Năm 2022, khối lượng giải ngân vốn đầu tư công rất lớn do ngoài nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025, còn có các vốn của chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và 3 chương trình mục tiêu quốc gia, Phó thủ tướng Phạm Bình Minh nhấn mạnh tại buổi làm việc của Tổ công tác số 1 với tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị ngày 29/8.
Đến nay, tỉ lệ giải ngân trên cả nước mới đạt khoảng 40%, thấp hơn so với cùng kỳ năm 2021, trong đó tỉ lệ giải ngân của Quảng Bình, Quảng Trị đạt dưới mức trung bình chung của cả nước.
Cụ thể, theo Bộ Tài chính, tính đến hết tháng 7, tỉ lệ giải ngân của Quảng Bình mới đạt 27,5% vốn ngân sách trung ương, 5,6% vốn ODA; tỉ lệ giải ngân của Quảng Trị đạt 23,4% vốn ngân sách trung ương, đều thấp hơn mức trung bình chung của cả nước là 34,47%.
Theo lãnh đạo của 2 tỉnh này, nguyên nhân giải ngân chậm là do thời gian giao vốn năm 2021 chậm; công tác đền bù giải phóng mặt bằng gặp khó khăn do giá đất tăng; giá cả nguyên vật liệu xây dựng tăng cao; thời gian hoàn thành thủ tục đầu tư, nhất là đối với các dự án mới dài; năng lực của một số chủ đầu tư, tư vấn, nhà thầu, ban quản lý dự án còn hạn chế.
Do đó, hai địa phương đã kiến nghị đối với các dự án đầu tư công, các bộ, ngành cần phối hợp thẩm định 1 lần để rút ngắn thời gian chuẩn bị; nhanh chóng ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia. Đồng thời 2 tỉnh đều cam kết sẽ nỗ lực đạt mức giải ngân cao nhất trong năm 2022.
Tuy nhiên, lãnh đại các bộ, ngành trung ương nhìn nhận những nguyên nhân dẫn đến tình trạng giải ngân chậm của Quảng Bình và Quảng Trị cũng là nguyên nhân phổ biến ở các bộ, ngành và địa phương khác.
Tuy nhiên, với cùng một mặt bằng thể chế, sự quyết tâm của các tỉnh là nguyên nhân chủ quan dẫn đến sự khác biệt về tỉ lệ giải ngân giữa các địa phương.
Tại hai địa phương, số vốn cho các dự án chuyển tiếp từ năm 2021 chiếm phần lớn trong tổng số vốn được giao năm 2022, điều đó đồng nghĩa với việc các dự án đã có quá trình chuẩn bị dài nhưng tỉ lệ giải ngân của Quảng Bình và Quảng Trị còn thấp.
Làm rõ vướng mắc về giá cả nguyên vật liệu, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Hồng Minh cho hay hiện giá thép đã hạ xuống mức sát năm 2020. Giá cả vật liệu qua nung được kiểm soát chặt chẽ nhưng có hiện tượng đầu cơ giá nguyên vật liệu không qua nung. Ông đề nghị các tỉnh bám sát tình hình giá cả vật liệu xây dựng.
Phó tổng Thanh tra Chính phủ Trần Văn Minh gợi ý các địa phương mời thanh tra cùng đồng hành trong các dự án đầu tư công để giảm thiểu khiếu kiện, thực hiện đúng quy trình; chỉ đạo đôn đốc sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ngành trong việc thực hiện các dự án đầu tư công.
Về quy trình giải ngân, đại diện Bộ Tài chính cho biết nhờ ứng dụng công nghệ thông tin, việc giải ngân tại Kho bạc được thực hiện nhanh trong vòng 1 ngày.
Phó thủ tướng Phạm Bình Minh nêu rõ tỉ lệ giải ngân chậm có nguyên nhân chủ quan là công tác chuẩn bị dự án chưa thật sự kỹ lưỡng nên khi triển khai gặp vướng mắc; công tác tổ chức thực hiện còn hạn chế.
Những khó khăn, vướng mắc thuộc thẩm quyền của các địa phương, lãnh đạo tỉnh phải chịu trách nhiệm và quyết tâm cao để tập trung tháo gỡ. Những vấn đề vượt thẩm quyền, các bộ, ngành Trung ương phối hợp chặt chẽ để tham mưu và trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định, trong đó có những vướng mắc liên quan đến chuyển đổi mục đích sử dụng đất.
Đối với các chương trình mục tiêu quốc gia, Phó Thủ tướng Thường trực đề nghị Quảng Bình, Quảng Trị và các địa phương báo cáo rõ danh mục những văn bản hướng dẫn nào còn thiếu để các bộ, ngành tập trung xây dựng, ban hành.
