68% người làm việc tự do ở Việt Nam không được trả lương

Cuộc khảo sát trực tuyến “Global Freelancer Survey” do PayPal thực hiện tại 22 quốc gia trên thế giới, trong đó bao gồm 1.602 freelancer và freelance considerers (những người đang hoặc chuẩn bị trở thành freelancer) tại bốn quốc gia Singapore, Indonesia, Việt Nam và Philippines cho thấy, Việt Nam chiếm tỷ lệ cao nhất trong bốn thị trường với 68% freelancer được khảo sát cho biết đã từng gặp phải tình trạng không được trả lương.

Freelancer là người làm việc tạm thời bán thời gian hoặc toàn thời gian cho người sử dụng lao động trong một khoảng thời gian nhất định. Họ có thể làm việc cho nhiều người cùng một lúc chứ không phải bị bó buộc làm việc cho một doanh nghiệp.

Tính trung bình, 58% freelancer (người làm việc tự do) tại bốn quốc gia Đông Nam Á đã từng không nhận được thanh toán như thỏa thuận sau khi hoàn thành công việc hoặc dịch vụ cho khách hàng. Khoảng 48,5% freelancer trong số này gặp vấn đề với việc nhận thanh toán do ngành nghề này vẫn chưa được đánh giá một cách đúng mực.

Ông Rahul Shinghal, Giám đốc điều hành PayPal khu vực Đông Nam Á kiêm Trưởng Bộ phận Hỗ trợ khách hàng PayPal khu vực Châu Á – Thái Bình Dương cho biết Đông Nam Á được xem là thị trường trọng điểm do dân số ngày càng tăng cũng như nền kinh tế ngày càng sôi động. Ngày càng nhiều người trẻ lựa chọn trở thành freelancer, muốn làm chủ bản thân để có quyền tự quyết và linh hoạt hơn thay vì lựa chọn công việc văn phòng với thời khóa biểu lặp lại mỗi ngày.

“Khi đã trở thành một phần của nền kinh tế toàn cầu, các freelancer cần được công nhận và coi trọng như những ngành nghề khác. Chúng ta cần có nhiều hành động cụ thể để nhìn nhận đúng mực vai trò của cộng đồng freelancer cũng như giúp họ có được sự tự chủ trong ngành nghề đã chọn”, ông Rahul Shinghal chia sẻ.

Các trang web trực tuyến hỗ trợ việc thanh toán cho các freelancer 

Theo khảo sát của PayPal, các website thanh toán trực tuyến đóng vai trò như một công cụ giao dịch cho các freelancer tại khu vực Đông Nam Á, giúp họ có thể giải quyết vấn đề về nhận thức thông qua phương thức thanh toán an toàn và liền mạch. 

Thông qua các giải pháp thanh toán trực tuyến, các freelancer trong khu vực hiện đang sử dụng nhiều cách thức thanh toán mà vẫn đảm bảo hai yếu tố bảo mật và nhanh chóng trong việc chuyển và nhận tiền.

PayPal và chuyển khoản qua ngân hàng được xem là hai phương thức thanh toán phổ biến cho freelancer ở những thị trường này. Theo đó, 85% chấp nhận thanh toán qua PayPal và 79% chấp nhận chuyển khoản qua ngân hàng. Tại Việt Nam, 87% freelancer chấp nhận chuyển khoản qua ngân hàng.

Nghiên cứu cũng cho thấy sự khác biệt trong cách lựa chọn phương thức thanh toán ưa thích từ các khách hàng của freelancer. Theo đó, các khách hàng quốc tế ưa chuộng phương thức thanh toán PayPal, chiếm khoảng 76% giao dịch từ nước ngoài. Trong khi đó, chỉ khoảng 30% giao dịch từ nước ngoài được thực hiện qua chuyển khoản ngân hàng. Phương thức chuyển khoản ngân hàng được khách hàng nội địa chuộng hơn.

Bên cạnh việc tạo thuận lợi cho các khoản thanh toán trong khu vực, PayPal cho rằng các phương pháp thanh toán trực tuyến cũng đảm bảo rằng các freelancer sẽ nhận được thanh toán dễ dàng và tiện lợi hơn. Gần một nửa số freelancer được khảo sát sử dụng phần mềm lập hóa đơn để phát hành hóa đơn và nhận thanh toán an toàn từ khách hàng trong nước và quốc tế.

Khi lựa chọn phương thức thanh toán yêu thích, sự an toàn khi giao dịch vẫn là yếu tố được nhiều người quan tâm nhất với 48%, trong khi sự tiện lợi và tốc độ nhanh chóng khi thực hiện giao dịch chỉ là những yếu tố phụ khi lần lượt chiểm tỉ lệ 40% và 36%.

Các website việc làm thời vụ mang đến cơ hội mới cho các freelancer

Khảo sát của Paypal cho thấy công việc ổn định và việc kinh doanh bền vững là mối quan tâm hàng đầu đối với các freelancer trong khu vực. Trong đó, trung bình hơn 40% freelancer được khảo sát cho rằng thu nhập không ổn định là vấn đề được quan tâm hàng đầu. Các website việc làm thời vụ ngày càng phổ biến ở Đông Nam Á vì mang đến các cơ hội làm việc và các dự án mới cho các freelancer.

Trong bốn quốc gia Đông Nam Á được đề cập, Việt Nam dẫn đầu về sự hài lòng với 91% freelancer mong muốn tiếp tục được làm nhiều công việc hơn trong tương lai.

Hơn 80% freelancer tại bốn thị trường khu vực Đông Nam Á đã từng sử dụng các trang việc làm dành cho freelancer. Nghiên cứu chỉ ra rằng, các freelancer hợp tác với khách hàng quốc tế thường có xu hướng sử dụng các trang web này nhiều hơn những freelancer chỉ làm với khách hàng trong nước.

Tại Việt Nam, 58% công việc tự do trong nước chủ yếu được tìm qua các trang mạng xã hội. Trong khi đó, tại Philippines, 58% cộng đồng freelancer nhận việc qua các trang việc làm thời vụ, 48% ở Singapore tìm việc qua kênh truyền miệng, các job board trực tuyến mang lại 49% công việc tự do tại Indonesia.

Theo PayPal, các trang việc làm thời vụ mới có thể cung cấp cho cả doanh nghiệp và freelancer các tính năng như sàng lọc phạm vi công việc, lựa chọn phương thức thanh toán điện tử và giải quyết các tranh chấp. 

Các trang này còn đang thiết lập “khu vực” giành riêng cho những người dùng có kỹ năng giỏi và giàu kinh nghiệm có thể nhận được những công việc tốt hơn bằng cách cung cấp cho họ và những doanh nghiệp hàng đầu phương thức truy cập vào một cộng đồng riêng biệt.

“Các tính năng của những trang việc làm này giúp cho freelancer tạo được niềm tin với các doanh nghiệp hàng đầu và ngược lại họ cũng tìm được những công việc ưa thích. Đồng thời, những tính năng này còn giúp loại bỏ những vấn đề của các job board trực tuyến truyền thống và tạo điều kiện cho freelancer tập trung hơn vào chuyên môn của họ”, Yiwen Chan, Đồng sáng lập Content.co, một trang việc làm trực tuyến chuyên kết nối các doanh nghiệp đến cộng đồng freelancer hàng đầu trong lĩnh vực tiếp thị, biên tập, v.v…

Tuy còn vài hạn chế ở các trang việc làm thời vụ này trong việc hoàn toàn đáp ứng các nhu cầu khác nhau của freelancers tại thị trường Đông Nam Á, hơn 73% người dùng cho biết họ sẽ sử dụng các trang này thường xuyên hơn trong thời gian tới.

“Ngoài việc giúp kết nối freelancer với khách hàng, những trang việc làm thời vụ này còn có thể bảo vệ quyền lợi freelancer trước những rắc rối có thể xảy ra với khách hàng, tiêu biểu như việc thanh toán tiền lương. Tuy vẫn còn rất nhiều thử thách cần phải giải quyết để đảm bảo quyền “lợi của freelancer, những trang này chính là bước khởi đầu rất tuyệt vời”, Talita Putriyanti (Indonesia), một freelancer về mảng dịch thuật và copywriter chia sẻ.