Mảnh ghép còn thiếu của ngành dệt may

Việt Nam là cường quốc xuất khẩu dệt may, tính riêng năm 2024 đạt tổng kim ngạch xuất khẩu hơn 43,5 tỷ USD, đứng thứ hai thế giới, chỉ sau Trung Quốc.

Năm 2025 được dự báo tiếp tục có nhiều thuận lợi nhưng ngành dệt may Việt Nam cũng phải đối diện không ít khó khăn, thách thức, đặc biệt là sự cạnh tranh từ một số đối thủ mạnh, tiêu biểu như Trung Quốc và Bangladesh.

Theo ông Hồ Kiên Trung, Phó cục trưởng Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và môi trường, ngành dệt may Việt Nam đang thiếu một yếu tố quan trọng khiến tạo ra năng lực cạnh tranh là nguyên vật liệu tái chế.

Cụ thể, hiện nay, tỷ lệ vật liệu tái chế trong sản phẩm đang trở thành yêu cầu của nhiều thị trường. Doanh nghiệp dệt may Việt Nam khó đáp ứng tỷ lệ này do ngành công nghiệp tái chế dệt may vẫn còn hạn chế, còn nếu nhập khẩu vật liệu tái chế từ nước ngoài thì giá rất đắt đỏ.

Theo nghiên cứu của Cơ quan Hợp tác quốc tế Đức (GIZ), ngành công nghiệp tái chế dệt may đang manh nha được hình thành tại Việt Nam, với sự tham gia của cả doanh nghiệp và khu vực phi chính thức. Ngành công nghiệp tái chế giúp xử lý khoảng 60% phụ phẩm của ngành dệt may sau sản xuất, chưa kể đến phần rác thải dệt may sau tiêu dùng.

Tuy nhiên, Việt Nam chưa xuất hiện công nghệ tái chế “sợi ra sợi” nên hầu hết sản phẩm tái chế dệt may chỉ được ứng dụng để sản xuất vải không dệt hoặc bông dùng cho chăn, nệm, găng tay, đồ nội thất chứ chưa được ứng dụng lên quần áo.

Trên thế giới, công nghệ tái chế hóa học “sợi ra sợi” đã xuất hiện nhưng tỷ lệ áp dụng chưa cao, chỉ khoảng 1%, theo công ty tư vấn CL2B. Công nghệ này đòi hỏi chi phí vận hành và đầu tư ban đầu lớn, nên vải sợi tái chế có chất lượng tốt thường có giá bán rất cao.

Dù vậy, đã có doanh nghiệp ngành dệt may Việt chấp nhận giá đắt để mua vật liệu dệt may tái chế chất lượng cao.

Nhiều doanh nghiệp sở hữu công nghệ này đang mong muốn tìm đến những cường quốc dệt may để triển khai giải pháp tái chế dệt may công nghệ cao, nhằm tận dụng nguồn phụ phẩm tại chỗ. Điển hình trong đó là Syre, công ty con của Tập đoàn H&M, mới đây đã đề xuất dự án tái chế dệt may tại Bình Định với quy mô vốn có thể lên đến 1 tỷ USD.

Chuyên gia của GIZ đánh giá, việc phát triển ngành công nghiệp tái chế dệt may là yếu tố quan trọng giúp khẳng định vị thế của ngành dệt may Việt Nam trên trường quốc tế.