Cửa hàng không nhân viên bùng nổ tại Trung Quốc

Một cuộc cách mạng trong ngành bán lẻ đang lan rộng tại Trung Quốc khi các công ty như Alibaba sử dụng nền tảng thanh toán di động phổ biến có sẵn để trải rộng hệ thống không người bán và giúp các cửa hàng truyền thống tiết kiệm chi phí lao động.

Wufangzhai là chuỗi cửa hàng có thâm niên tới gần 1 thiên niên kỷ và là cái tên quen thuộc được lựa chọn cho giờ ăn trưa. Thế nhưng không có bất kỳ nhân viên nào chào đón khách hàng.

Thay vào đó, khách hàng đơn giản nhìn vào chiếc điện thoại thông minh (smartphone) và đứng trước khoảng 40 tủ khóa. Khi họ chạm vào điện thoại thêm 1 lần nữa, các tủ đồ mở ra với những bữa ăn đã sẵn sàng bên trong.

Wufangzhai đã mở lại cửa hàng này vào tháng 1 sau khi giới thiệu hệ thống đặt hàng tự động được hỗ trợ từ Koubei, công ty con của Alibaba chuyên cung cấp dịch vụ phụ trợ cho các nhà hàng.

Khách hàng sẽ đặt và thanh toán trực tuyến thông qua việc đọc mã QR bằng ứng dụng Alipay trên smartphone. Khách hàng thậm chí sẽ nhận được thông báo khi thức ăn sẵn sàng.

Từ 13 nhân viên trước đây, số lượng hiện chỉ còn 6 và chi phí lao động hàng năm của nhà hàng đã giảm hơn một nửa từ mức gần 95.000 USD trước đó. Hiệu quả được nâng cao đã giúp nhà hàng này tăng trưởng doanh thu tới 40% kể từ khi áp dụng hệ thống mới.

Theo một khách hàng quen thuộc là nhân viên văn phòng, "trước đây dòng người xếp dài ra ngoài cửa nhưng giờ thì không cần chờ đợi nữa".

Sau khi thành công tại Wufangzhai, Koubei bắt đầu giới thiệu hệ thống của mình cho các doanh nghiệp khác. Công ty con của Alibaba này đã mở thêm hai địa điểm thức ăn nhanh tại khu vực dịch vụ đường cao tốc ở Chiết Giang và dự định sẽ mở thêm 10 cửa hàng không người bán tại các thành phố như Bắc Kinh, Thượng Hải và Thâm Quyến trong tháng này.

Cuộc đua cửa hàng không nhân viên tại Trung Quốc bắt đầu nóng lên vào năm ngoái với những tay chơi chính là các công ty khởi nghiệp. Tuy vậy những ông lớn như JD hay Suning đã bắt đầu bước chân vào lĩnh vực này.

Các cửa hàng tiện lợi và cửa hàng quần áo tự động liên tục được mở ra tại các thành phố lớn của Trung Quốc. Quốc gia này hiện sở hữu khoảng 30.000 phòng hát karaoke không nhân viên.

Nhiều loại hình kinh doanh khác đang trở thành mục điêu của tự động hóa. Một cửa hàng trà sữa phục vụ bởi robot bán khoảng 10 Nhân dân tệ mỗi cốc, chỉ bằng 1/3 so với giá của các cửa hàng truyền thống.

Sự phát triển của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đã đẩy giá thuê và chi phí lao động tăng cao, khiến những người chủ cửa hàng phải chuyển sang người tiêu dùng thông qua mức giá bán cao hơn. Tuy nhiên, điều này đẩy khách hàng tới mua hàng trực tuyến khi mức giá rẻ hơn tương đối và buộc người chủ phải tìm cách tiết kiệm chi phí.

Cửa hàng không nhân viên được đánh giá là một trong những công nghệ tiết kiệm chi phí hứa hẹn nhất tại Trung Quốc. Thị trường này được dự báo sẽ đạt khoảng 950 tỷ Nhân dân lệ vào năm 2022 (tương đương khoảng 147 tỷ USD) chỉ trong lĩnh vực bán lẻ, gấp 30 lần so với mức ước tính cho năm nay, theo công ty nghiên cứu AskCI Consulting.

Không chỉ có Trung Quốc, Nhật Bản cũng đặt kì vọng cao với các cửa hàng không nhân viên do vấn đề thiếu lao động lâu năm nhưng công nghệ tại đây vẫn trong giai đoạn thử nghiệm so với Trung Quốc. Nguyên nhân xuất phát từ việc sử dụng phương thức thanh toán di động khác nhau giữa hai nước cũng như kỳ vọng dịch vụ từ khách hàng.

Theo số liệu nghiên cứu thị trường, thanh toán di động tại Trung Quốc ước đạt 39 nghìn tỷ Nhân dân tệ (khoảng 6,1 tỷ USD) vào năm 2016. Tại các thành phố ven biển, thanh toán bằng smartphone có thể được thực hiện ngay tại các quầy hàng và chợ. Một số người bán có thể tỏ vẻ không thoải mái với khách hàng mong muốn thanh toán bằng tiền mặt.

Tiền giả là một vấn đề lo ngại ở Trung Quốc. Việc thanh toán qua điện thoại đảm bảo những người bán hàng nhận được tiền thật vì những ứng dụng thanh toán này được liên kết với ngân hàng và giảm thiểu rủi ro.

Trong khi đó, tiền mặt vẫn thống trị tại Nhật Bản và thanh toán di động mới bắt đầu phát triển. Người tiêu dùng Nhật Bản cũng đặt cao giá trị và nổi tiếng với việc phục vụ khách hàng. Đây cũng là lí do khiến nhiều người dân lựa chọn mua sắm tại các cửa hàng bán lẻ thay vì trực tuyến.