Vào ngày cuối của năm 2020, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố chính sách mới về mua ngoại hối từ các ngân hàng thương mại. Cụ thể, kể từ 31/12/2020, NHNN dừng công bố giá mua ngoại tệ USD/VND và dừng mua USD trên thị trường giao ngay.
Từ 4/1/2021, NHNN nới thời gian hợp đồng kỳ hạn USD lên 6 tháng thay vì 3 tháng như trước với mức tỷ giá USD/VND là 23.125. Bên cạnh đó, các ngân hàng thương mại chỉ được phép hủy ngang một lần và toàn bộ giá trị giao dịch hợp đồng kỳ hạn.
Theo nhóm phân tích của Công ty chứng khoán Rồng Việt (VDSC), động thái này của NHNN được xem như là bước đầu tiên nhằm mục tiêu tháo mác thao túng tiền tệ mà Bộ Tài chính Mỹ gán lên Việt Nam vào tháng 12/2020.
Bằng cách tham gia tích cực hơn trong việc mua USD theo hợp đồng kỳ hạn, NHNN sẽ có thể quản lý thanh khoản của hệ thống ngân hàng đồng thời can thiệp trên thị trường giao ngay mà không làm ảnh hưởng đến số liệu dự trữ ngoại hối.
Bên cạnh đó, NHNN có thể giảm thiểu rủi ro Việt Nam bị gán mác thao túng tiền tệ trong các báo cáo tiếp theo của Bộ Tài chính Mỹ do kỳ hạn 6 tháng có thể giúp NHNN tránh được việc vi phạm tiêu chí thứ ba là can thiệp một chiều vào thị trường ngoại hối trong vòng 6 tháng của 12 tháng gần nhất.
Mặt khác, dự trữ ngoại hối của Việt Nam đã tăng đáng kể trong năm qua, và có vẻ đã đủ đối với quốc gia có cơ chế tỷ giá hối đoái quản lý theo tiêu chí của IMF. Theo NHNN, dự trữ ngoại hối đạt khoảng 100 tỷ USD vào cuối năm 2020, tăng 26,5% so với cùng kỳ (tương đương khoảng 21 tỷ USD).
Theo IMF, dự trữ ngoại hối ở trong khoảng từ 100-150% của tiêu chí đánh giá dự trữ ngoại hối đầy đủ (ARA metric) được xem là ngưỡng dự trữ ngoại hối đủ đối với một quốc gia.
VDSC ước tính dự trữ ngoại hối của Việt Nam hiện ở mức 100% của tiêu chí ARA, hàm ý rằng NHNN sẽ ít chịu áp lực tích trữ thêm ngoại tệ. Do đó, chính sách mới cho thấy NHNN sẵn lòng giảm sự can thiệp một chiều trên thị trường ngoại hối như trước đây. Hay nói cách khác, nhà điều hành có thể tiến tới cho phép sự linh hoạt hơn trong biến động tỷ giá trong ngắn và trung hạn nhờ sự gia tăng trong dự trữ ngoại hối.
VDSC cho rằng việc đàm phán song phương giữa Việt Nam và Mỹ sẽ thúc đẩy một sự thay đổi trong chính sách can thiệp vào tỷ giá. Mặt khác, đồng Việt Nam có thể tăng giá nhẹ trong thời gian tới.
Trong một diễn biến có liên quan về cuộc điều tra của Bộ Tài chính Mỹ đối với việc định giá tiền đồng, kết quả của buổi điều tra gần đây khá khả quan với 18/22 thành viên tham dự lên tiếng ủng hộ Việt Nam. Đa số ý kiến đều cho rằng Bộ Tài chính Mỹ không nên áp đặt các biện pháp trừng phạt mà nên chọn cách tiếp cận đàm phán song phương để giải quyết những quan ngại về vấn đề định giá của đồng Việt Nam.
