại các cảng biển miền Đông nước Mỹ.

“Nếu vấn đề này không được sớm giải quyết sẽ có ảnh hưởng nhất định tới xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ, thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam”, ông Đinh Quang Hinh cảnh báo.

Trưởng bộ phận vĩ mô của VNDIRECT lưu ý: “Cạnh tranh địa chính trị giữa các nước lớn có thể gây ra những đứt gảy trong chuỗi giá trị toàn cầu, từ đó có những tác động cả về mặt tiêu cực tới hoạt động sản xuất và xuất khẩu của Việt Nam”.

Ông Đinh Quang Hinh cho rằng, để đảm bảo xuất khẩu, các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động mở rộng thị trường, đa dạng hóa chuỗi cung ứng để giảm thiểu rủi ro và tác động từ việc quá tập trung vào một thị trường hay một nhà cung cấp nhất định.

Ngân hàng Nhà nước cũng nên điều hành tỷ giá ổn định và có thể dự báo được nhằm hỗ trợ cho hoạt động của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu.

Việc doanh nghiệp ra nhập và rút khỏi thị trường được cải thiện qua từng quý:

Quý I/2024, số doanh nghiệp ra nhập thị trường chỉ bằng 0,8 lần số doanh nghiệp rút khỏi thị trường, nhưng chỉ số này của 6 tháng đầu năm đã đổi chiều khi số doanh nghiệp ra nhập bằng 1,08 lần số doanh nghiệp rút khỏi thị trường, đến 9 tháng chỉ số doanh nghiệp ra nhập thị trường gấp 1,11 lần số doanh nghiệp rút khỏi thị trường.

Trong 9 tháng, bình quân một tháng có 20,3 nghìn doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động, tuy nhiên cũng có 18,2 nghìn doanh nghiệp rút khỏi thị trường.

Đáng chú ý, trong tổng số 121,9 nghìn doanh nghiệp thành lập mới, có tới 75,8% số doanh nghiệp thuộc khu vực dịch vụ. Hoạt động của doanh nghiệp dịch vụ phụ thuộc vào tổng cầu tiêu dùng trong nước của nền kinh tế.