6 bước tích hợp ESG vào quản trị doanh nghiệp

Để thích ứng với nền kinh tế toàn cầu đang chuyển mình với các áp lực từ xã hội và môi trường, tích hợp ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị) vào chiến lược quản trị doanh nghiệp không chỉ là xu hướng mà còn là yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp Việt Nam.

Trong năm 2025, khi áp lực từ các quy định pháp lý, yêu cầu của các nhà đầu tư và nhận thức của người tiêu dùng ngày càng tăng, các nhà quản trị đang được kêu gọi xây dựng và triển khai các kế hoạch ESG bài bản.

Vậy, hành trình bắt đầu từ đâu và doanh nghiệp cần chú trọng những điểm mấu chốt nào?

Bước 1: Xây dựng nền tảng nhận thức ESG

Bước đầu tiên theo phương pháp tiếp cận 6 bước là “Tìm hiểu”. Đây là giai đoạn mà doanh nghiệp phải trang bị kiến thức nền tảng về phát triển bền vững, nhận thức rõ ràng về tác động của biến đổi khí hậu, và hiểu được những yêu cầu pháp lý cùng các tiêu chuẩn quốc tế liên quan đến ESG.

Các doanh nghiệp cần chủ động tham gia các chương trình đào tạo chuyên sâu, hội thảo và trao đổi kinh nghiệm với các chuyên gia trong và ngoài nước. Qua đó, Ban lãnh đạo và Hội đồng quản trị không chỉ nắm bắt được những yêu cầu pháp lý và tiêu chuẩn quốc tế liên quan mà còn hiểu được tác động của biến đổi khí hậu và các yếu tố xã hội đến hoạt động kinh doanh.

Những kiến thức này giúp doanh nghiệp xây dựng một tư duy quản trị tiên phong, tạo đà cho quá trình chuyển đổi toàn diện từ bên trong.

Bước 2: Đánh giá hiện trạng và xác định chủ đề trọng yếu

Sau khi đã làm rõ kiến thức nền tảng, các doanh nghiệp cần tiến hành “Đánh giá” mức độ tích hợp ESG hiện tại. Công đoạn này giúp doanh nghiệp nhận diện các điểm mạnh, điểm yếu và đặc biệt là những chủ đề trọng yếu có tác động trực tiếp đến hoạt động kinh doanh.

Thông qua các công cụ đo lường và đánh giá – dựa trên các tiêu chí như quản trị rủi ro, hiệu quả của quy trình vận hành, dữ liệu báo cáo và hệ thống giám sát – các nhà quản trị có thể xác định “chi phí cơ hội” nếu không tiến hành cải tiến.

Ví dụ, một số doanh nghiệp trong ngành xây dựng tại Việt Nam đã phát hiện rằng, việc không tích hợp chặt chẽ các biện pháp giảm phát thải có thể khiến họ mất đi cơ hội tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi và giảm thiểu rủi ro về môi trường trong dài hạn.

Bước 3: Xây dựng lộ trình chiến lược ESG

Giai đoạn “Lập kế hoạch” là bước quyết định đưa ra các mục tiêu cụ thể, xác định tham vọng chiến lược và xây dựng lộ trình cải tiến ESG theo các giai đoạn ngắn, trung và dài hạn.

Theo Sổ tay “Triển khai và Công bố Thông tin ESG”, doanh nghiệp cần phải xác định rõ ràng vai trò, trách nhiệm của các bộ phận cũng như cách thức huy động nguồn lực nội bộ và bên ngoài.

Các chỉ số đo lường hiệu quả (KPI) được xây dựng nhằm theo dõi tiến độ thực hiện là một phần không thể thiếu để đảm bảo kế hoạch chuyển đổi được triển khai đúng mục tiêu.

Đáng chú ý, một số doanh nghiệp Việt Nam như Coteccons đã tiên phong trong việc áp dụng quy trình lập kế hoạch ESG. Họ đã xác định được các mục tiêu trọng tâm như giảm thiểu tác động môi trường, cải thiện quản trị rủi ro và nâng cao hiệu quả quản trị thông qua các chỉ số đo lường cụ thể, từ đó khẳng định vị thế dẫn đầu trong ngành xây dựng.

Bước 4: Triển khai và hiện thực hóa sáng kiến ESG

Triển khai là bước mà các kế hoạch được đưa vào thực tiễn qua việc áp dụng các sáng kiến cải tiến. Các doanh nghiệp cần xây dựng quy trình cụ thể, từ việc đào tạo nhân lực, thiết lập các chính sách nội bộ cho đến việc phối hợp chặt chẽ với các nhà cung cấp và đối tác.

Ở giai đoạn này, tính linh hoạt của mô hình theo vòng lặp cho phép doanh nghiệp điều chỉnh ngay khi có thay đổi từ môi trường bên ngoài.

Ví dụ, trong bối cảnh các chỉ số về phát thải carbon và tiêu thụ năng lượng ngày càng được quan tâm, nhiều doanh nghiệp sản xuất và chế biến tại Việt Nam đã thực hiện các biện pháp cải tiến công nghệ nhằm nâng cao hiệu suất sử dụng năng lượng và giảm thiểu lượng khí thải ra môi trường.

Bước 5: Giám sát và đánh giá hiệu quả

Việc “Giám sát và đánh giá” là quá trình không thể tách rời trong hành trình ESG. Hệ thống giám sát hiệu quả giúp doanh nghiệp theo dõi được tiến độ thực hiện các KPI đã đề ra, từ đó phát hiện sớm những chỗ cần cải tiến.

Nhiều doanh nghiệp hiện nay đã ứng dụng các giải pháp công nghệ thông tin để thu thập và phân tích dữ liệu ESG, tạo điều kiện cho việc so sánh theo thời gian và đối chiếu với các đối thủ cùng ngành.

Các cuộc đánh giá nội bộ và sự tham gia của các bên liên quan (khách hàng, nhà đầu tư, nhân viên) góp phần khẳng định tính minh bạch và hiệu quả của quá trình chuyển đổi.

Bước 6: Báo cáo và công bố thông tin

Cuối cùng, “Báo cáo” đóng vai trò quan trọng trong việc minh bạch hóa quá trình thực hiện ESG. Việc công bố định kỳ các kết quả đạt được không chỉ giúp doanh nghiệp xây dựng niềm tin từ phía nhà đầu tư và khách hàng mà còn tạo động lực cho nội bộ phấn đấu không ngừng.

Năm 2024, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã chú trọng đến việc phát hành báo cáo phát triển bền vững theo tiêu chuẩn quốc tế, góp phần nâng cao uy tín và tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động vốn cũng như tiếp cận các thị trường mới.

Trong năm 2024, thực tiễn triển khai ESG tại Việt Nam có nhiều điển hình tiêu biểu. Coteccons, ví dụ, đã khẳng định cam kết tích hợp ESG vào cấu trúc quản trị của mình bằng cách thành lập ủy ban chuyên trách về phát triển bền vững ngay từ ban giám đốc.

Họ không chỉ xây dựng các chỉ số KPI cụ thể cho từng bộ phận mà còn liên tục đào tạo, bồi dưỡng năng lực cho toàn bộ đội ngũ lãnh đạo và nhân viên nhằm nâng cao nhận thức và thực thi các chính sách ESG. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất, chế biến và công nghệ cũng đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ.

Việc áp dụng các giải pháp công nghệ mới để theo dõi tiêu thụ năng lượng, giảm phát thải và cải thiện quy trình vận hành đã được xem là yếu tố quyết định để đạt được hiệu quả về mặt kinh tế lẫn xã hội.

Tạm kết

Mặc dù quy trình chuyển đổi theo mô hình 6 bước đã được xây dựng bài bản, nhưng doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với không ít thách thức. Việc định lượng tác động của ESG trong giai đoạn đầu gặp khó khăn do thiếu dữ liệu lịch sử đáng tin cậy.

Tích hợp ESG vào quản trị doanh nghiệp là hành trình chuyển đổi không ngừng, đòi hỏi sự cam kết từ cấp cao nhất và phối hợp nhịp nhàng từ mọi bộ phận. Các bước từ “Tìm hiểu”, “Đánh giá”, “Lập kế hoạch”, “Triển khai”, “Giám sát – đánh giá” đến “Báo cáo” tạo nên một quy trình chặt chẽ, linh hoạt và có khả năng cải tiến liên tục.

Tích hợp ESG vào quản trị doanh nghiệp không chỉ đơn thuần là một xu hướng hay yêu cầu pháp lý mà còn là chiến lược kinh doanh thông minh, góp phần tạo nên lợi thế cạnh tranh bền vững. Hành trình chuyển đổi này đòi hỏi cam kết từ cấp lãnh đạo cao nhất và sự phối hợp nhịp nhàng từ mọi bộ phận trong doanh nghiệp.

Đồng thời, chuyển đổi văn hóa doanh nghiệp đòi hỏi sự đầu tư lớn về nguồn lực và thời gian, khi cần phải thay đổi cách thức làm việc truyền thống và thường xuyên tổ chức các chương trình đào tạo nội bộ.

Từ việc xây dựng nền tảng kiến thức, đánh giá hiện trạng, xây dựng lộ trình chiến lược, hiện thực hóa các sáng kiến, giám sát tiến độ đến công bố minh bạch kết quả, mỗi giai đoạn đều đóng góp vào việc định hình một doanh nghiệp xanh, bền vững và cạnh tranh trong bối cảnh thị trường đầy biến động hiện nay.

Những doanh nghiệp tiên phong trong việc ứng dụng ESG sẽ không chỉ giảm thiểu rủi ro mà còn tạo ra giá trị lâu dài, góp phần kiến tạo nền kinh tế bền vững cho Việt Nam trong năm 2025 và những năm tới.