Chính phủ đề xuất giao ACV làm sân bay Long Thành, Quốc hội nói gì?

Tại phiên họp thứ 38 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 14/10, thừa ủy quyền của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể đã trình bày Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1.

Theo đó, dự án được xếp vào Dự án quan trọng quốc gia. Địa điểm thực hiện dự án tại huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai, với tổng mức đầu tư theo phương án kiến nghị hơn 110 nghìn tỷ đồng (tương đương 4,8 tỷ USD). Thời gian thực hiện từ năm 2020 - 2025.

Mục tiêu xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành đạt cấp 4F - cấp cao nhất theo xếp hạng của Tổ chức hàng không quốc tế.

Quy mô đầu tư giai đoạn 1, gồm 1 đường cất hạ cánh, 1 nhà ga hành khách với công suất 25 triệu khách/năm; nhà ga hàng hóa 1,2 triệu tấn hàng hóa/năm và các hạng mục phụ trợ, như hạ tầng khu bay, nhà ga hành khách, hệ thống điều hành bay, công trình phụ trợ, hệ thống giao thông kết nối trực tiếp với Cảng.

Cụ thể, dự án sân bay Long Thành giai đoạn 1 gồm 4 hạng mục.

Hạng mục 1 (các công trình trụ sở cơ quan quản lý nhà nước): Giao Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đầu tư, sau đó cho các cơ quan quản lý nhà nước thuê lại.

Hạng mục 2 (các công trình phục vụ quản lý bay): Giao Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) trực tiếp đầu tư bằng vốn của doanh nghiệp.

Hạng mục 3 (các công trình thiết yếu của cảng hàng không): Giao ACV trực tiếp đầu tư bằng vốn của doanh nghiệp.

Hạng mục 4 (các công trình dịch vụ): Giao ACV hợp tác đầu tư, nhượng quyền đầu tư, khai thác hoặc xã hội hóa đầu tư. Hình thức đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư.

Chính phủ lý giải, theo quy định Nghị quyết 94/2015, dự án có thể sử dụng phần vốn cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước của ngành hàng không, vốn doanh nghiệp. Do vậy, việc giao ACV trực tiếp đầu tư (các hạng mục 1, 2 và 4) bằng vốn của doanh nghiệp là có thể xem xét chấp nhận được.

Tuy nhiên, đây là dự án xây dựng cảng hàng không mới nên theo quy định của Luật Đấu thầu phải thực hiện đấu thầu để lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án. Do vậy, việc giao ACV đầu tư, khai thác Cảng cần phải được Quốc hội thông qua.

Ngoài ra, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho rằng, tổ chức nào làm cũng được, nhưng "nếu ACV làm sẽ đảm bảo an ninh, an toàn cho các nguyên thủ, lãnh đạo".

Hiện vốn nhà nước đang chiếm 95% vốn của ACV, thời gian tới phần vốn nhà nước tiếp tục tăng lên đến gần 100%, ACV cũng đang quản lý, khai thác 21/22 cảng hàng không của cả nước.

Theo Bộ trưởng Thể, ACV đã cân đối được 37% vốn để thực hiện dự án giai đoạn 1. Cụ thể theo tờ trình của Chính phủ, phương án bố trí vốn để ACV triển khai các hạng mục chính cho giai đoạn 1 dự án sân bay Long Thành gần 4,2 tỷ USD, tương đương trên 98 nghìn tỷ đồng. 

Đến cuối năm 2018, ACV đã tích lũy được hơn 24 nghìn tỷ đồng tiền mặt và nhờ kết quả hoạt động kinh doanh, dự tính sẽ tích lũy hơn 12 nghìn tỷ đồng trong 8 năm tới. Vì thế, tổng số tiền ACV bố trí vốn chủ sở hữu thực hiện là hơn 36.600 tỷ đồng (gần 1,6 tỷ USD). Số vốn còn lại hơn 2,6 tỷ USD, ACV sẽ đi vay.

Ông Thể nhấn mạnh "huy động chứ không phải hợp tác vì sân bay quốc tế là không cổ phần hóa", đồng thời phần vốn huy động từ bên ngoài của ACV sẽ được tính toán để quản lý, đảm bảo an toàn cho cảng hàng không quốc tế lớn nhất nước.

Tuy nhiên, trước đề xuất của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế của Quốc hội, Nguyễn Hồng Thanh cho rằng thực chất là chỉ định thầu, trong khi theo luật là phải đấu thầu. 

Trong khi đó, hiện ACV đang triển khai đầu tư nhiều công trình lớn như xây nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất, sân bay Điện Biên... Do đó, ông Thanh tỏ ra băn khoăn về khả năng tài chính của ACV trong dự án sân bay Long Thành.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Trường Giang, Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cũng đặt câu hỏi "việc Chính phủ đề xuất phương án chỉ định thầu là đúng quy định hay không?"

Ông Giang cho rằng theo quy định dự án này phải áp dụng phương thức đấu thầu, nhưng Chính phủ đề xuất phương án chỉ định thầu thì cần làm rõ nguyên tắc xin cơ chế chỉ định thầu và Quốc hội cũng chỉ quyết định về cơ chế chỉ định thầu, chứ không chỉ định thầu đối với từng đơn vị cụ thể như đã nêu trong báo cáo của Chính phủ.

Ông cũng đề nghị, hồ sơ trình của Chính phủ cần làm rõ việc giao một doanh nghiệp đầu tư các hạng mục chính sẽ tác động ra sao, liệu có phù hợp với các điều ước quốc tế Việt Nam tham gia.