Cho rằng tăng trưởng GDP đạt khoảng 3%, kiểm soát lạm phát CPI dưới 4% trong năm 2020 coi như là thành công và đáng ghi nhận, TS. Cấn Văn Lực và nhóm tác giả Viện Đào tạo và nghiên cứu BIDV kiến nghị 10 giải pháp cho năm 2020 – 2021.
Một là cần tập trung đẩy nhanh tiến độ và triển khai hiệu quả các gói hỗ trợ mà Chính phủ đang tập trung chỉ đạo. Theo đó, cần khẩn trương tháo gỡ những vướng mắc (như trong gói 16.000 tỷ đồng cho vay 0% để doanh nghiệp có thể trả lương), xem xét sớm quyết định cho phép gia hạn thời gian giãn, hoãn thuế, tiền thuê đất (trước mắt là hết năm 2020) để doanh nghiệp đỡ khó khăn về thanh khoản.
Cùng với đó, sửa đổi Thông tư 01 của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) theo hướng gia hạn thời gian giãn, hoãn nợ (hết năm 2020) và mở rộng đối tượng được hỗ trợ (hết ngày 10/6/2020 thay vì 23/1/2020 như hiện nay), tăng khả năng tiếp cập vốn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) bằng cách tăng cho vay qua Quỹ phát triển DNNVV và khởi động thực chất hoạt động của các quỹ bảo lãnh vay vốn DNNVV (quy mô gói này có thể khoảng 1-2% GDP) cũng như mở rộng đối tượng hỗ trợ gồm cả một số doanh nghiệp lớn như trong lĩnh vực hàng không, du lịch (như nhiều nước đang làm).
Theo đó, tổng giá trị các gói hỗ trợ của Việt Nam theo tính toán sẽ khoảng 4 – 5% GDP.
Hai là, đẩy mạnh xuất khẩu, nhất là các thị trường còn nhiều dư địa sau đại dịch như Mỹ, EU, ASEAN, Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc – 6 thị trường chiếm đến 80% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam – trong bối cảnh hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu sẽ có hiệu lực từ 1/8/2020. Trước mắt, cần đẩy mạnh xuất khẩu sang Trung Quốc – một thị trường đang phục hồi nhanh và truyền thống của Việt Nam.
Ba là đẩy nhanh tiến độ giải ngân đầu tư công như là một giải pháp bù đắp thiếu hụt động lực tăng trưởng trong năm 2020 và cũng là động lực tăng trưởng dài hạn. Nếu giải ngân hết lượng vốn đầu tư công theo kế hoạch là 700.000 tỷ đồng, tăng khoảng 25% (so với năm 2019) thì sẽ giúp GDP Việt Nam năm 2020 tăng trưởng thêm 0,38 điểm %. Theo đó, cần kiên quyết đẩy nhanh giải phóng mặt bằng, bố trí kịp thời nguồn vốn đối ứng và đẩy nhanh tốc độ giải ngân nguồn vốn ODA.
Bốn là tiếp tục thúc đẩy khối kinh tế tư nhân phát triển (cả doanh nghiệp tư nhân và hộ kinh doanh cá thể, đóng góp gần 40% GDP năm 2019); điều này cũng phù hợp với định hướng tập trung khai thác, nâng cao năng lực cạnh tranh của thị trường nội địa và hỗ trợ các DNNVV.
Theo tính toán, nếu đầu tư tư nhân (chưa tính đến hộ kinh doanh cá thể) tăng 1%, thì sẽ giúp GDP Việt Nam năm 2020 tăng trưởng thêm 0,156 điểm phần trăm.
Theo TS. Cấn Văn Lực, Việt Nam cần tập trung đẩy nhanh tiến độ và triển khai hiệu quả các gói hỗ trợ.Năm là tận dụng cơ hội dịch chuyển vốn đầu tư để thu hút FDI. Nếu giải ngân FDI tăng thêm 1%, thì GDP Việt Nam năm 2020 tăng trưởng thêm 0,08 điểm phần trăm. Muốn vậy, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện mạnh mẽ, thực chất môi trường đầu tư – kinh doanh, để vừa tháo gỡ khó khăn cho người dân, doanh nghiệp, vừa tận dụng cơ hội hiếm có này.
Cụ thể, cần sớm xây dựng và công bố chính sách thu hút dịch chuyển dòng vốn đầu tư; rà soát toàn bộ các khu công nghiệp (KCN) để có điều chỉnh linh hoạt về KCN cần ưu tiên mở rộng hoặc xây mới, KCN cần thu hẹp, thu lại; công bố danh sách các KCN sẵn sàng về quỹ đất sạch, chính sách hỗ trợ cũng như rà soát, cập nhật, điều chỉnh phù hợp phân cấp phê duyệt đầu tư, tinh gọn quy trình thủ tục về đầu tư nước ngoài, công bố một cách công khai, minh bạch.
Bên cạnh đó, đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện chiến lược, hành lang pháp lý cho phát triển kinh tế số, mô hình kinh doanh mới gắn với công nghệ số (đây cũng là lĩnh vực nhà đầu tư nước ngoài rất quan tâm); có chính sách, gói hỗ trợ đào tạo nhân lực có tay nghề (nguồn tài trợ từ cả trung ương và địa phương).
Sáu là đẩy mạnh kích cầu thị trường nội địa khi quy mô tiêu dùng cá nhân của Việt Nam tương đương gần 80% GDP và đóng góp 11,87% GDP năm 2019. Theo đó, nếu tiêu dùng cá nhân tăng 1%, thì sẽ giúp GDP năm 2020 tăng trưởng thêm 0,12 điểm phần trăm. Cụ thể, nên nghiên cứu tập trung kích cầu vào một số ngành/lĩnh vực như du lịch, bán lẻ, vận tải, lưu trú, ăn uống.
Bảy là cần phát huy thế mạnh của các trụ cột, đầu tàu tăng trưởng, nhất là Hà Nội và TP.HCM khi hai thành phố này hiện nay đóng góp khoảng 39% GDP cả nước. Vì vậy, nếu hai thành phố này phấn đấu kinh tế tăng trưởng thêm 1 điểm %, sẽ giúp GDP cả nước tăng trưởng thêm 0,39 điểm phần trăm.
Tám là đẩy nhanh tiến trình phát triển kinh tế số, Chính phủ điện tử và thanh toán, giao dịch điện tử; vừa là để tăng năng suất lao động, vừa là theo kịp xu thế và giảm rủi ro lây lan dịch bệnh do tương tác trực tiếp.
Theo báo cáo của Tổ chức tư vấn CSIRO của Úc với đơn đặt hàng từ Bộ Khoa học và công nghệ, nếu Việt Nam lựa chọn phương án chuyển đổi số tích cực, chủ động, GDP Việt Nam có thể tăng thêm 1,1 điểm phần tăm/năm. Theo đó, cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý đối với một số mô hình kinh doanh mới trên nền tảng công nghệ (cho vay ngang hàng, fintech, dịch vụ mobile money, kinh tế chia sẻ, xác thực điện tử) và đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở dữ liệu định danh cá nhân quốc gia.
Chín là tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu nền kinh tế, nâng cao khả năng chống chịu của nền kinh tế đối với các cú sốc từ bên ngoài. Cần tập trung nhiều hơn vào các yếu tố chất lượng, sáng tạo, bao trùm và bền vững; trong đó ưu tiên phát triển công nghiệp hỗ trợ nhằm làm chủ một số yếu tố đầu vào vừa là hạn chế nhập khẩu, vừa tăng tính chủ động trong nhiều tình huống khác nhau, vừa tạo việc làm và tăng khả năng kết nối giữa các khối doanh nghiệp.
Cùng với đó, cần nâng cao năng lực cạnh tranh của quốc gia và doanh nghiệp (theo đề án riêng); tiếp tục tăng dự trữ ngoại hối; lành mạnh hóa hệ thống tài chính, trong đó chú trọng phát triển thị trường vốn, sớm hoàn thiện hành lang pháp lý để doanh nghiệp có thể sử dụng các công cụ phòng ngừa rủi ro về tỷ giá, lãi suất; chủ động nắm bắt tính chu kỳ của nền kinh tế và của từng ngành nghề sản xuất, kinh doanh cụ thể cũng như diễn biến thị trường trong nước, quốc tế và xây dựng kịch bản ứng phó phù hợp khi cú sốc xảy ra.
Mười là tiếp tục thực hiện nhiệm vụ phòng chống dịch Covid-19 hiệu quả trong bối cảnh đại dịch Covid-19 tiếp tục lan rộng trên phạm vi toàn cầu; bởi vì làm tốt điều này cũng chính là góp phần quan trọng ổn định kinh tế - xã hội và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.,Chính phủ cần thận trọng xem xét thời điểm, lộ trình và phương thức mở cửa phù hợp ra bên ngoài.
Không chỉ vậy, cần đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong phòng chống dịch, khai thác hiệu quả nguồn lực hỗ trợ của các tổ chức quốc tế, các nhà tài trợ song phương nhằm có thêm nguồn lực hỗ trợ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân và nền kinh tế; hoàn thành tốt nhất vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 và Ủy viên không thường trực Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc 2020 – 2021, nâng cao uy tín và vị thế của Việt Nam.
