Lần đầu tiên khi Trần Bích Hường gặp gỡ một nhóm các nhà đầu tư Việt Nam để gọi vốn cho Epomi – dự án khởi nghiệp bán lẻ mỹ phẩm được thành lập năm 2004, chị hoàn toàn bị bất ngờ trước phản ứng của họ.
“Họ nói với tôi rằng phụ nữ quá cảm tính để điều hành một doanh nghiệp và họ không thích đầu tư vào những doanh nghiệp như vậy. Đó là một trong những công ty đầu tư mạo hiểm quốc tế hàng đầu tại Việt Nam và tôi bị bất ngờ trước những phản ứng như vậy”.
Cho đến thời điểm đó, chị Hường hiếm khi gặp khó khăn khi phải thuyết phục người khác. Có bằng MBA của đại học danh tiếng Duke (Mỹ), cùng kinh nghiệm lãnh đạo gần một thập kỷ tại các tập đoàn đa quốc gia hàng đầu như Samsung và GSK, chị Trần Bích Hường vốn đã khá dày dạn trên thương trường.
Vào thời điểm kêu gọi đầu tư, Epomi của chị Hường có doanh số tăng trưởng nhanh, cùng một cơ sở khách hàng trung thành lý tưởng, các hợp đồng đầy lợi nhuận với những nhà cung cấp hàng đầu và một kế hoạch rõ ràng với mục tiêu dẫn đầu thị trường bán lẻ sản phẩm làm đẹp tại Việt Nam.
Chị Hường cuối cùng vẫn tìm được nhà đầu tư cho mình, nhưng những trải nghiệm không mấy dễ chịu của chị lại không hề hiếm trong giới kinh doanh.
Kể cả ở những nền kinh tế đã hay đang phát triển, phân biệt về giới vẫn là một thử thách. Những vấn đề này đang ngày càng trở nên đáng lo ngại sau hàng loạt bê bối xảy ra gần đây trong giới công nghệ.
Tuy nhiên, so với các nước châu Á khác, Việt Nam vẫn đang thực hiện khá tốt về thúc đẩy bình đẳng giới. Theo công bố mới đây của Deloitte, phụ nữ nắm 17,6% số ghế trong hội đồng quản trị ở Việt Nam, nhiều hơn bất kỳ quốc gia châu Á – Thái Bình Dương nào khác và chỉ xếp sau Australia (20,1%).
Nghiên cứu này thực hiện tại 64 quốc gia toàn thế giới và kết quả cho thấy bình đẳng giới ở Việt Nam vượt mức trung bình toàn cầu (15%), cao hơn một số quốc gia láng giềng với nền kinh tế phát triển như Singapore (9,4%) và Trung Quốc (9,2%).
Nữ giới cũng nắm vai trò điều hành trong rất nhiều các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam. Báo cáo năm 2016 của Mekong Business Initiative (MBI) cho thấy, con số này là 25%, trong khi con số này ở khu vực Nam Á chỉ đạt 8%.
Hiện nay, nữ giới cũng là lãnh đạo cao nhất của nhiều doanh nghiệp lớn của Việt Nam. Trong số đó, có thể kể đến bà Nguyễn Thị Phương Thảo – Tổng giám đốc hãng hàng không giá rẻ Vietjet Air. Bà Thảo hiện cũng là nữ tỷ phú đô la duy nhất của Đông Nam Á.
Ngoài bà Thảo, nhiều lãnh đạo nữ tên tuổi khác cũng nắm vai trò dẫn dắt doanh nghiệp trong nhiều lĩnh vực từ bán lẻ, nông nghiệp tới khởi nghiệp.
Tuy vậy, không phải ngành công nghiệp nào cũng như nhau. Năm 2015, trong quá trình thực hiện loạt bài viết về lĩnh vực công nghệ thông tin mới được hình thành tại Việt Nam, qua hàng loạt bài phỏng vấn và tiếp xúc với những công ty ở trong nước, phóng viên tờ TechCrunch hầu như không tiếp xúc được với bất kỳ người phụ nữ nào.
Cũng như tại hầu hết các quốc gia, phụ nữ vẫn chưa hiện diện nhiều trong ngành công nghệ tại Việt Nam, mặc dù một số tổ chức giáo dục đang lưu tâm tới điều này cũng như tìm cách cải thiện tình hình.
Ông Shuyin Tang, Giám đốc quỹ đầu tư Patamar Capital tại Việt Nam cho biết: "Việt Nam có một số nữ lãnh đạo doanh nghiệp nổi bật, nhưng điều đó không có nghĩa là bình đẳng giới trong nền kinh tế đã được thực hiện tốt”. Để giúp thu hẹp khoảng cách, Patamar Capital gần đây đã cho ra đời một quỹ đầu tư dành riêng cho các cho những doanh nghiệp thuộc sở hữu của nữ giới tại Đông Nam Á.
Các tổ chức khác cũng đang có nhiều nỗ lực hỗ trợ nữ doanh nhân Việt Nam. MBI mới đây đã khởi động chương trình “Women’s Initiative for Startup and Entrepreneurship” (Sáng kiến hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp và kinh doanh), chương trình cung cấp các dịch vụ và đào tạo cho các nữ doanh nhân với mong muốn rộng và tăng cường sức mạnh kinh tế của khu vực Mekong. Một tổ chức khác có thể kể đến như Woman of Vietnam - một cộng đồng được thành lập bởi một doanh nhân người Việt - Australia vào năm 2015.
Sheryl Sandberg trong cuốn "Lean In" - cuốn sách bán chạy nhất về giới tính và công việc đã viết: “Nhắc đến vấn đề giới tính tại nơi làm việc chẳng khác nào lội xuống bùn sâu".
"Bản thân chủ đề đưa ra một nghịch lí: Buộc chúng ta thừa nhận sự khác biệt trong khi cố gắng đạt được mục tiêu là được đối xử như nhau", tác giả nhận định.
Hiện trên khắp thế giới, phong trào khuyến khích bình đẳng giới và chống nạn phân biệt đối xử về giới trong các doanh nghiệp đang tạo nên làn sóng mới.
Trong bối cảnh này, các nữ doanh nhân Việt Nam được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc đưa nền kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển.
