Công thức đánh giá nhân viên độc đáo của công ty tỷ đô Zappos

Đặng Hoa Thứ tư, 26/09/2018 - 08:56

Zappos sử dụng yếu tố văn hoá để đánh giá chất lượng của nhân viên thay vì dựa vào kết quả KPI, sẵn sàng chi hàng nghìn đô la mỹ để loại bỏ những ứng viên không sẵn sàng gắn bó.

Zappos không sử dụng KPI để đánh giá nhân viên

Trên thế giới hiện nay, không ít người biết đến Zappos, một nhà bán lẻ quần áo và giày dép online lớn ở Mỹ, sau này được Amazon mua lại với mức giá 1 tỷ USD. Nhưng điều khiến người ta nhắc đến Zappos nhiều nhất có lẽ là hệ thống quản trị độc đáo thông qua văn hoá. 

Nổi tiếng với với mô hình quản trị Holacracy hay còn gọi là mô hình quản trị không cần sếp với triết lý dịch vụ là sản phẩm của văn hóa, cũng tương tự như biểu hiện của nhà cung cấp và khả năng giữ nhân viên, Zappos sử dụng yếu tố văn hoá để đánh giá chất lượng của nhân viên thay vì dựa vào kết quả chỉ số đo lường hiệu quả công việc (KPI) như đại bộ phận doanh nghiệp trên thế giới hiện nay đang làm.

Sau hai tháng thử việc, nhân viên tại Zappos được đề xuất một khoản tiền 3.000 USD với điều kiện nghỉ việc; nếu tiếp tục làm việc, họ sẽ không được nhận khoản tiền đó nữa. Rõ ràng, công ty này sẵn sàng bỏ rất nhiều tiền để có thể loại bỏ những ai không cam kết gắn bó lâu dài và trên thực tế, đây là số tiền đầu tư cho một văn hoá đồng bộ và có chất.

Đáng chú ý, trong 10 giá trị được xây dựng để thúc đẩy kinh doanh của Zappos không hề có mục tiêu kinh doanh; tất cả đều là những giá trị mà nhân viên cần theo đuổi như khiêm tốn, đam mê và quyết tâm, vui vẻ, liều lĩnh và sáng tạo, lạc quan... nhằm mang lại cho khách hàng cảm giác hạnh phúc với những trải nghiệm tuyệt vời.

Zappos, nhân viên sẵn sàng dành tới 8 tiếng đồng hồ chỉ để trao đổi với khách hàng về một sản phẩm, nếu sản phẩm không phù hợp thì nhân viên sẵn sàng dành thời gian tìm kiếm sản phẩm của đối thủ để giới thiệu cho khách hàng; mục tiêu cuối cùng là mang lại cảm giác WOW cho họ. 

Mặc dù nền tảng cốt lõi của kinh doanh là phải đạt được mục tiêu nhưng ở Zappos nhân viên làm việc này rất nhẹ nhàng và không đặt nặng điều đó mặc dù mục tiêu luôn được hoàn thành. Chính vì vậy, họ đã vượt qua định nghĩa về những doanh nghiệp gia đình hoạt động thiếu chuyên nghiệp để làm việc một cách chuyên nghiệp và hiệu quả.

Tuy nhiên có một thực tế mà bà Nguyễn Trịnh Khánh Linh, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Dale Carnegie Việt Nam chỉ ra, Zappos là một doanh nghiệp hiếm hoi trên thế giới có thể làm được điều này và việc làm theo được Zappos cũng là một thử thách bởi lẽ văn hoá của Zappos là một văn hoá đồng nhất từ CEO đến nhân viên ngay từ ban đầu. 

Trong khi đó, bà Linh cho biết, định hướng ban đầu của hầu hết doanh nghiệp hiện nay trên thế giới, bao gồm cả các doanh nghiệp Việt là phát triển kinh doanh nên vẫn cần có sự cân bằng giữa đánh giá hiệu quả kinh doanh và văn hoá. 

Doanh nghiệp Việt chưa thể đánh giá nhân viên theo kiểu Zappos
Bà Nguyễn Trịnh Khánh Linh, Chủ tịch Dale Carnegie Việt Nam

Theo đề xuất của lãnh đạo Dale Carnegie Việt Nam, các doanh nghiệp nên trích 20% điểm để đánh giá văn hoá. Đối với các doanh nghiệp mới thì tỷ lệ có thể dao động từ 10 - 20% và 80% còn lại là đánh giá KPI, kết quả sản xuất như bình thường. 

Những con số này có thể dần được thay đổi về sau khi tinh thần nhân viên và lãnh đạo đã có những chuyển biến bởi lẽ ở Việt Nam hiện nay, nhân viên vẫn đang đặt vấn đề lương là mục tiêu cao nhất mà chưa cảm được văn hoá công ty. 

Hoặc theo chủ của một doanh nghiệp khác ở Hà Nội, nếu các công ty vẫn xác định năng lực nhân viên thông qua kết quả KPI mà vẫn muốn đề cao yếu tố văn hoá thì có thể gắn văn hoá với tính trách nhiệm trong việc hoàn thành KPI. Trách nhiệm định nghĩa hành vi là cam kết các hoạt động đã đề ra và kết quả KPI sẽ đánh giá về việc thực hiện cam kết của nhân viên. 

Lãnh đạo thay đổi hoặc đổi lãnh đạo

Theo Chủ tịch Dale Carnegie Việt Nam, trước khi dùng văn hoá để đánh giá nhân viên, doanh nghiệp cần có chiến lược để gắn kết đội ngũ, trước mắt là một chiến lược tạm thời và dần nâng lên chiến lược cốt lõi và đưa vào khuôn khổ để mỗi cá nhân sẵn sàng hoà mình, cống hiến. 

Nếu nhân viên chưa có những hành vi văn hoá phù hợp thì cần được đào tạo để có được các hành vi phù hợp và hiệu quả hơn. Như ở Zappos, nhân viên dù ở vị trí nào cũng phải trải qua một khoá đào tạo trong vòng 6 tháng liên tục; lãnh đạo cấp cao cũng sẽ phải trải qua mọi vị trí, thậm chí là làm lễ tân để làm hình mẫu cho nhân viên.

"Một là lãnh đạo thay đổi, hai là thay lãnh đạo nhưng khi thay phải tìm được một người phù hợp", bà Linh nhấn mạnh.

Tuy nhiên, để có được một chiến lược từ ban đầu, lãnh đạo không thể đi một mình mà phải có một nhóm đại sứ, một ban văn hoá của doanh nghiệp; nhóm này thường nằm trong ban nhân sự.

Đại sứ là đại diện cho công ty, người truyền tải tới cộng đồng những giá trị tinh tuý của công ty. Chính vì vậy, họ cần là những người đi cùng lịch sử phát triển của công ty, trải qua sự thay đổi, chuyển biến trong tư duy các đời lãnh đạo. Họ cần thể hiện và làm gương rõ nét nhất những giá trị mà doanh nghiệp đang muốn truyền thông, đang muốn áp dụng để người khác có thể theo được.

"Mỗi công ty sẽ có đặc thù riêng và đấy là những người không chỉ làm tốt việc của mình mà phải có chủ đích lan toả đến đồng nghiệp và những người xung quanh", bà Linh nhận định.

Theo đó, lộ trình xây dựng văn hoá là lộ trình không thể nhảy bước. Bắt buộc phải có sự đồng thuận thì sự đồng bộ mới có tính bền vững. Các doanh nghiệp nên đánh giá chỉ số văn hoá của mình để xây dựng công ty có văn hoá, phòng ban có văn hoá và cá nhân có văn hoá. 

Thờ ơ với truyền thông nội bộ, doanh nghiệp nhận trái đắng

Thờ ơ với truyền thông nội bộ, doanh nghiệp nhận trái đắng

Diễn đàn quản trị -  6 năm
Theo các chuyên gia, việc thiếu quan tâm đến truyền thông nội bộ sẽ có những ảnh hưởng không nhỏ đến chính thương hiệu của doanh nghiệp.
Thờ ơ với truyền thông nội bộ, doanh nghiệp nhận trái đắng

Thờ ơ với truyền thông nội bộ, doanh nghiệp nhận trái đắng

Diễn đàn quản trị -  6 năm
Theo các chuyên gia, việc thiếu quan tâm đến truyền thông nội bộ sẽ có những ảnh hưởng không nhỏ đến chính thương hiệu của doanh nghiệp.
Văn hóa doanh nghiệp nhìn từ 'tật xấu' của cộng đồng gaming

Văn hóa doanh nghiệp nhìn từ 'tật xấu' của cộng đồng gaming

Diễn đàn quản trị -  6 năm

Đi cùng sự phát triển của làn sóng công nghệ, gaming (trò chơi điện tử) đang nổi lên như một trong những ngành công nghiệp vàng của thời đại số. Tuy nhiên, sau một thời gian nhìn lại, chất lượng môi trường làm việc có biểu hiện bất ổn đang đặt ra những vấn đề lớn hơn mà “những công xưởng niềm vui” phải đối mặt ngoài bài toán kinh doanh.

Khi doanh nghiệp 'quên mất' đạo đức kinh doanh

Khi doanh nghiệp 'quên mất' đạo đức kinh doanh

Diễn đàn quản trị -  6 năm

Nhiều doanh nghiệp gần như đặt mục tiêu lợi nhuận lên trên hết mà quên mất yếu tố khách hàng, đạo đức kinh doanh và văn hoá doanh nghiệp.

Dale Carnegie: Văn hoá doanh nghiệp được quyết định bởi lãnh đạo cấp cao

Dale Carnegie: Văn hoá doanh nghiệp được quyết định bởi lãnh đạo cấp cao

Nhịp cầu kinh doanh -  6 năm

Văn hóa doanh nghiệp hậu M&A và thách thức, cách thức tối ưu để phát triển, duy trì và vận hành sẽ là nội dung được thảo luận trong hội thảo được Dale Carnegie thực hiện vào tháng 9 tới tại TP. HCM và Hà Nội.

Ông chủ Tân Hoàng Minh dốc bầu tâm sự về đạo đức trong kinh doanh bất động sản hạng sang

Ông chủ Tân Hoàng Minh dốc bầu tâm sự về đạo đức trong kinh doanh bất động sản hạng sang

Bất động sản -  7 năm

Bản lĩnh, đam mê, tâm huyết và trường vốn là những yếu tố cần nhưng chưa đủ để đầu tư bất động sản hạng sang. Đối với ông Đỗ Anh Dũng – Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn Tân Hoàng Minh, chỉ khi doanh nghiệp đặt yếu tố đạo đức lên hàng đầu thì mới tạo ra sản phẩm chất lượng tốt, và chính đạo đức là kim chỉ nam dẫn doanh nghiệp tới thành công trong lĩnh vực kinh doanh đầy thách thức này.

Cú nhảy ESG: Khởi động hành trình bền vững cho SMEs

Cú nhảy ESG: Khởi động hành trình bền vững cho SMEs

Diễn đàn quản trị -  1 ngày

ESG không còn là cuộc chơi riêng của các tập đoàn lớn. Cú nhảy ESG chính là sự kiện giúp SMEs Việt chủ động tiếp cận ESG một cách linh hoạt.

Chất lượng quản trị doanh nghiệp trong cuộc đua hút vốn

Chất lượng quản trị doanh nghiệp trong cuộc đua hút vốn

Diễn đàn quản trị -  2 ngày

Nâng cao chất lượng quản trị là yếu tố then chốt, quyết định việc doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn dài hạn trên thị trường chứng khoán.

Hóa giải khủng hoảng truyền thông với doanh nghiệp thực phẩm

Hóa giải khủng hoảng truyền thông với doanh nghiệp thực phẩm

Diễn đàn quản trị -  4 ngày

Khủng hoảng truyền thông với các doanh nghiệp thực phẩm đang ngày càng dữ dội và khó kiểm soát trong thời đại mạng xã hội lên ngôi.

Pizza 4P’s và 4 mảnh ghép tạo 'trải nghiệm WOW' khác biệt

Pizza 4P’s và 4 mảnh ghép tạo 'trải nghiệm WOW' khác biệt

Diễn đàn quản trị -  1 tuần

Văn hóa là yếu tố quan trọng bậc nhất ở Pizza 4P’s nhưng chỉ từng đó là không đủ, khiến thương hiệu này từng rơi vào thế khó khi mở rộng quy mô.

Doanh nghiệp đang 'ngộ nhận' cứ chi tiền mua AI, chatbot là quản trị số?

Doanh nghiệp đang 'ngộ nhận' cứ chi tiền mua AI, chatbot là quản trị số?

Diễn đàn quản trị -  1 tuần

Nhiều doanh nghiệp cho rằng quản trị số là triển khai AI, mua phần mềm, dùng chatbot... Thực chất, vấn đề nằm ở tư duy và năng lực quản trị.

Syre rót 1 tỷ USD xây nhà máy tái chế dệt may tại Việt Nam

Syre rót 1 tỷ USD xây nhà máy tái chế dệt may tại Việt Nam

Phát triển bền vững -  6 phút

Nhà máy tái chế dệt may của Syre với tổng vốn đầu tư 1 tỷ USD vừa được Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Bình Định cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

Ngân hàng chuyển giao bắt buộc có thể bị giảm hết vốn điều lệ

Ngân hàng chuyển giao bắt buộc có thể bị giảm hết vốn điều lệ

Tài chính -  18 phút

Trong quy định mới, Ngân hàng Nhà nước sẽ giảm toàn bộ vốn của ngân hàng được chuyển giao bắt buộc nếu lỗ lũy kế lớn hơn 100% vốn điều lệ và quỹ dự trữ.

Cơn khát môi giới giữa thời bùng nổ dự án bất động sản

Cơn khát môi giới giữa thời bùng nổ dự án bất động sản

Bất động sản -  3 giờ

Khi nguồn cung tăng tốc, bài toán ai sẽ bán và bán được hàng đang tái định hình lại vai trò chiến lược của các sàn môi giới bất động sản trên thị trường.

Kiến tạo ‘nền tảng’ kinh tế xanh từ chuyển đổi số

Kiến tạo ‘nền tảng’ kinh tế xanh từ chuyển đổi số

Phát triển bền vững -  3 giờ

Chuyển đổi số muốn hiệu quả cần hệ sinh thái đồng bộ, kết nối giữa công nghệ, con người và môi trường, hướng tới phát triển xanh và bền vững.

Chính phủ yêu cầu kiểm soát đà tăng giá bất động sản

Chính phủ yêu cầu kiểm soát đà tăng giá bất động sản

Tiêu điểm -  4 giờ

Thủ tướng yêu cầu khẩn trương đưa ra phương án để tăng khả năng tiếp cận nhà ở của người dân, mở rộng nguồn cung.

Sống giữa trung tâm, dẫn đầu xu hướng tại The K-Park Avenue

Sống giữa trung tâm, dẫn đầu xu hướng tại The K-Park Avenue

Nhịp cầu kinh doanh -  4 giờ

Giữa đà tăng trưởng mạnh mẽ của bất động sản Thanh Hóa, một tọa độ vàng đang trở thành “tâm chấn” hấp dẫn giới đầu tư và người mua ở thực. Đó chính là K-Park Avenue (Vinhomes Star City), phân khu căn hộ cao cấp tọa lạc trên Đại lộ Hùng Vương - trục huyết mạch trung tâm thành phố.

SHB lưu ý khách hàng tổ chức cần sinh trắc học với người đại diện trước 1/7/2025

SHB lưu ý khách hàng tổ chức cần sinh trắc học với người đại diện trước 1/7/2025

Nhịp cầu kinh doanh -  4 giờ

Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội (SHB) thông báo về việc bổ sung thông tin sinh trắc học đối với người đại diện hợp pháp của khách hàng tổ chức trước ngày 1/7/2025.