Con người là trọng tâm
Sự thiếu hụt kỹ năng chuyển đổi số trong các đơn vị kinh doanh, nhu cầu bức thiết phải bắt kịp, cập nhật với cuộc cạnh tranh và hiệu quả tiềm năng mang lại bằng cách tập trung tài năng và nhiệm vụ chuyển đổi số trong tổ chức là ba chủ đề chính làm phát sinh nhu cầu về một trung tâm đổi mới sáng tạo.
Ông Nguyễn Francis Tuấn Anh, cố vấn Cục Phát triển thị trường doanh nghiệp (Bộ Khoa học và công nghệ) cho biết, trung tâm này từ lâu đã được áp dụng thành công ở các tập đoàn lớn thế giới với cái tên trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D), về sau gọi là innovation lab (phòng thử nghiệm sáng tạo) và nay là trung tâm đổi mới sáng tạo.
Hiện nay, hầu hết hoạt động của một doanh nghiệp đều cần có kỹ năng thực hiện các giải pháp công nghệ và chỉ gần đây mới có một số nhóm được xây dựng có khả năng thực hiện các giải pháp này để chuyển đổi doanh nghiệp thông qua chuyên môn của họ.
Bên cạnh đó, trong mô hình chuyển đổi số, các nhà lãnh đạo được hướng dẫn kết hợp với các nhà cung cấp công nghệ để hiểu về việc sử dụng công nghệ để tiếp cận những khách hàng đầu cuối của họ. Đây là điều mà bộ phận công nghệ thông tin với kỹ năng tốt nhất cũng sẽ phải đấu tranh rất nhiều để tự đạt được.
“Đổi mới công nghệ nên được thực hiện trong doanh nghiệp, với một nhóm đặc biệt. Bất kể họ được gọi là gì, hay họ báo cáo với ai, một trung tâm hoặc một nhóm đổi mới là con đường phía trước”, ông Tuấn Anh nhận định tại toạ đàm “Chuyển đổi số - thay đổi để thích ứng và phục hồi” do Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam tổ chức trong khuôn khổ lễ trao danh hiệu Doanh nhân trẻ khởi nghiệp xuất sắc 2021.
Ông Nguyễn Francis Tuấn Anh, cố vấn Cục Phát triển thị trường doanh nghiệp (Bộ Khoa học và công nghệ)Ông Tuấn Anh mô tả, trung tâm đổi mới sáng tạo được gắn với công ty mẹ như “bánh xe đào tạo” trên xe đạp của trẻ em.
Một trong những công việc quan trọng nhất của trung tâm đổi mới sáng tạo là đẩy mạnh khả năng chuyển đổi số sâu hơn vào các đơn vị kinh doanh.
Đồng thời, các nhà lãnh đạo dự án trung tâm đổi mới sáng tạo để tạo nên bước chuyển của doanh nghiệp ngày hôm nay sẽ trở thành các nhà lãnh đạo kinh doanh của ngày mai, gắn bó với doanh nghiệp.
Một xu hướng mới sẽ giúp trung tâm đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp đi trước là việc phát triển sản phẩm mới gắn chặt với công nghệ số.
Mỗi sản phẩm mới, bao gồm cả sản phẩm bảo thủ nhất, sẽ có một khía cạnh chuyển đổi số trong việc bán hàng và tiếp thị của nó (cho dù có thiết kế hay không).
Chỉ riêng yếu tố này thôi cũng sẽ đòi hỏi rất nhiều đánh giá lại về mục đích sản phẩm, kênh bán hàng và hành trình của khách hàng.
Nói về sự thành công của một trung tâm đổi mới sáng tạo, ông Tuấn Anh đề cập đến 12 phương pháp quan trọng, trong đó, ông nhấn mạnh ba yếu tố đầu tiên mang tính quyết định bao gồm: tránh kế hoạch lớn, phải tính tỷ suất hoàn vốn (ROI) và tập trung vào con người.
“Công nghệ không phải yếu tố quan trọng nhất mà là con người. Nếu không có mô hình con người và quy trình đúng thì khó thành công. Không có con người thông minh thì không thể đổi mới sáng tạo, không thể chuyển đổi số”, ông Tuấn Anh lưu ý.
Các lưu ý còn lại đối với một trung tâm sáng tạo ở cấp độ doanh nghiệp bao gồm: không tự ý hành động, cân đối nhân sự giữa người hiểu nỗi đau của doanh nghiệp và đội ngũ giỏi về công nghệ thông tin thuê từ bên ngoài, là tổ chức có tiếng nói và dưới quyền lãnh đạo công ty, mua đừng tự xây; quản lý dự án một cách kỷ luật; chạy hackathon cho nội bộ là những người hiểu vấn đề của công ty nhất thay vì tổ chức cho đối tượng bên ngoài mang tính “tôi yêu khoa học”; chuyển đổi thay vì làm gián đoạn; giám đốc đổi mới sáng tạo (CINO) với tinh thần sẵn sàng thay đổi thay vì giám đốc thông tin (CIO); tránh kỳ vọng cao.
Con người là trung tâm của câu chuyện chuyển đổi sốViệc không thực hiện 12 phương pháp trên dẫn đến 12 triệu chứng thường gặp ở trung tâm đổi mới sáng. Bên cạnh đó, ông Tuấn Anh cũng chỉ ra ba hội chứng phổ biến nhất của trung tâm đổi mới sáng tạo. Ông cho rằng, điều trị các triệu chứng sẽ khắc phục vấn đề, trong khi điều trị các hội chứng mang lại cách chữa.
Hội chứng thứ nhất là đổi mới sáng tạo để quảng bá, đó là khi các công ty thể hiện lớn việc đổi mới trong khi kém hiệu quả hơn trong việc tạo ra kết quả. Đầu tiên, họ có xu hướng tuyên bố rằng sứ mệnh của họ là cao cả, rằng nó sẽ phá vỡ hoạt động bình thường của tổ chức, và rằng kế hoạch không chỉ lớn mà rất lớn.
Kế hoạch lớn này dựa trên một công nghệ mới quan trọng, cho dù là AI hay blockchain. Bản thân công nghệ đang được bán như một trò chơi - người thay đổi.
Khi mắc hội chứng này, việc giữ hình ảnh trên báo chí là rất quan trọng đối với các doanh nghiệp. Các thành viên trong nhóm trung tâm đổi mới sáng tạo thường xuyên tham gia các hội nghị bày tỏ quan điểm của họ về tương lai. Điều này được khuếch đại bởi bộ phận truyền thông và quan hệ công chúng của công ty và lãnh đạo cấp cao.
“Mong muốn quan hệ công chúng tốt của họ lấn át mong muốn thực hiện thay đổi thực sự. Họ tạo ra một chu kỳ phản hồi để thưởng cho trung tâm đổi mới sáng tạo vì đã được báo chí đăng tải và tạo ra PR tốt cho công ty”, ông Tuấn Anh nói.
Hội chứng thứ hai là sơ suất nhiệm vụ, xảy ra khi một trung tâm đổi mới sáng tạo thiếu tập trung vào thứ cần đổi mới và cách làm.
Sơ suất nhiệm vụ là một con đường hai chiều. Cả trung tâm đổi mới sáng tạo và giám sát của công ty phải làm việc cùng nhau để nhận ra và khắc phục các vấn đề hiện có. Ông Tuấn Anh cho rằng, một sứ mệnh thường bị mất bởi vì không có tập hợp các kỳ vọng được đo lường khi bắt đầu.
“Bạn có thể gặp tình huống mà bên trong trung tâm đổi mới sáng tạo mọi thứ đều có vẻ tuyệt vời, các nhân viên đang bận rộn với một dự án lớn, mài giũa mỗi ngày, xây dựng đến mức tối đa. Nó chỉ là vấn đề thời gian cho đến khi nhiệm vụ thành công. Nhưng chi phí cơ hội là bao nhiêu? Khi thời gian và nguồn lực được sử dụng cho một dự án, hàng chục dự án khác sẽ mất dần đi (với ROI chưa được tính toán) và sứ mệnh đổi mới bị mất”, ông Tuấn Anh đặt vấn đề.
Hội chứng thứ ba được ông Tuấn Anh gọi là sự cố BU, đó là sự suy thoái trong mối quan hệ giữa trung tâm đổi mới sáng tạo và các đơn vị kinh doanh. Cô lập trung tâm đổi mới sáng tạo là giai đoạn đầu tiên của sự cố kết nối với tổ chức của bạn. Giai đoạn thứ hai là tình trạng gần như suy kiệt với một loạt các triệu chứng đòi hỏi sự can thiệp lớn để có thể chữa khỏi.
Theo ông Tuấn Anh, việc giải quyết sự cố BU sẽ là một thách thức, đòi hỏi nhiều phiên họp chung giữa đơn vị kinh doanh và trung tâm đổi mới sáng tạo để tìm ra cách chữa trị. Trong đó, bước đầu tiên của việc cứu chữa là tất cả các bên đều nhận ra rằng hệ thống đã bị hỏng và bước tiếp theo sau khi cải tổ văn hóa là xác định chính xác địa điểm, thời điểm và cách thức đổi mới.
Ông Tuấn Anh cũng lưu ý thêm, thay vì tìm kiếm một chuyên gia, hãy sử dụng trung tâm đổi mới sáng tạo như một sherpas và xem chuyển đổi chuyển đổi số như một ngọn núi để leo lên. Trên hành trình leo núi đó, trung tâm đổi mới sáng tạo sẽ là hướng dẫn viên phù hợp có thể cung cấp kiến thức về địa hình công nghệ số, tìm tuyến đường tốt nhất, thực hiện hầu hết các công việc nặng nhọc và cung cấp sự đồng hành cần thiết cho một cuộc leo núi thành công.
