Doanh nghiệp Việt cần có kế hoạch thích ứng với Covid-19 để bứt phá

An Chi - 08:14, 28/10/2020

TheLEADERPGS.TS Trần Đình Thiên cho rằng, để vượt qua đại dịch Covid-19, các doanh nghiệp Việt cần tận dụng tốt những cơ hội do khủng hoảng mang lại, không nên "xua đuổi" nó mà cần thích ứng để tạo động lực mới cho tăng trưởng.

Doanh nghiệp Việt cần có kế hoạch thích ứng với Covid-19 để bứt phá
Chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên

Đại dịch Covid-19 xảy ra trên toàn cầu là cuộc khủng hoảng có ảnh hưởng nặng nề và để lại hậu quả nghiêm trọng nhất từ trước đến nay. PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng dẫn chứng, đại dịch SARS năm 2002 - 2003 đã khiến thế giới mất 30 tỷ USD; đại dịch MERS-COV năm 2012, thế giới mất 90 tỷ USD; đại dịch EBOLA năm 2014 -2016, thế giới mất 75 tỷ USD.

Tuy nhiên, những con số đó chưa là gì so với những thiệt hại do dịch Covid-19 gây ra. Chưa bệnh dịch nào gây thiệt hại đến 100 tỷ USD, nhưng ngay từ cuối năm 2019 khi đại dịch bùng phát, nhiều tổ chức nghiên cứu kinh tế đã dự báo dịch bệnh này sẽ làm loài người mất hơn 4.000 tỷ USD.

Mới đây nhất, Ngân hàng Thế giới thậm chí đã nhận định, năm 2020, kinh tế toàn cầu có thể sẽ "bốc hơi" 5 nghìn tỷ USD. Mặt khác, hệ quả do Covid-19 gây ra còn rất dai dẳng, nếu 2 năm nữa kinh tế thế giới mới hồi phục, thiệt hại sẽ còn lớn hơn nữa.

Đối với tình hình kinh tế Việt Nam, ông Thiên cho rằng, Covid-19 cũng đang để lại những hậu quả hết sức nặng nề. Đây là những tác động không mong muốn, khách quan từ bên ngoài, vượt tầm kiểm soát của nền kinh tế trong nước.

Số liệu từ Tổng cục Thống kê, tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý III/2020 ước tính tăng 2,62% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 9 tháng năm nay, kinh tế đạt mức tăng trưởng 2,12%, đây là mức thấp nhất giai đoạn 2011-2020

Trước đó, trong 6 tháng đầu năm, tốc độ tăng GDP của Việt Nam chỉ ở mức 1,81%.

Bên cạnh đó, việc Covid-19 bùng lên rất dữ dội ở châu Âu, trong khi đó Việt Nam vừa mới ký hàng loạt hiệp định thương mại với khu vực này và rất kỳ vọng vào hiệu quả do những hiệp định này mang lại. Tuy nhiên, với tình hình hiện nay, hiệu quả kinh tế khó có thể đạt như mong đợi.

Nền kinh tế Việt Nam đang ở trong một thế giới mới. Trong đó, mọi hoạt động đều gắn với toàn cầu hoá, nhưng dịch bệnh Covid-19 xuất hiện khiến loài người "đứng yên một chỗ", dẫn đến đứt gãy mọi chuỗi sản xuất kinh doanh.

Kinh tế - xã hội Việt Nam sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức do nền kinh tế có độ mở lớn nên chịu tác động đan xen nhiều mặt bởi tình hình kinh tế quốc tế ngày càng phức tạp, khó lường. 

Dịch Covid-19 tuy đã cơ bản được khống chế ở Việt Nam nhưng còn diễn biến phức tạp trên thế giới làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, ảnh hưởng tới các ngành thương mại, du lịch, vận tải và xuất nhập khẩu, doanh nghiệp rơi vào tình trạng thiếu nguyên liệu sản xuất, thu hẹp quy mô và tạm dừng hoạt động. Thu nhập, lao động, việc làm bị ảnh hưởng, tình trạng thất nghiệp, thiếu việc làm ở mức cao sẽ ảnh hưởng đến an sinh xã hội.

Theo ông Thiên, tình thế này buộc nền kinh tế trong nước phải xem xét lại toàn bộ cấu trúc và có hướng phát triển mới. Bởi bên cạnh khó khăn, thách thức, dịch bệnh cũng mang lại những cơ hội lớn.

Vị chuyên gia này cho rằng, Covid-19 là cuộc khủng hoảng gây thiệt hại nặng nề nhất nhưng cũng là cuộc khủng hoảng mang tính "phá hủy - sáng tạo". Thế giới phải nhìn nhận lại vai trò của công nghệ và kết nối vạn vật. Xu thế của cuộc cách mạng 4.0 yêu cầu các doanh nghiệp phải chuyển đổi số, xây dựng những mô hình kinh doanh phù hợp để tồn tại và phát triển.

"Để phát triển, nền kinh tế và các doanh nghiệp Việt Nam cần tận dụng tốt những cơ hội do khủng hoảng mang lại chứ không phải xua đuổi nó. Chúng ta không nên lãng phí cuộc khủng hoảng này mà cần thích ứng với nó, tạo động lực mới cho tăng trưởng", ông Thiên nhận định.

Minh chứng cho điều này, ông Thiên cho biết, ngay tại Mỹ, 6 tháng đầu năm 2020, các báo cáo chính thức cho thấy đã có 3.604 doanh nghiệp xin bảo hộ phá sản, tăng 26% so cùng kỳ 2019.

Tuy nhiên số người giàu ở Mỹ cũng đang tăng lên mạnh mẽ và nhiều người giàu đang giàu thêm. Từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2020, bất chấp đại dịch, nước Mỹ có thêm 29 tỷ phú, tài sản tỷ phú tăng 20% và 5 tỷ phú giàu nhất nước Mỹ (Jeff Bezos, Bill Gates, Mark Zuckerberg, Warren Buffett và Larry Ellison) đã có tài sản tăng 101,7 tỷ USD.

Sau Covid-19, kinh tế thế giới hiện không trở lại như trước đó mà xuất hiện một thời kỳ kinh tế mới dựa trên không gian, thực thế và những nguồn lực mới. Vì vậy, mỗi quốc gia, dân tộc và cộng đồng để phải chuẩn bị tâm thế tốt nhất để nắm bắt, thích ứng và sáng tạo.

Tuy nhiên vị chuyên gia này cũng lo ngại những thách thức Việt Nam sẽ gặp phải khi sống trong bối cảnh thế giới mới này. Việt Nam có thể nắm bắt được cơ hội để bật lên sau đại dịch hay không phụ thuộc rất lớn vào khả năng “đứng dậy” của bộ phận doanh nghiệp. 

Trong khi đó, 96% số doanh nghiệp Việt Nam là nhỏ và siêu nhỏ, không có tính kết nối chuỗi. Nguồn lực của nền kinh tế, sức sáng tạo của các doanh nghiệp có hạn. Với cấu trúc kinh tế này, tồn tại trong trạng thái bình thường cũ đã khó chứ đừng nói phát triển được trạng thái “bình thường mới”, ông Thiên nhận định.