Phát triển bền vững

Định hướng chuyển đổi và xây dựng khu công nghiệp sinh thái

Phạm Sơn Thứ năm, 29/10/2020 - 19:49

Khu công nghiệp sinh thái là mô hình khu công nghiệp trong đó các nhà máy, công ty hoạt động một cách “cộng sinh” thông qua tận dụng những phát thải, phế phẩm, sản phẩm thứ cấp của nhà máy, công ty khác làm đầu vào sản xuất.

Khu công nghiệp sinh thái xu thế mang tính toàn cầu, được nhiều quốc gia trên thế giới thực hiện từ rất sớm.

Việt Nam hiện đang có gần 400 khu công nghiệp, trong đó có 280 khu công nghiệp đang hoạt động. Các khu công nghiệp này cung cấp việc làm cho khoảng 3,7 triệu lao động và đóng góp 50% tổng giá trị xuất khẩu.

Những số liệu trên cho thấy vai trò to lớn của khu công nghiệp đối với nền kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, ông Trần Quốc Trung, Phó vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế, Bộ Kế hoạch và đầu tư cho biết, hiện nay hầu hết các khu công nghiệp ở Việt Nam vẫn còn tạo ra lượng phát thải lớn, sử dụng tài nguyên không hợp lý gây ra những hệ lụy nghiêm trọng cho môi trường.

Thậm chí, một số khu công nghiệp còn chưa xây dựng hệ thống xử lý nước thải dù đã đi vào hoạt động.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng nếu có kế hoạch xây dựng và chuyển đổi phù hợp, các khu công nghiệp sẽ là nền tảng để thiết lập nền kinh tế tuần hoàn, giúp giải quyết triệt để vấn đề về môi trường.

Cụ thể, ông Nguyễn Thế Chinh, nguyên viện trưởng Viện Chiến lược và chính sách tài nguyên và môi trường, Bộ Tài nguyên và môi trường cho biết, kinh tế tuần hoàn bao gồm 5 khâu: thiết kế, sản xuất, tiêu dùng, quản lý chất thải và biến chất thải trở thành tài nguyên. Trong đó khâu biến chất thải thành tài nguyên là công đoạn quyết định, tạo ra sự khác biệt so với nền kinh tế tuyến tính.

Các phát thải trong quá trình sản xuất thường rất khó để tiếp tục sử dụng trong cùng một dây chuyền, tuy nhiên có thể lại trở thành đầu vào quý giá cho nhà máy, dây chuyển khác.

Ví dụ, chất thải SO2 trong quá trình khai thác than đá có thể được ứng dụng làm xi măng, thạch cao; nước thải ở nhà máy bia có thể sử dụng để làm nguội kim loại trong lò luyện kim. Ở nhiều mô hình trên thế giới, năng lượng cũng được tận dụng triệt để, như nhiệt lượng dư thừa được sử dụng để sưởi ấm cho vật nuôi trong mùa đông.

Như vậy, việc liên kết các doanh nghiệp, nhà máy, xí nghiệp trong cùng một khu công nghiệp dựa trên nguyên tắc cộng sinh sẽ nâng cao tính cạnh tranh, giảm thiểu tác hại gây ra cho môi trường.

Đây là một xu thế mang tính toàn cầu, được nhiều quốc gia trên thế giới thực hiện từ rất sớm, điển hình như Hàn Quốc từ năm 2005 đến nay đã thành công chuyển đổi 105 khu công nghiệp truyền thống sang khu công nghiệp sinh thái. Chiến lược này đem lại cho Hàn Quốc 1,3 tỷ USD giá trị kinh tế, đồng thời giảm phát thải 6,48 triệu tấn CO­2, tiết kiệm 74,3 triệu tấn nước, tiết kiệm năng lượng tương đương 1,35 triệu tấn dầu (1,35 triệu TOE).

Các mô hình khu công nghiệp sinh thái như Kalundborg (Đan Mạch), thành phố sinh thái Kawasaki (Nhật Bản) cũng được triển khai xây dựng từ những năm 1980 – 1990, đem lại hiệu quả rõ rệt.

Xây dựng và chuyển đổi khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam

Định hướng chuyển đổi và xây dựng khu công nghiệp theo hướng sinh thái
Khu công nghiệp Hòa Khánh ở Đà Nẵng là 1 trong 4 khu công nghiệp được triển khai thí điểm chuyển đổi thành khu công nghiệp sinh thái.

Từ năm 2016, với sự hỗ trợ của Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO) và Cục Kinh tế liên bang Thụy Sĩ (SECO), Bộ Kế hoạch và đầu tư đã đưa ra 4 chương trình xây dựng khu công nghiệp sinh thái tại Ninh Bình, Đà Nẵng và Cần Thơ.

Chương trình được triển khai dưới 2 góc độ, từ tổng thể khu công nghiệp cho tới từng nhà máy, xí nghiệp riêng lẻ, với sự tư vấn về quản lý, kỹ thuật theo hướng hiện đại, tiên tiến, có tham khảo từ những mô hình thành công trên thế giới.

Doanh nghiệp tham gia vào khu công nghiệp sinh thái sẽ nhận được nhiều ưu đãi, bao gồm được xác nhận doanh nghiệp sinh thái, được vay vốn từ quỹ hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, quỹ đổi mới công nghệ, các quỹ phát triển quốc tế, được cung cấp thông tin về công nghệ, giải pháp kỹ thuật, được tham gia chương trình hỗ trợ kỹ thuật và xúc tiến đầu tư.

Ông Trung nhận định, đầu tư chuyển đổi mô hình sinh thái là một bước đi “dài hơi”, cần tiêu tốn nhiều nguồn lực, thời gian hoàn vốn cũng không nhanh, rơi vào khoảng 4 - 5 năm. Tuy nhiên, phương án này có thể tạo ra lợi ích tích lũy về lâu dài, đó là tiết kiệm chi phí môi trường, tiết kiệm nguyên vật liệu, hàng hóa cũng được đón nhận hơn trên thị trường.

Hiện tại, Bộ Kế hoạch và đầu tư đang làm việc với Bộ Tài nguyên và môi trường cũng như các bên liên quan để ban hành chính sách, quy chế mới phù hợp với định hướng phát triển khu công nghiệp sinh thái, bên cạnh những thông tư, sổ tay hướng dẫn cho doanh nghiệp.

“Quá trình thực hiện chuyển đổi và xây mới khu công nghiệp sinh thái đang gặp phải một số rào cản liên quan đến pháp lý, chẳng hạn như các quy định không cho sử dụng chất thải làm đầu vào sản xuất. Hy vọng trong thời gian tới, Bộ Tài nguyên và môi trường sẽ giải quyết những khúc mắc này.”, ông Trung cho biết.

Chủ động sớm, doanh nghiệp vẫn chật vật giữa thị trường carbon

Chủ động sớm, doanh nghiệp vẫn chật vật giữa thị trường carbon

Phát triển bền vững -  2 ngày

Khi ngay cả những doanh nghiệp lớn còn vấp váp trên hành trình xanh, con đường vào thị trường carbon với khối doanh nghiệp vừa và nhỏ lại càng thêm gập ghềnh.

Quản trị “nút thắt cổ chai” trong hạ tầng logistics

Quản trị “nút thắt cổ chai” trong hạ tầng logistics

Phát triển bền vững -  3 ngày

Chuyển đổi số quản trị, hợp tác vận tải liên doanh và đầu tư trung tâm logistics vệ tinh kết nối nhanh đô thị chính là chìa khóa gỡ nút thắt hạ tầng logistics

Bị coi là ‘thủ phạm gây ô nhiễm’, ngành nhựa thích ứng thế nào?

Bị coi là ‘thủ phạm gây ô nhiễm’, ngành nhựa thích ứng thế nào?

Phát triển bền vững -  5 ngày

Ngành nhựa tìm cách hóa giải thách thức, tận dụng cơ hội từ xu thế tiêu dùng bền vững đang lên ngôi tại các thị trường tiên tiến.

Hai thành viên của Tập đoàn TH đạt trung hòa carbon chuẩn quốc tế

Hai thành viên của Tập đoàn TH đạt trung hòa carbon chuẩn quốc tế

Phát triển bền vững -  1 tuần

Dẫn đầu xu thế giảm phát thải hướng tới phát triển bền vững, Netzero vào năm 2050 theo định hướng của Chính phủ, kể từ năm 2018, tập đoàn TH đã tiên phong triển khai bước đầu tiên là kiểm kê khí nhà kính, tiếp theo là các hành động mạnh mẽ chuyển đổi xanh.

Cuộc đua tiếp sức chuyển đổi xanh, ‘sức’ đâu để ‘tiếp’ cho doanh nghiệp?

Cuộc đua tiếp sức chuyển đổi xanh, ‘sức’ đâu để ‘tiếp’ cho doanh nghiệp?

Phát triển bền vững -  1 tuần

Chuyển đổi xanh là cuộc đua tiếp sức, cần nhiều cơ chế, chính sách và sự chung tay của toàn xã hội để tiếp sức cho doanh nghiệp.

Không nói suông, VNG cắm rễ AI vào ngành tài chính

Không nói suông, VNG cắm rễ AI vào ngành tài chính

Doanh nghiệp -  17 giờ

VNG đang đầu tư toàn diện vào AI, từ việc xây dựng hạ tầng, phát triển nền tảng và ứng dụng thực tế, với sự tham gia của mọi thành viên trong doanh nghiệp.

Ý kiến trái chiều về trung tâm tài chính quốc tế

Ý kiến trái chiều về trung tâm tài chính quốc tế

Tiêu điểm -  18 giờ

Phía cơ quan trung ương theo hướng thận trọng, trong khi doanh nghiệp và địa phương muốn cơ chế nới lỏng, ưu đãi.

Sunshine Group tái cấu trúc toàn diện với mũi nhọn bất động sản

Sunshine Group tái cấu trúc toàn diện với mũi nhọn bất động sản

Doanh nghiệp -  18 giờ

Bên cạnh mảng bất động sản truyền thống, Sunshine Group đang từng bước hiện thực hóa tham vọng trở thành tập đoàn đa ngành, đa lĩnh vực hàng đầu.

Samsung tổ chức Ngày hội công nghệ SIC Tech Day 2025 tại TP. HCM

Samsung tổ chức Ngày hội công nghệ SIC Tech Day 2025 tại TP. HCM

Nhịp cầu kinh doanh -  18 giờ

Ngày 12/4, Samsung Việt Nam chính thức tổ chức sự kiện công nghệ SIC Tech Day 2025 lần đầu tiên tại Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. HCM.

Động thái thuế của Mỹ tác động thế nào đến tỷ giá VND/USD?

Động thái thuế của Mỹ tác động thế nào đến tỷ giá VND/USD?

Tài chính -  18 giờ

Thị trường ngoại hối và tỷ giá diễn biến tích cực hơn sau quyết định tạm hoãn thuế đối ứng 90 ngày của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Thuế đối ứng Mỹ: Đòn đau hay đòn bẩy cho doanh nghiệp Việt?

Thuế đối ứng Mỹ: Đòn đau hay đòn bẩy cho doanh nghiệp Việt?

Diễn đàn quản trị -  18 giờ

Bên cạnh việc mở rộng thị trường và phân tán rủi ro địa chính trị, doanh nghiệp cần “chuyển hóa” toàn bộ cấu trúc tài chính và quản trị tài sản để trở nên linh hoạt và chống chịu tốt hơn trước các biến động khó lường.

Trung ương Đảng thống nhất sắp xếp lại bộ máy hành chính, còn 34 tỉnh

Trung ương Đảng thống nhất sắp xếp lại bộ máy hành chính, còn 34 tỉnh

Tiêu điểm -  18 giờ

Ban Chấp hành Trung ương thống nhất sắp xếp lại bộ máy hành chính còn 34 tỉnh, thành phố trong đó có 28 tỉnh và 6 thành phố trực thuộc Trung ương.