Rào cản lớn đối với doanh nghiệp
Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới (WB), chỉ số hiệu quả dịch vụ logistics năm 2016 của Việt Nam đứng thứ 64/160 nước. Tốc độ phát triển bình quân hằng năm của ngành logistics Việt Nam khoảng 14 - 16%.
Giám đốc quốc gia WB tại Việt Nam cho hay, chi phí logistics của Việt Nam tương đương với khoảng 20,9% GDP, cao hơn so với các nền kinh tế phát triển như Trung Quốc chiếm 19% GDP, Thái Lan khoảng 18%, Nhật Bản khoảng 11%, các nước thuộc khối EU khoảng 10%.
Hiện, chi phí logistics của Việt Nam đứng thứ 4 trong số các nước ASEAN. Trong tổng chi phí logistics hiện nay liên quan đến lĩnh vực giao thông vận tải chiếm khoảng 59 - 60%. Vận tải đa phương thức chưa phát triển, quy mô doanh nghiệp logistics quá nhỏ là những lý do khiến ngành logistics chưa thể bứt phá.
Các chuyên gia cho rằng tiềm năng để ngành logistics ở Việt Nam đang có đà phát triển rất lớn đặc biệt khi Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) chính thức có hiệu lực sẽ là cơ hội lớn cho ngành logistics.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp có nắm bắt được cơ hội hay không chính là vấn đề cần giải quyết.
Bên cạnh đó, lý giải nguyên nhân của thực trạng này, tại Hội nghị toàn quốc về logistics diễn ra sáng 16/4 tại Hà Nội, TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, trong lĩnh vực giao thông vận tải hiện nay vẫn còn rất nhiều điều kiện kinh doanh vô lý, cản trở sự phát triển của doanh nghiệp.
TS. Nguyễn Đình Cung.Theo ông Cung, Việt Nam phải bỏ ít nhất 1/2 điều kiện kinh doanh hiện có của ngành này để cắt giảm các chi phí logistics. Trong khi đó, quá trình cắt giảm các điều kiện kinh doanh thật sự “không dễ dàng”.
"Bộ trưởng bảo phải bỏ, kêu bỏ nhưng trong nhiều cơ quan lại tiếc, lại bảo cái này phải giữ thì có khi chả bỏ được điều kiện nào”, ông Cung cho hay.
Các bộ ngành nên học Bộ Công thương trong việc cắt giảm điều kiện kinh doanh, cần rất quyết liệt và có mục tiêu cụ thể để quá trình cắt giảm các điều kiện kinh doanh thực sự có hiệu quả, ông Cung nhấn mạnh.
Cần giảm mạnh chi phí logistics
Nhận định về tác động của chi phí logistic đối với sự phát triển của các doanh nghiệp và nền kinh tế, tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đặt câu hỏi: “Chi phí logistics chiếm tỷ trọng lớn, liệu có nhấn con tàu kinh doanh, tính cạnh tranh xuống thấp".
Thủ tướng nhấn mạnh: “Phải nhận thức rõ gánh nặng chi phí đang là rào cản lớn nhất đối với doanh nghiệp Việt Nam hiện nay. Trong đó, chi phí logistics cao đang ảnh hưởng tiêu cực đến sức cạnh tranh của nền kinh tế. Bên cạnh đó, việc đầu tư chưa hợp lý giữa các phương thức vận tải, việc kết nối kém cũng là một trong những yếu tố góp phần làm tăng chi phí vận tải và logistics".
Thủ tướng nêu rõ, chi phí logistics ở Việt Nam còn quá cao, khó cạnh tranh, nhất là trong bối cảnh hội nhập quốc tế mạnh mẽ. Phải giảm chi phí logistics xuống hơn nữa, trong đó chi phí vận tải chiếm khoảng 60%, cộng cả lưu kho, bốc dỡ là khoảng 91%.
Mục tiêu phát triển dịch vụ logistics đến năm 2025 là tỷ trọng đóng góp của ngành logistics vào GDP đạt 8 - 10%, tốc độ tăng trưởng dịch vụ đạt 15 - 20%, tỷ lệ thuê ngoài dịch vụ logistics đạt 50 - 60%, chi phí logistics giảm xuống tương đương 16 - 20% GDP, xếp hạng theo chỉ số năng lực quốc gia về logistics (LPI) trên thế giới đạt thứ 50 trở lên.
Để đạt được mục tiêu này, Thủ tướng nhấn mạnh, các doanh nghiệp logistics cần chủ động ứng dụng khoa học, công nghệ hiện đại theo xu hướng hình thành ngành logistics trong cuộc cách mạng khoa học công nghệ 4.0 để nâng cao sức cạnh tranh, nâng cao chất lượng dịch vụ và giảm giá phí các dịch vụ.
Bên cạnh đó, Thủ tướng nêu 4 vấn đề với tinh thần làm rõ tồn tại, hạn chế và đặc biệt, tập trung vào các giải pháp thực thi hiệu quả.
Trước tiên là về thể chế, chính sách: Cần thảo luận làm rõ các quy định pháp luật hiện nay về logistics, nhấn mạnh vai trò của kho bãi trong logistics, hiện có thực trạng địa phương có cảng nội địa tốt nhưng không dành vị trí tốt làm kho bãi mà đưa kho bãi xa cảng, từ đó đẩy chi phí vận tải lên cao.
Mặt khác, hiện kết nối các tuyến giao thông với cảng, nhà ga, sân bay, cảng cạn chưa được đồng bộ, cần điều chỉnh, bổ sung để các trung tâm logistics, cảng trung chuyển kết nối hàng hóa, hệ thống bến cảng, sân bay phát huy được tiềm năng và lợi thế, phát huy hiệu quả các công trình đầu tư.
Thứ ba, cần tăng tính kết nối của các loại hình vận tải, theo Thủ tướng, chi phí vận tải đường thủy, đường sắt đang chiếm thị phần rất thấp, chủ yếu vẫn vận chuyển đường bộ gây ùn tắc, tai nạn giao thông.
“Tồn tại này rất lớn, các cấp, các ngành phải quán triệt, tập trung vào những giải pháp để phát triển dịch vụ quan trọng này, hướng đến mục tiêu quan trọng là giảm chi phí. Nếu không giảm được thì nền kinh tế không thể cạnh tranh”, .Thủ tướng khẳng định
Thứ tư, Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận về phát triển doanh nghiệp và nguồn lực phục vụ logistics. Thủ tướng nêu vấn đề về tính kết nối, chia sẻ cộng đồng của một số nhóm doanh nghiệp cùng hoạt động trong một tuyến, ngành hàng chưa hợp lý như tình trạng vận tải một chiều, vì vậy, cần có nguồn nhân lực để phát triển dịch vụ này.
