Xây tổ đón đại bàng: Đừng bỏ quên doanh nghiệp nội

Phạm Sơn Thứ bảy, 23/01/2021 - 09:28

Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, doanh nghiệp nhỏ quá thì không làm nổi, doanh nghiệp lớn quá lại có lợi ích riêng, do đó nếu muốn phát triển công nghiệp phụ trợ phải dựa vào doanh nghiệp quy mô vừa.

Các ngành công nghiệp phụ trợ cũng chưa thực sự phát triển, hoạt động sản xuất chủ yếu là gia công, lắp ráp. Ảnh: Báo Nhân dân.

Năm 2020, tổng số vốn FDI đăng ký mới của Việt Nam đạt 28,53 tỷ USD, giảm 25% so với năm 2019. Đây được xem là một con số tương đối ấn tượng trong bối cảnh ảm đạm của nền kinh tế toàn cầu.

Điều này cũng đặt ra hy vọng về việc FDI sẽ tiếp tục trở thành nhân tố quan trọng góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm 2021, đặc biệt khi xu thế dịch chuyển chuỗi giá trị toàn cầu đang diễn ra ngày càng nhanh, nhờ sự kích thích từ căng thẳng thương mại Mỹ - Trung cũng như những tác động của đại dịch Covid-19.

Dựa trên đặc điểm ngành cũng như ảnh hưởng bên ngoài, Trung tâm Thông tin và dự báo kinh tế xã hội (NICF) cho biết, các ngành có khả năng dịch chuyển lớn nhất bao gồm da giày, dệt may, lắp ráp điện tử , máy móc thiết bị cơ khí và dịch vụ logistics.

Trong khi đó, dược phẩm, điện tử tiêu dùng và hàng công nghệ đang có động cơ dịch chuyển cao, tuy nhiên quá trình dịch chuyển không dễ dàng do những yêu cầu cao về công nghệ, cơ sở hạ tầng và trình độ nhân lực, đặt ra thách thức cho các quốc gia trong việc thực hiện hóa mục tiêu đón luồng FDI chất lượng cao.

Xây tổ đón đại bàng, đừng bỏ quên doanh nghiệp nội
Sơ đồ động cơ và mức độ dễ dàng dịch chuyển một số chuỗi giá trị. Ảnh: NICF.

NICF nhận định, thành công trong khống chế dịch bệnh, ký kết nhiều hiệp định tự do thương mại, vị trí địa lý gần Trung Quốc, chi phí lao động rẻ, thị trường nội địa năng động, cơ hội phát triển ngành công nghiệp phụ trợ và những nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh đang biến Việt Nam trở thành điểm đến sáng giá cho dòng vốn đầu tư quốc tế.

Tuy nhiên, trình độ lao động và công nghệ hạn chế, chi phí lao động có xu hướng tăng nhanh nhưng không tương thích với năng suất lao động cùng thiếu sót về cơ sở hạ tầng là những rào cản trong thu hút vốn vào các ngành thiên về công nghệ và đem lại giá trị gia tăng cao.

Cùng với đó, các ngành công nghiệp phụ trợ cũng chưa thực sự phát triển, hoạt động sản xuất chủ yếu là gia công, lắp ráp khiến Việt Nam khó tận dụng lợi thế từ các dự án FDI, đánh mất lợi nhuận vào tay doanh nghiệp nước ngoài.

Phát triển ngành phụ trợ và vai trò của doanh nghiệp quy mô vừa

Bình luận về những điểm yếu trong cơ chế thu hút FDI, NICF nhận xét, Việt Nam có rất nhiều chính sách miễn giảm thuế, phí như thuế nhập khẩu máy móc thiết bị, tiền thuê đất, thuế thu nhập doanh nghiệp để thúc đẩy sản xuất trong nước, tuy nhiên các ngành công nghiệp phụ trợ lại chưa nhận được sự quan tâm đúng mức.

Điều này dẫn đến hiện tượng nhiều doanh nghiệp quốc tế thực hiện hoạt động đầu tư tại Việt Nam chỉ để lắp ráp và xuất khẩu, tận dụng những ưu đãi cũng như lợi thế từ các hiệp định tự do thương mại, còn nguồn cung ứng vẫn là các doanh nghiệp nước ngoài

Đồng quan điểm với NICF, chuyên gia kinh tế cao cấp Phạm Chi Lan nhận định, Việt Nam đang quá tập trung vào “xây tổ để đón đại bàng”, phần nào bỏ quên doanh nghiệp nội, doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Kêu gọi rất nhiều làm tổ cho đại bàng nhưng chúng ta đang bỏ quên lực lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ!

Bà Phạm Chi Lan

Chuyên gia kinh tế cao cấp

Đặc biệt, doanh nghiệp có quy mô vừa sẽ là động lực quan trọng để xây dựng và phát triển những ngành công nghiệp phụ trợ, góp phần thu hút những dự án FDI chất lượng, đồng thời gia tăng giá trị tham gia của Việt Nam trong chuỗi giá trị công nghệ cao.

“Doanh nghiệp nhỏ quá thì không làm nổi, doanh nghiệp lớn quá lại có lợi ích riêng, do đó nếu muốn phát triển công nghiệp phụ trợ phải dựa vào doanh nghiệp quy mô vừa”, bà Lan lý giải.

Bên cạnh đó, nguyên thành viên Ban Nghiên cứu của Thủ tướng Chính phủ cũng nhận định, doanh nghiệp nội hoàn toàn có thể phát triển mạnh mẽ, đủ sức cạnh tranh với khu vực FDI nhưng lại đang xảy ra nỗi đau “cố thu hút FDI mà lại để cho doanh nghiệp nội bán tài sản để đi ra nước ngoài”.

Ông Đỗ Thành Trung, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân, Bộ Kế hoạch và đầu tư cho biết, những vấn đề về tận dụng cơ hội chuyển dịch chuỗi giá trị đã được tính đến trong chiến lược kinh tế xã hội 2021 - 2025.

Theo đó, các bước đi cụ thể đã được Chính phủ xác định và sẽ từng bước thực hiện, bao gồm tập trung hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ và xây dựng thêm nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phụ trợ.

Một thành phố của Việt Nam nổi bật trong danh sách điểm đến đô thị khu vực

Một thành phố của Việt Nam nổi bật trong danh sách điểm đến đô thị khu vực

Tiêu điểm -  4 giờ

Điểm đến này nằm trong nhóm điểm đến có mức độ nhận biết cao tại một số thị trường gửi khách lớn.

Đề xuất phương án thống nhất về kê khai thuế cho hộ kinh doanh

Đề xuất phương án thống nhất về kê khai thuế cho hộ kinh doanh

Tiêu điểm -  17 giờ

Bộ Tài chính đề xuất dự thảo nghị định quy định về việc kê khai thuế và các vấn đề liên quan đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh.

Quốc hội thông qua 3 dự án luật liên quan đến tư pháp

Quốc hội thông qua 3 dự án luật liên quan đến tư pháp

Tiêu điểm -  22 giờ

Quốc hội ngày 5/12 đã biểu quyết thông qua Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi), Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp.

Hệ thống thuế TP.HCM dưới áp lực chuyển đổi: Những bất cập bộc lộ từ thực tiễn doanh nghiệp

Hệ thống thuế TP.HCM dưới áp lực chuyển đổi: Những bất cập bộc lộ từ thực tiễn doanh nghiệp

Tiêu điểm -  1 ngày

Những phản ánh của cộng đồng doanh nghiệp tại hội nghị "Đối thoại doanh nghiệp và chính quyền TP.HCM" tổ chức mới đây cho thấy, hệ thống quản lý thuế TP.HCM đang chịu sức ép phải chuyển đổi mạnh mẽ: vừa đảm bảo kỷ cương, chống thất thu, vừa giảm chi phí tuân thủ cho hơn nửa triệu doanh nghiệp.

Ba cánh tay nối tương lai cho siêu đô thị TP.HCM

Ba cánh tay nối tương lai cho siêu đô thị TP.HCM

Tiêu điểm -  1 ngày

TP.HCM đang bước vào thời điểm bản lề khi đã mở rộng không gian và định hình mô hình “siêu đô thị” liên vùng.

Bốn xu hướng định hình văn hóa doanh nghiệp 2026 buộc lãnh đạo chuyển từ thích ứng sang dẫn dắt

Bốn xu hướng định hình văn hóa doanh nghiệp 2026 buộc lãnh đạo chuyển từ thích ứng sang dẫn dắt

Diễn đàn quản trị -  2 giờ

Văn hóa doanh nghiệp năm 2026 đang tái định hình mạnh mẽ dưới tác động của công nghệ và biến động thị trường.

Quản trị chuyên nghiệp cho doanh nghiệp gia đình: Nhìn từ Alphanam và Đại Dũng

Quản trị chuyên nghiệp cho doanh nghiệp gia đình: Nhìn từ Alphanam và Đại Dũng

Diễn đàn quản trị -  2 giờ

Trước sức ép đổi mới, doanh nghiệp gia đình buộc phải nâng chuẩn quản trị, thay đổi cách vận hành và tư duy kế thừa để bước vào quỹ đạo trường tồn.

TP.HCM thành lập hiệp hội khoáng sản, bầu ông Phan Tấn Đạt làm chủ tịch nhiệm kỳ đầu

TP.HCM thành lập hiệp hội khoáng sản, bầu ông Phan Tấn Đạt làm chủ tịch nhiệm kỳ đầu

Nhịp cầu kinh doanh -  3 giờ

Ban chấp hành nhiệm kỳ mới có trách nhiệm xây dựng nền tảng hoạt động ổn định, thực thi điều lệ, phát triển hội viên, tăng cường liên kết hợp tác và tham gia các hoạt động tham vấn trong lĩnh vực quản lý khoáng sản, vật liệu xây dựng và hạ tầng công nghiệp.

Một thành phố của Việt Nam nổi bật trong danh sách điểm đến đô thị khu vực

Một thành phố của Việt Nam nổi bật trong danh sách điểm đến đô thị khu vực

Tiêu điểm -  4 giờ

Điểm đến này nằm trong nhóm điểm đến có mức độ nhận biết cao tại một số thị trường gửi khách lớn.

Chiếc bẫy muỗi 'xanh' và tham vọng 'go global' của nhà sáng chế không bằng cấp

Chiếc bẫy muỗi 'xanh' và tham vọng 'go global' của nhà sáng chế không bằng cấp

Phát triển bền vững -  4 giờ

Một thiết bị diệt muỗi không dùng điện, không hóa chất, ra đời từ quan sát thực tế của một nhà sáng chế chưa học hết cấp 2, đang thu hút sự quan tâm lớn của cộng đồng khoa học ứng dụng lẫn các tổ chức y tế.

Đọng hàng nghìn tỷ đồng vì thuế giá trị gia tăng: Đề xuất lược bỏ nhiều quy định

Đọng hàng nghìn tỷ đồng vì thuế giá trị gia tăng: Đề xuất lược bỏ nhiều quy định

Tài chính -  4 giờ

Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng tập trung sửa đổi ba nhóm vấn đề chính, tránh lãng phí thời gian và chi phí của doanh nghiệp, đặc biệt trong nông nghiệp.

Dragon Capital: Chuyển hóa tài sản số thành dòng vốn dài hạn

Dragon Capital: Chuyển hóa tài sản số thành dòng vốn dài hạn

Tài chính -  4 giờ

Việc thí điểm tài sản số, tài sản mã hóa vào hệ thống tài chính chính thức được Dragon Capital đánh giá cao, khi mở ra nhiều cơ hội mới cho nền kinh tế.