Đầu tư vào startup sẽ trở nên rủi ro hơn

Liên doanh đồng nghĩa với rủi ro và nguy hiểm. Sự khó đoán cố hữu của việc đầu tư vào các công ty công nghệ mới khởi nghiệp chính là lý do tại sao ngành này được gọi là 'đầu tư vốn mạo hiểm' - venture capital industry. Nhưng trong những năm gần đây, khi các nhà đầu tư lấy những khoản lợi nhuận khổng lồ từ đổi mới các startup công nghệ làm đích theo đuổi, họ đã lờ đi những nguy cơ to lớn tiềm ẩn. Thực vậy, có rất ít ngành có thể mang lại lợi nhuận cao như một công ty khởi nghiệp thành công.

Năm 2018, các nhà đầu tư sẽ nhận ra rằng công nghệ có thể là mảnh đất đầy hứa hẹn, nhưng không phải là không tồn tại rủi ro. Dưới đây sẽ là những gợi ý cảnh báo cho các nhà đầu tư công nghệ non nớt.

Sự phổ biến của công nghệ, trớ trêu thay, lại chính là lý do khiến môi trường đầu tư này nguy hiểm. Các khoản đầu tư lớn nhất đổ về Thung lũng Silicon đều đến từ các công ty đầu tư mạo hiểm có tiếng tăm trên đường Sand Hill Road, California, nơi khởi nguồn của những công ty kinh doanh đầu tư đầu tiên trên thế giới. Các công ty này có quyền mua cổ phần lớn trong các công ty công nghệ mới thành lập với mức giá tương đối thấp.

Tuy nhiên, hiện nay, nhiều nhà đầu tư mới vào lĩnh vực công nghệ, như các quỹ đầu tư tài sản và các công ty lớn, đang bỏ ra một khoản tiền khổng lồ để đầu tư vào các doanh nghiệp hoạt động không chắc chắn và thiết lập mức giá cao hơn giá giao dịch thị trường. 

Điều này không chỉ làm tổn thương lợi nhuận cho các nhà đầu tư mạo hiểm truyền thống, những người phải trả nhiều hơn cho cổ phần của họ; mà còn có thể phá hỏng triển vọng thành công của những công ty mới thành lập khác. Các khoản tiền có thể khiến các doanh nhân công nghệ cao bị phân tán và có thể làm cho một doanh nghiệp mới khởi nghiệp bị sụp đổ.

Lấy Uber, công ty khởi nghiệp cung cấp dịch vụ gọi xe làm ví dụ. Một trong nhiều lý do khiến Uber rơi vào khủng hoảng trong năm 2017 là vì công ty này đã nhận được quá nhiều khoản đầu tư khổng lồ mà không học cách kiểm soát. Uber đã trở thành công ty tư nhân có giá trị cao nhất ở Mỹ và đã nhận được những khoản đầu tư khổng lồ từ một số nhà đầu tư mới vào lĩnh vực công nghệ, bao gồm khoản tiền 3,5 tỷ USD từ quỹ tài sản của Ả rập Saudi.

Các khoản tiền đầu tư vào lĩnh vực này sẽ tiếp tục tăng mạnh vào năm 2018. Điển hình là SoftBank. Công ty Nhật Bản này đã huy động được một quỹ trị giá 100 tỷ USD để đầu tư vào các công ty công nghệ cao. Tuy nhiên, SoftBank có xu hướng đầu tư vào giai đoạn phát triển sau của các công ty khởi nghiệp. WeWork, một công ty khởi nghiệp cung cấp không gian làm việc chung, đã nhận được khoản đầu tư trị giá 4,4 tỷ USD từ SoftBank vào năm 2017 khi công ty này đang trên đà phát triển mạnh mẽ.

Bởi vậy, các nhà đầu tư lớn như SoftBank càng đổ nhiều tiền đầu tư vào các liên doanh theo cách như vậy, các công ty này càng độc lập và tránh phải thực hiện việc phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng lâu hơn. Điều này sẽ khiến các nhà đầu tư vào giai đoạn đầu mất nhiều thời gian hơn để lấy lại khoản tiền của họ ra và có thể là mối nguy cho các khoản đầu tư của họ, bởi vì các nhà đầu tư sau này có thể được nhận cổ phiếu ưu đãi và được đảm bảo lợi nhuận. Việc các nhà đầu tư mạo hiểm nắm giữ cổ phần của họ lâu hơn, đồng nghĩa với việc lợi nhuận hàng năm của họ bị tổn hại.

Đầu tư vào những thứ mơ hồ

Một số mảng của ngành công nghệ cao, như trí tuệ nhân tạo và ô tô tự lái, đã trở nên phổ biến đến nỗi các nhà đầu tư khó có thể đầu tư vào các công ty mới khởi nghiệp vì được định giá quá cao. Các doanh nghiệp trẻ được đánh giá cao ngay cả khi nhiều công ty trong số đó còn chưa có doanh thu.

Các quyết định đầu tư mạo hiểm cũng trở nên khó khăn hơn đối với các nhà đầu tư dè dặt. Bởi vì sau sự lên ngôi của công nghệ điện toán đám mây, không ai có thể biết rõ liệu nền tảng công nghệ nào sẽ xuất hiện tiếp theo. "Vì vậy các nhà đầu tư sẽ phải cân nhắc khi ném tiền vào các lĩnh vực mà họ không biết nhiều", nhà phân tích Alfred Lin của Sequoia Capital, một công ty đầu tư mạo hiểm cho biết.

Một số nhà đầu tư có kinh nghiệm trong việc tìm kiếm các công ty khởi nghiệp tiềm năng đang chuyển hướng sang đầu tư vào công nghệ sinh học và chẩn đoán y tế, các ngành mà họ chưa có kinh nghiệm cũng không chắc chắn về mức độ thành công. Điều này sẽ lôi kéo nhiều nhà đầu tư mạo hiểm khác tham gia vào những giao dịch xấu. Trong năm tới, các nhà đầu tư công nghệ không nên quá ngạc nhiên khi phải chứng kiến những con số không mấy vui vẻ.