Công thức đánh giá nhân viên độc đáo của công ty tỷ đô Zappos

Đặng Hoa Thứ tư, 26/09/2018 - 08:56

Zappos sử dụng yếu tố văn hoá để đánh giá chất lượng của nhân viên thay vì dựa vào kết quả KPI, sẵn sàng chi hàng nghìn đô la mỹ để loại bỏ những ứng viên không sẵn sàng gắn bó.

Zappos không sử dụng KPI để đánh giá nhân viên

Trên thế giới hiện nay, không ít người biết đến Zappos, một nhà bán lẻ quần áo và giày dép online lớn ở Mỹ, sau này được Amazon mua lại với mức giá 1 tỷ USD. Nhưng điều khiến người ta nhắc đến Zappos nhiều nhất có lẽ là hệ thống quản trị độc đáo thông qua văn hoá. 

Nổi tiếng với với mô hình quản trị Holacracy hay còn gọi là mô hình quản trị không cần sếp với triết lý dịch vụ là sản phẩm của văn hóa, cũng tương tự như biểu hiện của nhà cung cấp và khả năng giữ nhân viên, Zappos sử dụng yếu tố văn hoá để đánh giá chất lượng của nhân viên thay vì dựa vào kết quả chỉ số đo lường hiệu quả công việc (KPI) như đại bộ phận doanh nghiệp trên thế giới hiện nay đang làm.

Sau hai tháng thử việc, nhân viên tại Zappos được đề xuất một khoản tiền 3.000 USD với điều kiện nghỉ việc; nếu tiếp tục làm việc, họ sẽ không được nhận khoản tiền đó nữa. Rõ ràng, công ty này sẵn sàng bỏ rất nhiều tiền để có thể loại bỏ những ai không cam kết gắn bó lâu dài và trên thực tế, đây là số tiền đầu tư cho một văn hoá đồng bộ và có chất.

Đáng chú ý, trong 10 giá trị được xây dựng để thúc đẩy kinh doanh của Zappos không hề có mục tiêu kinh doanh; tất cả đều là những giá trị mà nhân viên cần theo đuổi như khiêm tốn, đam mê và quyết tâm, vui vẻ, liều lĩnh và sáng tạo, lạc quan... nhằm mang lại cho khách hàng cảm giác hạnh phúc với những trải nghiệm tuyệt vời.

Zappos, nhân viên sẵn sàng dành tới 8 tiếng đồng hồ chỉ để trao đổi với khách hàng về một sản phẩm, nếu sản phẩm không phù hợp thì nhân viên sẵn sàng dành thời gian tìm kiếm sản phẩm của đối thủ để giới thiệu cho khách hàng; mục tiêu cuối cùng là mang lại cảm giác WOW cho họ. 

Mặc dù nền tảng cốt lõi của kinh doanh là phải đạt được mục tiêu nhưng ở Zappos nhân viên làm việc này rất nhẹ nhàng và không đặt nặng điều đó mặc dù mục tiêu luôn được hoàn thành. Chính vì vậy, họ đã vượt qua định nghĩa về những doanh nghiệp gia đình hoạt động thiếu chuyên nghiệp để làm việc một cách chuyên nghiệp và hiệu quả.

Tuy nhiên có một thực tế mà bà Nguyễn Trịnh Khánh Linh, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Dale Carnegie Việt Nam chỉ ra, Zappos là một doanh nghiệp hiếm hoi trên thế giới có thể làm được điều này và việc làm theo được Zappos cũng là một thử thách bởi lẽ văn hoá của Zappos là một văn hoá đồng nhất từ CEO đến nhân viên ngay từ ban đầu. 

Trong khi đó, bà Linh cho biết, định hướng ban đầu của hầu hết doanh nghiệp hiện nay trên thế giới, bao gồm cả các doanh nghiệp Việt là phát triển kinh doanh nên vẫn cần có sự cân bằng giữa đánh giá hiệu quả kinh doanh và văn hoá. 

Doanh nghiệp Việt chưa thể đánh giá nhân viên theo kiểu Zappos
Bà Nguyễn Trịnh Khánh Linh, Chủ tịch Dale Carnegie Việt Nam

Theo đề xuất của lãnh đạo Dale Carnegie Việt Nam, các doanh nghiệp nên trích 20% điểm để đánh giá văn hoá. Đối với các doanh nghiệp mới thì tỷ lệ có thể dao động từ 10 - 20% và 80% còn lại là đánh giá KPI, kết quả sản xuất như bình thường. 

Những con số này có thể dần được thay đổi về sau khi tinh thần nhân viên và lãnh đạo đã có những chuyển biến bởi lẽ ở Việt Nam hiện nay, nhân viên vẫn đang đặt vấn đề lương là mục tiêu cao nhất mà chưa cảm được văn hoá công ty. 

Hoặc theo chủ của một doanh nghiệp khác ở Hà Nội, nếu các công ty vẫn xác định năng lực nhân viên thông qua kết quả KPI mà vẫn muốn đề cao yếu tố văn hoá thì có thể gắn văn hoá với tính trách nhiệm trong việc hoàn thành KPI. Trách nhiệm định nghĩa hành vi là cam kết các hoạt động đã đề ra và kết quả KPI sẽ đánh giá về việc thực hiện cam kết của nhân viên. 

Lãnh đạo thay đổi hoặc đổi lãnh đạo

Theo Chủ tịch Dale Carnegie Việt Nam, trước khi dùng văn hoá để đánh giá nhân viên, doanh nghiệp cần có chiến lược để gắn kết đội ngũ, trước mắt là một chiến lược tạm thời và dần nâng lên chiến lược cốt lõi và đưa vào khuôn khổ để mỗi cá nhân sẵn sàng hoà mình, cống hiến. 

Nếu nhân viên chưa có những hành vi văn hoá phù hợp thì cần được đào tạo để có được các hành vi phù hợp và hiệu quả hơn. Như ở Zappos, nhân viên dù ở vị trí nào cũng phải trải qua một khoá đào tạo trong vòng 6 tháng liên tục; lãnh đạo cấp cao cũng sẽ phải trải qua mọi vị trí, thậm chí là làm lễ tân để làm hình mẫu cho nhân viên.

"Một là lãnh đạo thay đổi, hai là thay lãnh đạo nhưng khi thay phải tìm được một người phù hợp", bà Linh nhấn mạnh.

Tuy nhiên, để có được một chiến lược từ ban đầu, lãnh đạo không thể đi một mình mà phải có một nhóm đại sứ, một ban văn hoá của doanh nghiệp; nhóm này thường nằm trong ban nhân sự.

Đại sứ là đại diện cho công ty, người truyền tải tới cộng đồng những giá trị tinh tuý của công ty. Chính vì vậy, họ cần là những người đi cùng lịch sử phát triển của công ty, trải qua sự thay đổi, chuyển biến trong tư duy các đời lãnh đạo. Họ cần thể hiện và làm gương rõ nét nhất những giá trị mà doanh nghiệp đang muốn truyền thông, đang muốn áp dụng để người khác có thể theo được.

"Mỗi công ty sẽ có đặc thù riêng và đấy là những người không chỉ làm tốt việc của mình mà phải có chủ đích lan toả đến đồng nghiệp và những người xung quanh", bà Linh nhận định.

Theo đó, lộ trình xây dựng văn hoá là lộ trình không thể nhảy bước. Bắt buộc phải có sự đồng thuận thì sự đồng bộ mới có tính bền vững. Các doanh nghiệp nên đánh giá chỉ số văn hoá của mình để xây dựng công ty có văn hoá, phòng ban có văn hoá và cá nhân có văn hoá. 

Thờ ơ với truyền thông nội bộ, doanh nghiệp nhận trái đắng

Thờ ơ với truyền thông nội bộ, doanh nghiệp nhận trái đắng

Diễn đàn quản trị -  7 năm
Theo các chuyên gia, việc thiếu quan tâm đến truyền thông nội bộ sẽ có những ảnh hưởng không nhỏ đến chính thương hiệu của doanh nghiệp.
Thờ ơ với truyền thông nội bộ, doanh nghiệp nhận trái đắng

Thờ ơ với truyền thông nội bộ, doanh nghiệp nhận trái đắng

Diễn đàn quản trị -  7 năm
Theo các chuyên gia, việc thiếu quan tâm đến truyền thông nội bộ sẽ có những ảnh hưởng không nhỏ đến chính thương hiệu của doanh nghiệp.
Văn hóa doanh nghiệp nhìn từ 'tật xấu' của cộng đồng gaming

Văn hóa doanh nghiệp nhìn từ 'tật xấu' của cộng đồng gaming

Diễn đàn quản trị -  7 năm

Đi cùng sự phát triển của làn sóng công nghệ, gaming (trò chơi điện tử) đang nổi lên như một trong những ngành công nghiệp vàng của thời đại số. Tuy nhiên, sau một thời gian nhìn lại, chất lượng môi trường làm việc có biểu hiện bất ổn đang đặt ra những vấn đề lớn hơn mà “những công xưởng niềm vui” phải đối mặt ngoài bài toán kinh doanh.

Khi doanh nghiệp 'quên mất' đạo đức kinh doanh

Khi doanh nghiệp 'quên mất' đạo đức kinh doanh

Diễn đàn quản trị -  7 năm

Nhiều doanh nghiệp gần như đặt mục tiêu lợi nhuận lên trên hết mà quên mất yếu tố khách hàng, đạo đức kinh doanh và văn hoá doanh nghiệp.

Dale Carnegie: Văn hoá doanh nghiệp được quyết định bởi lãnh đạo cấp cao

Dale Carnegie: Văn hoá doanh nghiệp được quyết định bởi lãnh đạo cấp cao

Nhịp cầu kinh doanh -  7 năm

Văn hóa doanh nghiệp hậu M&A và thách thức, cách thức tối ưu để phát triển, duy trì và vận hành sẽ là nội dung được thảo luận trong hội thảo được Dale Carnegie thực hiện vào tháng 9 tới tại TP. HCM và Hà Nội.

Ông chủ Tân Hoàng Minh dốc bầu tâm sự về đạo đức trong kinh doanh bất động sản hạng sang

Ông chủ Tân Hoàng Minh dốc bầu tâm sự về đạo đức trong kinh doanh bất động sản hạng sang

Bất động sản -  8 năm

Bản lĩnh, đam mê, tâm huyết và trường vốn là những yếu tố cần nhưng chưa đủ để đầu tư bất động sản hạng sang. Đối với ông Đỗ Anh Dũng – Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn Tân Hoàng Minh, chỉ khi doanh nghiệp đặt yếu tố đạo đức lên hàng đầu thì mới tạo ra sản phẩm chất lượng tốt, và chính đạo đức là kim chỉ nam dẫn doanh nghiệp tới thành công trong lĩnh vực kinh doanh đầy thách thức này.

Điều kiện cần của nhà lãnh đạo muốn dẫn dắt doanh nghiệp đi đường dài

Điều kiện cần của nhà lãnh đạo muốn dẫn dắt doanh nghiệp đi đường dài

Diễn đàn quản trị -  15 giờ

Không chỉ cần tầm nhìn dài hạn, nhà lãnh đạo doanh nghiệp cần khả năng vận hành tổ chức tốt, kiên định những uyển chuyển trước các biến động và xây dựng lòng tin.

Bài học nuôi doanh nghiệp đường dài từ cựu COO Pizza 4P's

Bài học nuôi doanh nghiệp đường dài từ cựu COO Pizza 4P's

Diễn đàn quản trị -  1 ngày

Với cựu giám đốc vận hành Pizza 4P’s, thành công của một doanh nghiệp không được định nghĩa bằng việc tăng trưởng doanh thu nóng.

Bài học cho TP.HCM tăng tốc quản trị đô thị thông minh từ các mô hình hàng đầu châu Á

Bài học cho TP.HCM tăng tốc quản trị đô thị thông minh từ các mô hình hàng đầu châu Á

Diễn đàn quản trị -  1 ngày

TP.HCM có thể tăng tốc quản trị đô thị thông minh nếu học đúng các bài học cốt lõi từ Singapore, Trung Quốc và Australia: dữ liệu, tốc độ và minh bạch.

Tái định nghĩa CFO thời biến động: Từ quản trị ngân khố sang kiến tạo giá trị

Tái định nghĩa CFO thời biến động: Từ quản trị ngân khố sang kiến tạo giá trị

Diễn đàn quản trị -  1 ngày

Biến động kinh tế đang đẩy CFO vào vai trò chiến lược mới, nơi họ phải dẫn dắt dự báo, dữ liệu và chuyển đổi để tạo giá trị bền vững cho doanh nghiệp.

Áp lực 'bứt phá' về quản trị doanh nghiệp để vươn ra biển lớn

Áp lực 'bứt phá' về quản trị doanh nghiệp để vươn ra biển lớn

Diễn đàn quản trị -  4 ngày

Dòng vốn toàn cầu đang mở ra sau nâng hạng, nhưng chỉ những doanh nghiệp sở hữu chuẩn quản trị minh bạch, bảo vệ cổ đông và HĐQT mạnh mới đủ điều kiện đón nhận.

Bên trong căn hộ mẫu ‘view triệu đô’ của Newtown Diamond

Bên trong căn hộ mẫu ‘view triệu đô’ của Newtown Diamond

Bất động sản -  5 giờ

Với vị trí kim cương trên cung đường ven biển đẹp nhất Đà Nẵng, Newtown Diamond đem đến không gian sống đẳng cấp và tầm nhìn tuyệt mĩ mà chủ nhân tương lai có thể trực tiếp trải nghiệm tại căn hộ mẫu sang trọng, tinh tế vừa khai trương.

Sở hữu bất động sản siêu khan hiếm, Vịnh Ngọc khiến các 'tượng đài' thế giới cũng phải 'ngả mũ'

Sở hữu bất động sản siêu khan hiếm, Vịnh Ngọc khiến các 'tượng đài' thế giới cũng phải 'ngả mũ'

Nhịp cầu kinh doanh -  5 giờ

Khu Vịnh Ngọc (Vinhomes Green Paradise) đang định nghĩa lại khái niệm bất động sản siêu sang với những căn biệt thự đặt trên mặt biển hồ Lagoon 800ha lớn nhất thế giới, sở hữu tầm nhìn hướng thủy trải dài hơn 8km, đem đến trải nghiệm sống đặc quyền và giá trị độc tôn mà ngay cả ở Sentosa Cove - thủ phủ của giới triệu phú Singapore - cũng khó có được.

Xe điện Việt nổi bật tại lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm Quốc khánh Lào

Xe điện Việt nổi bật tại lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm Quốc khánh Lào

Nhịp cầu kinh doanh -  5 giờ

Khoảnh khắc dàn xe điện “make in Vietnam” xuất hiện tại lễ diễu binh, diễu hành chào mừng Quốc khánh Lào ở quảng trường Thatluang đã mang lại niềm tự hào sâu sắc cho cộng đồng người Việt tại Vientiane.

Hà Nội FC – 20 năm bền bỉ kiến tạo thế hệ kế thừa cho bóng đá Việt Nam

Hà Nội FC – 20 năm bền bỉ kiến tạo thế hệ kế thừa cho bóng đá Việt Nam

Nhịp cầu kinh doanh -  5 giờ

Thành lập năm 2006 thi đấu ở hạng Ba để rồi trở thành câu lạc bộ duy nhất trong lịch sử 130 năm bóng đá Việt Nam (1896-2025): 3 năm thăng 3 hạng. Sau đó, Hà Nội tiếp tục trở thành CLB thành công nhất khi bóng đá Việt Nam chuyển từ bao cấp qua bán chuyên nghiệp rồi chuyên nghiệp trong 1/4 thế kỷ vừa qua (2000-2025).

Ứng phó với già hóa dân số: Cần mở quy định, hút tư nhân vào lĩnh vực chăm sóc người cao tuổi

Ứng phó với già hóa dân số: Cần mở quy định, hút tư nhân vào lĩnh vực chăm sóc người cao tuổi

Phát triển bền vững -  6 giờ

Việc chăm sóc người cao tuổi khi số lượng ngày càng nhiều lên nhanh hơn sẽ không thể chỉ trông chờ vào ngân sách nhà nước mà cần sự tham gia mạnh mẽ của khối tư nhân.

VinFast xem xét sử dụng thêm động cơ xăng cho xe điện

VinFast xem xét sử dụng thêm động cơ xăng cho xe điện

Doanh nghiệp -  9 giờ

VinFast đang xem xét việc trang bị thêm động cơ đốt trong cỡ nhỏ cho một số mẫu xe. Động cơ này sẽ đóng vai trò sạc pin giúp kéo dài quãng đường di chuyển.

Tài sản số là bài toán lớn về định danh và niềm tin

Tài sản số là bài toán lớn về định danh và niềm tin

Tài chính -  11 giờ

Tài sản số gắn liền với sự phát triển của kinh tế số, đặt ra những thách thức liên quan đến định danh dữ liệu, cũng như xây dựng niềm tin trên không gian mạng.