Bất lợi kép là tình thế doanh nghiệp bất động sản đang phải đối mặt dưới góc nhìn của TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam. Bất lợi thứ nhất là rủi ro về thị trường khi "dịch bệnh chưa qua thì chiến tranh đã tới".
Nhưng bất lợi lớn hơn là rủi ro về pháp lý mà theo ông Lộc, hệ thống pháp luật về đất đai và bất động sản đang là điểm nghẽn lớn nhất của nền kinh tế Việt Nam. Trong đó, giải quyết các điểm nghẽn lớn như sửa đổi Luật Đất đai và xây dựng khung khổ pháp lý cho bất động sản du lịch đang trở thành vấn đề quan trọng hàng đầu.
"Vừa qua, Chính phủ đã sửa 8 luật liên quan đến đầu tư xây dựng nhưng thực tế cũng chỉ như “muối bỏ biển”, chưa giải quyết được gì nhiều cho các điểm nghẽn liên quan đến thị trường", ông Lộc nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam cũng cho rằng, những vướng mắc pháp lý đang cản trở rất lớn về nguồn cung trên thị trường khiến giá bất động sản bị đẩy lên cao.
Ông Đính nhìn nhận thị trường tiếp tục phải đối mặt với nhiều thách thức khắc nghiệt trong năm nay nên những vướng mắc về thủ tục pháp lý cần được tháo gỡ để giúp thị trường và doanh nghiệp bất động sản dễ dàng phát triển hơn trong dài hạn.
PGS. TS. Nguyễn Quang Tuyến, Phó chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Luật cũng cho rằng, thể chế hiện chưa theo kịp tốc độ phát triển của thị trường bất động sản.
Sự thiếu đồng bộ, chưa cập nhật và thay đổi của các quy định phù hợp với thực tiễn của thị trường trong Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Nhà ở, Luật Đầu tư… cùng một số nghị định, văn bản chuyên ngành có liên quan gây khó khăn cho công tác thực thi Chiến lược Phát triển nhà ở Quốc gia, nhất là việc cơ cấu lại nguồn cung, tập trung vào phát triển các phân khúc nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá thấp phục vụ nhu cầu của số đông.
Trong hệ thống pháp luật có 82 đạo luật liên quan đến thị trường bất động sản và vẫn tồn tại những bất cập chưa thể tháo gỡ. Theo đó, hiện Chính phủ đang nghiên cứu sửa đổi các bộ luật liên quan đến đất đai. Tuy nhiên, trong quá trình sửa đổi, cần phải xác định rõ ràng câu chuyện rằng các đạo luật chuyên ngành sửa theo Luật Đất đai hay Luật Đất đai sửa theo các luật chuyên ngành?
Nếu không xác định rõ được vấn đề này thì dù có sửa luật vẫn chưa thể hết được những vướng mắc trên thị trường. Bởi các đạo luật hiện nay đang sửa theo quy định của nó nên không tránh khỏi những mâu thuẫn với Luật Đất đai, ông Tuyến nhận định.
Vướng mắc thứ hai trên thị trường bất động sản là định danh các bất động sản mới như bất động sản du lịch, condotel, biệt thự nghỉ dưỡng. Do quy định sử dụng đất, cấp giấy chứng nhận cho bất động sản du lịch chưa rõ ràng nên các địa phương cũng lúng túng trong việc quản lý các bất động sản này.
"Các doanh nghiệp khi kinh doanh phân khúc bất động sản như condotel, shophouse cũng lúng túng theo", ông Tuyến nói.
Thứ ba, vấn đề đặt ra là pháp lý chuyển đổi số trong bất động sản như thế nào để đảm bảo bí mật thông tin của khách hàng hay khi chuyển đổi số sẽ tạo ra mô hình kinh tế chia sẻ hay là một chuỗi kỳ nghỉ ra sao.
Để nâng cao hiệu quả của quản lý Nhà nước về kinh doanh bất động sản nói chung, vị chuyên gia này cho rằng, cần rà soát, sửa đổi bổ sung các các quy định có liên quan của Luật Đất đai năm 2013, Luật Nhà ở năm 2014 và Luật Kinh doanh bất động sản 2014.
Trong đó cần tập trung giải quyết nhiều nhóm vấn đề khác nhau như bổ sung các quy định về quản lý Nhà nước trong Luật Kinh doanh bất động sản về hoạt động kinh doanh bất động sản nói chung và kinh doanh bất động sản du lịch nói riêng.
Ông Tuyến đề xuất các cơ quan quản lý nhà nước cần rà soát sửa đổi các quy định của Luật Du lịch năm 2014, Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014, các đạo luật có liên quan và các văn bản hướng dẫn thi hành về kinh doanh bất động sản du lịch, bảo đảm sự thống nhất, tương thích, đồng bộ.
