Sếp MoMo: Cần cơ chế IPO đặc thù cho công ty công nghệ

Tiến lên nền kinh tế số, câu chuyện huy động vốn và niêm yết của các doanh nghiệp, đặc biệt là các công ty công nghệ luôn là chủ đề nóng.

Là nhà đồng sáng lập MoMo, một trong những fintech hàng đầu khu vực, ông Nguyễn Bá Diệp đã có những chia sẻ về con đường mà các doanh nghiệp công nghệ phải đi, những rào cản cần tháo gỡ và vai trò của AI trong việc định hình lại tương lai.

Công ty công nghệ cần rất nhiều vốn

Tại Diễn đàn Kinh tế Tư nhân Việt Nam 2025, ông đã gợi ý và đề xuất một cơ chế IPO đặc thù dành riêng cho các doanh nghiệp công nghệ và đổi mới sáng tạo. Tại sao chúng ta cần cơ chế đặc thù này, thưa ông?

Ông Nguyễn Bá Diệp: Chúng ta bàn nhiều, nhưng chung quy lại, hầu hết các doanh nghiệp đều rất quan tâm đến nguồn vốn. Thực tế, để phát triển khoa học công nghệ, chúng ta càng cần nhiều vốn hơn, bởi đặc thù là phải đầu tư ban đầu lớn.

Chẳng hạn, mở một quán phở nay đầu tư một chút, mai bán là có lời luôn và hoàn vốn sớm. Nhưng đầu tư cho công nghệ không như vậy, Amazon từng có giai đoạn chịu lỗ, đặc biệt là trong những năm đầu hoạt động vì phải đầu tư và chiếm lĩnh thị trường.

Nên chiếu theo những quy định hiện hữu, một doanh nghiệp muốn IPO, đầu tiên là phải có lời, thứ hai là phải xóa bỏ tất cả các khoản lỗ lũy kế. Với điều kiện này, gần như các công ty công nghệ lớn trên thế giới đều không làm được, chứ chưa nói tới doanh nghiệp tại Việt Nam.

Ông có đề xuất gì về cơ chế IPO đặc thù?

Ông Nguyễn Bá Diệp: Đầu tiên, chúng ta cần nhìn nhận, mô hình công ty công nghệ khác hẳn mô hình kinh doanh truyền thống. Vì vậy, cần phải có cách tiếp cận khác.

Ở các nước phát triển, họ đều có một sàn gọi là "sàn chứng khoán công nghệ" với cấu trúc và quy định đặc thù, để các công ty công nghệ được huy động vốn ở đó.

Tất nhiên, tham gia sàn này vẫn phải có thông tin rõ ràng và nhà đầu tư cũng phải chấp nhận một rủi ro nào đó. Cách làm này giúp các doanh nghiệp công nghệ có thể thu hút được nguồn vốn để phát triển, mở rộng.

Thực tế, ngay cả khi doanh nghiệp gọi được vốn từ quỹ đầu tư, thì chỉ 3 - 5 năm sau quỹ sẽ thoái vốn. Còn nếu huy động được vốn từ các nhà đầu tư trong nước có tính bền vững hơn, doanh nghiệp có thể yên tâm nghiên cứu, phát triển công nghệ.

Gần đây, Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đã đề cập đến vấn đề này, về những sàn giao dịch đặc biệt phục vụ cho khoa học công nghệ. Tôi rất mong chờ các Bộ, ngành liên quan sớm triển khai và đưa nội dung trên vào thực tiễn.

Đề xuất của ông có liên quan gì tới thực tiễn mà MoMo đã trải qua?

Ông Nguyễn Bá Diệp: Đúng vậy, đây là điều mà chúng tôi vẫn trăn trở kể từ những năm đầu thành lập. Ngày xưa MoMo đã rất vất vả, thì những doanh nghiệp công nghệ ra đời sau này sẽ còn vẫn vả hơn.

Giờ đây MoMo đã có thị phần, có sản phẩm, có khách hàng và quan trọng là đã trải qua giai đoạn cần vốn nên rất hiểu. Đề xuất này không phải dành cho MoMo, mà hướng tới tất cả các doanh nghiệp khác trong ngành.

Bài toán hiệu quả kép tại MoMo

Như ông chia sẻ, một công ty công nghệ cần liên tục đầu tư và phát triển. Tại MoMo, định hướng này diễn biến ra sao, nhất là sau khi công ty đã chính thức chuyển mình với trí tuệ nhân tạo từ gần một năm trước, thưa ông?

Ông Nguyễn Bá Diệp: Có rất nhiều chuyển biến đã xảy ra. Ngày xưa, khách hàng cần hỗ trợ phải gọi lên trung tâm chăm sóc khách hàng, chờ đợi xem xét và trả lời. Bây giờ, khách hàng chỉ cần dùng trợ thủ AI của MoMo, chụp màn hình vấn đề, là sẽ được xem xét và trả lời ngay lập tức. Điều đó rất tiện cho khách hàng.

Hay như việc tìm kiếm thông tin, thay vì phải lên các công cụ tìm kiếm, thì giờ khách hàng có thể hỏi ngay AI của MoMo, để được tư vấn như một chuyên gia.

Ngoài hoạt động chăm sóc khách hàng, AI còn mang tới những tác động nào khác không, thưa ông?

Ông Nguyễn Bá Diệp: Chúng tôi còn có một tính năng gọi là Trung tâm tài chính. Hàng tháng, AI sẽ tự động tổng hợp chi tiêu của khách hàng và đưa ra lời khuyên.

Ví dụ như, tháng này bạn đang chi tiêu nhiều hơn cho việc này, ít hơn cho việc kia, có tiền thì nên đầu tư gì? Những công cụ như vậy là bước khởi đầu để khách hàng làm quen với việc quản lý tài chính cá nhân một cách thông minh, để cuối tháng không bị "chết đói" khi nhìn lại các hóa đơn.

Với kết quả kinh doanh của MoMo thì sao, thưa ông? AI đã đem tới những tác động cụ thể ra sao?

Ông Nguyễn Bá Diệp: Có thể nói là AI đã giúp chúng tôi cải thiện cực kỳ lớn về hiệu quả kinh doanh. Về chi phí, thay vì phải thuê 100 nhân viên chăm sóc khách hàng, thì bây giờ AI có thể làm được hết. Một nhân viên phải đào tạo rất lâu mới nắm bắt được hết các dịch vụ, trong khi AI có dữ liệu là có thể thành chuyên gia ngay. Việc này giúp MoMo tiết kiệm chi phí vận hành rất nhiều.

Về lợi nhuận, khi chi phí giảm thì lợi nhuận của chúng tôi tốt hơn. Quan trọng nhất là khi khách hàng được phục vụ tốt, họ sẽ sử dụng nhiều dịch vụ của mình hơn. Doanh thu tăng, chi phí giảm, đó là hiệu quả kép.

Công nghệ AI mà ông vừa chia sẻ nghe có vẻ rất "tương lai". Theo ông, khi nào những ứng dụng này sẽ trở nên phổ biến?

Ông Nguyễn Bá Diệp: Tôi nghĩ là rất gần thôi. Bây giờ việc chúng ta có thể trò chuyện với máy móc đã thành hiện thực rồi, thì việc ra lệnh cho máy móc thực hiện các giao dịch cũng không có gì khó khăn cả.

Sắp tới, chúng ta có thể không cần mở ứng dụng nữa, mà chỉ cần nói: "Ê MoMo, chuyển 50.000 đồng cho ông Diệp", và nó sẽ tự động làm (cười).

Xin cảm ơn ông!