Bộ Công thương nói gì về việc tăng giá xăng, giá điện?

Tại phiên họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 4/2018, liên quan đến việc điều chỉnh tăng giá điện và giá xăng dầu trong thời gian gần đây, Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải khẳng định, bất cứ quy định nào đưa ra mà không hợp lý thì dù mới công bố, nếu cần thiết sửa sẽ vẫn phải sửa trên cơ sở đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng, đảm bảo chiến lược sử dụng năng lượng hiệu quả, phù hợp thực tiễn của Việt Nam.

Đối với việc tăng giá của mặt hàng xăng dầu, theo ông Hải, hiện nay giá xăng dầu được điều hành theo kinh tế thị trường có định hướng của Nhà nước. Có nghĩa là ngân sách không bỏ tiền ra để điều hành giá xăng dầu. 

Tuy nhiên, trong Nghị định 83 của Chính phủ đã đưa ra Quỹ Bình ổn giá xăng dầu. Theo đó mỗi lít xăng, dầu nhập khẩu vào Việt Nam sẽ trích ra 300 đồng đưa vào quỹ. Quỹ này được dùng để chi sử dụng trong các dịp lễ, Tết, các khoảng thời gian nhạy cảm khi giá xăng, dầu thế giới tăng cao sẽ lấy quỹ ra để bù vào.

Trong thời gian vừa qua, giá xăng dầu trên thế giới tăng rất cao. Bốn tháng đầu năm 2019, giá dầu thô biến động tăng mạnh, ngày 23/4 vừa qua đã đạt mức giá cao nhất trong 6 tháng gần đây, tăng 28,85 - 32% so với đầu năm 2019. 

Giá thành phẩm xăng dầu tháng 3 so với tháng 4/2019 cũng tăng 8,5% và liên Bộ Công thương - Tài chính đã phải sử dụng đến Quỹ Bình ổn. Việc sử dụng Quỹ Bình ổn giúp cho việc điều hành kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát CPI, chỉ số GDP cả năm đồng thời đảm bảo hài hoà lợi ích của ba bên người dân, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu và Nhà nước. 

Chính vì thế, thời gian vừa qua khi giá xăng dầu thế giới biến động mạnh đã phải chi sử dụng Quỹ Bình ổn rất nhiều. Nếu không sử dụng quỹ, giá xăng dầu sẽ còn tăng nhiều hơn, ông Hải chia sẻ. 

Đối với việc tăng giá điện trong thời gian gần đây, ông Hải cho biết, quyết định này dựa trên cơ sở quy định hiện hành và đã được các cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Sau khi ban hành quyết định tăng giá điện 8,36% từ 20/3, các phương tiện thông tin đại chúng đã có nhiều ý kiến phản ánh hộ dùng điện người tiêu dùng phải trả tiền tăng đột biến so với tháng 3, các nguyên nhân của việc này đã được Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Bộ Công Thương giải thích.

Chia sẻ với người tiêu dùng khi nhận hoá đơn tiền điện cao hơn trong bối cảnh khó khăn hiện nay, song ông Hải khẳng định Bộ Công thương đã đánh giá tác động đầy đủ các mặt trước khi quyết định tăng giá điện. Theo Tổng Cục trưởng Tổng cục Thống kê, trong tháng 4 có mức tăng CPI hợp lý, bảo đảm vẫn thực hiện được mục tiêu về chỉ số CPI Chính phủ trình Quốc hội dưới 4%, thậm chí có thể dao động 3,3 - 3,9% trong năm 2019.

Về những ý kiến bức xúc của người dân, Bộ Công thương với chức năng quản lý Nhà nước đã thực hiện các biện pháp như yêu cầu EVN phải tiếp nhận xử lý giải đáp đầy đủ thắc mắc của khách hàng liên quan đến hoá đơn tiền điện tháng 4, trong trường hợp có lỗi phải xử lý nghiêm khắc sai phạm.

Ngày 2/5 Bộ trưởng Bộ Công thương đã ra Quyết định có ba đoàn công tác kiểm tra thực hiện điều chỉnh giá điện theo đúng Quyết định 846 của Bộ Công thương liên quan đến giá điện.

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ cũng đã chỉ đạo Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Công Thương và các cơ quan liên quan kiểm tra việc điều chỉnh mức giá bán điện, phương pháp tính giá và việc thu tiền điện thời gian qua; làm rõ đúng, sai, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 6/2019.

Theo Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Bùi Ngọc Lam, tinh thần của Thanh tra Chính phủ là bảo đảm, kết luận chính xác khách quan, làm rõ đúng sai theo chỉ đạo của Thủ tướng về điều chỉnh giá bán điện. Sau khi có kết luận, Thanh tra Chính phủ sẽ bảo đảm công khai theo quy định kết luận thanh tra. 

Trước câu hỏi về căn cứ nào khiến Bộ Công thương muốn đưa thông tin phương án điều chỉnh giá xăng dầu, giá điện chưa công bố vào diện "mật", ông Hải cho biết, Bộ Công thương đã đưa ra danh mục có hai mặt hàng điện và xăng dầu. Tuy nhiên, đây không phải là giá mặt hàng này mà là phương án tính toán để trình các cấp có thẩm quyền trước khi công bố.

Hiện nay giá xăng đã theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước nhưng đây là mặt hàng thiết yếu, tác động trực tiếp đến kinh tế vĩ mô và đời sống nhân dân, dễ gây ra lạm phát kỳ vọng ảnh hưởng đến đời sống. Tương tự như vậy với giá điện. Vì thế, Bộ muốn đưa hai nhóm hàng này vào danh mục bí mật Nhà nước trước khi công bố giá chính thức.

Theo ông Hải, Bộ Công thương căn cứ vào Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước đã được Quốc hội thông qua ngày 15/11/2018 và có hiệu lực từ 1/7/2020, quy định việc lập, thẩm định, ban hành danh mục bí mật nhà nước, thời hạn bảo vệ bí mật nhà nước, gia hạn thời hạn bảo vệ bí mật nhà nước có hiệu lực từ 1/1/2019. Triển khai luật này, Thủ tướng giao trách nhiệm cho các bộ trong chủ trì xây dựng danh mục bí mật nhà nước thuộc ngành, lĩnh vực quản lý.

Ngoài ra, việc lập danh mục mới các bí mật nhà nước trong ngành công thương căn cứ vào Quyết định số 106 về danh mục bí mật nhà nước độ tuyệt mật, tối mật trong ngành Công thương được Thủ tướng ban hành năm 2008. Bộ Công an cũng đã ban hành quyết định về danh mục bí mật nhà nước độ mật của ngành công thương nhằm quy định về việc bảo vệ bí mật nhà nước trong ngành.