Bước đi quan trọng để nâng cấp lực lượng lao động

Kiều Mai Thứ bảy, 05/11/2022 - 17:22

Theo HSBC, trong bối cảnh chi tiêu cho giáo dục phổ thông trung học ở Việt Nam chủ yếu là từ ngân sách nhà nước, việc tăng nguồn vốn đầu tư vào lĩnh vực này là một bước đi tích cực nhằm nâng cấp lực lượng lao động.

Cơ hội để phục hồi thị trường lao động

Sau khi Việt Nam mở cửa trở lại từ tháng 3, thị trường lao động đã phục hồi mạnh mẽ. Quý III/2022 ghi nhận tỷ lệ thất nghiệp thấp chưa từng thấy kể từ khi địa dịch xảy ra, ở mức gần 2,3%.

Lực lượng lao động đạt gần 52 triệu người, và tỷ lệ tham gia lực lượng lao động đạt 68,7%, tiếp nối đà tăng trưởng kể từ thời điểm giãn cách xã hội vào quý III năm ngoái.

Các hoạt động kinh tế phục hồi trên diện rộng ở Việt Nam đã góp phần cải thiện tình hình thị trường lao động, và cho thấy dấu hiệu nền kinh tế trong nước đang trên đà lấy lại phong độ toàn diện, HSBC đánh giá trong báo cáo mới nhất.

Thời gian qua, Việt Nam đã trải qua một chặng đường dài để thay đổi cơ cấu thị trường lao động, chuyển lao động tham gia ngành nông nghiệp sang ngành sản xuất giá trị gia tăng cao hơn, và khu vực dịch vụ. Thị trường lao động cũng hưởng lợi nhờ “dân số vàng”, với tỷ lệ dân số phụ thuộc luôn dưới 50% kể từ năm 2006. 

Bước đi quan trọng để nâng cấp lực lượng lao động
Những xu hướng ngầm cho thấy tiến độ đều đặn trong phát triển nguồn nhân lực.

Trong ngành sản xuất, Việt Nam chủ yếu thu hút các công việc thủ công như lắp ráp linh kiện, xuất phát từ việc tận dụng lợi thế cạnh tranh về lương.

Một yếu tố khác là mức độ phổ cập giáo dục phổ thông cho người dân Việt Nam ở mức cao, nhờ những cải cách giáo dục thành công của chính phủ trong giai đoạn những năm 2000 và những năm 2010.

HSBC nhấn mạnh: “Để Việt Nam duy trì đà tăng trưởng, phát triển thêm lợi thế cạnh tranh cho lực lượng lao động là một việc quan trọng”.

Giải pháp tăng chất lượng nguồn nhân lực

Cải thiện giáo dục và đầu tư thêm cho nguồn nhân lực đã được nhấn mạnh là một trong những trụ cột trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của chính phủ trong giai đoạn 2021-2030.

Sau khi Việt Nam vượt qua đại dịch Covid-19, chính phủ có thể đánh giá lại những nỗ lực nhằm đầu tư cho nguồn nhân lực, từ đó cải thiện năng suất lao động vốn là vấn đề mang tính cơ bản, đặc biệt trong bối cảnh dân số bắt đầu già đi.

Mặc dù đã đạt được tỷ lệ phổ cập giáo dục cơ sở, Việt Nam vẫn có thể làm nhiều hơn nữa để tăng tỷ lệ phổ cập giáo dục phổ thông trung học, HSBC đánh giá.

Doanh nghiệp ‘khát’ lao động sau mở cửa

Trong số các quốc gia thuộc nhóm ASEAN-6, tỷ lệ đã qua đào tạo đại học ở Việt Nam (cử nhân và sau đại học) trong độ tuổi từ 25 trở lên ước tính ở mức 10% vào năm 2019, thấp hơn so với mức 12% của Malaysia và 16% của Thái Lan. Một trong những nguyên nhân có thể kể tới là số lượng tốt nghiệp cấp ba.

Tuy vậy, cũng có quan điểm cho rằng các công việc đòi hỏi tay nghề cao tương ứng cũng còn thiếu tại thị trường Việt Nam, dẫn tới vòng lặp tay nghề thấp và lợi ích liên quan tới lương tương ứng từ giáo dục cấp ba.

Ngay thời điểm hiện tại, các công việc không đòi hỏi tay nghề đang chiếm 1/4 lực lượng lao động của Việt Nam. Tổ chức Lao động thế giới (ILO) đã ước tính rằng chỉ 9% nghề nghiệp ở Việt Nam có thể được xếp vào dạng tay nghề cao trong năm 2021, so với 65% ở Singapore.

“Vì vậy, giảm chi phí cơ hội cao của giáo dục phổ thông trung học có thể là một cân nhắc hiệu quả cho chính phủ nhằm đưa ra hành động”, HSBC khuyến nghị.

a
Lao động không tay nghề hiện nay chiếm khoảng 1/4 tổng số lao động có việc làm.

Khi xem xét kỹ hơn nguồn cung của giáo dục, Ngân hàng Thế giới ước tính chi phí giáo dục công chiếm trung bình 5% GDP trong giai đoạn 2004 – 2019. Nếu chỉ tính riêng giáo dục phổ thông trung học, chi tiêu cho giáo dục phổ thông trung học ở mức 0,6% GDP năm 2019, thấp hơn mức 0,8% ở Malaysia năm 2020.

“Trong bối cảnh chi tiêu cho giáo dục phổ thông trung học ở Việt Nam chủ yếu là từ ngân sách nhà nước, việc tăng nguồn vốn đầu tư vào lĩnh vực này là một bước đi tích cực nhằm nâng cấp lực lượng lao động”, HSBC nhấn mạnh.

Bên cạnh tăng vốn đầu tư, cơ cấu đào tạo nghề cũng còn nhiều không gian để cải thiện.

Những thông tin về mở rộng sản xuất giá trị gia tăng cao hơn vẽ nên một bức tranh tích cực, nhưng các doanh nghiệp hiện tại lại gặp khó khăn trong tuyển dụng do kỹ năng không phù hợp.

Một khảo sát dành cho doanh nghiệp do Ngân hàng Thế giới tiến hành trong năm 2019 phát hiện rằng 68% doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn trong tuyển dụng lao động với những kỹ năng chuyên môn đòi hỏi tương ứng với công việc.

Nhận thức được trở ngại này, các cơ quan chức năng đã chủ động triển khai nhiều biện pháp. Đơn cử, Hà Nội đặt mục tiêu nâng cao chất lượng đào tạo nghề bằng cách hiện đại hóa chương trình và thiết bị giảng dạy, phấn đấu đến năm 2025 có 80% lao động đào tạo nghề thông thạo các kỹ năng công nghệ thông tin.

Mặc dù vậy, lực lượng lao động Việt Nam hiện tại ngày càng tiếp xúc với các kỹ năng và kiến thức giá trị gia tăng cao hơn. HSBC lưu ý rằng có nhiều dấu hiệu cho thấy gia tăng về lĩnh vực sản xuất đang đi vào những ngành tạo ra các sản phẩm phức tạp hơn.

Đơn cử, Foxconn, một nhà cung cấp lớn của Apple, gần đây đã đầu tư thêm 300 triệu USD nhằm mở rộng hoạt động ở Việt Nam. Dự định sản xuất thêm sản phẩm công nghệ tân tiến như đồng hồ Apple của họ là những dấu hiệu cho thấy lực lượng lao động Việt Nam đang tiến dần lên trong chuỗi giá trị sản xuất.

Một tên tuổi lớn trong ngành phần mềm giá trị gia tăng cao, Synopsys, cũng vừa công bố sẽ mở rộng hoạt động thiết kế bộ vi xử lý, và quan trọng hơn là chuyển một phần chương trình đào tạo kỹ sư sang Việt Nam.

Với quy mô lớn hiện tại của Samsung, việc có thêm doanh nghiệp lớn tham gia vào thị trường là một tin tốt với Việt Nam, tạo điều kiện cho việc chuyển giao kiến thức trở nên đa dạng hơn.

World Bank: Cách giúp Việt Nam giảm rủi ro với tăng trưởng kinh tế

World Bank: Cách giúp Việt Nam giảm rủi ro với tăng trưởng kinh tế

Tiêu điểm -  3 năm
Việt Nam đang phải đối mặt với nhiệm vụ khó khăn là phải cân bằng giữa nhu cầu tiếp tục chính sách hỗ trợ để củng cố quá trình phục hồi, với nhu cầu kiềm chế lạm phát và rủi ro tài chính phát sinh.
World Bank: Cách giúp Việt Nam giảm rủi ro với tăng trưởng kinh tế

World Bank: Cách giúp Việt Nam giảm rủi ro với tăng trưởng kinh tế

Tiêu điểm -  3 năm
Việt Nam đang phải đối mặt với nhiệm vụ khó khăn là phải cân bằng giữa nhu cầu tiếp tục chính sách hỗ trợ để củng cố quá trình phục hồi, với nhu cầu kiềm chế lạm phát và rủi ro tài chính phát sinh.
Người lao động sẽ tham gia sâu hơn vào quản trị doanh nghiệp

Người lao động sẽ tham gia sâu hơn vào quản trị doanh nghiệp

Tiêu điểm -  3 năm

Trước khi chủ doanh nghiệp quyết định, người lao động sẽ tham gia ý kiến vào việc xây dựng, sửa đổi quy chế và các quy định nội bộ khác; xây dựng, sửa đổi thang lương, bảng lương, định mức lao động; giải pháp tiết kiệm chi phí, nâng cao năng suất lao động… Đồng thời người lao động cũng sẽ giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật của doanh nghiệp, theo dự thảo Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Các trụ cột trong phát triển thị trường lao động giai đoạn mới

Các trụ cột trong phát triển thị trường lao động giai đoạn mới

Tiêu điểm -  3 năm

Việt Nam hiện còn thiếu cơ chế, chính sách đãi ngộ đủ hấp dẫn để giữ chân người lao động trong khu vực doanh nghiệp nhà nước; hệ thống trung tâm, doanh nghiệp dịch vụ việc làm chưa phát huy tốt vai trò kết nối cung - cầu lao động.

Mắt xích quan trọng nâng tầm chất lượng lao động

Mắt xích quan trọng nâng tầm chất lượng lao động

Tiêu điểm -  3 năm

Theo Chủ tịch VCCI, một trong những điều quan trọng để phát triển thị trường lao động là tạo điều kiện và phát huy vai trò của doanh nghiệp, không chỉ là người sử dụng mà là chủ thể trực tiếp tham gia bồi dưỡng đào tạo kỹ năng nghề cho người lao động.

Doanh nghiệp dệt may than 'khát vốn', mất ổn định lao động

Doanh nghiệp dệt may than 'khát vốn', mất ổn định lao động

Tiêu điểm -  3 năm

Không chỉ gặp khó khăn khi chi phí nguyên, nhiên, phụ liệu tăng nhanh, lao động thiếu ổn định, nhiều doanh nghiệp dệt may tiếp tục phải đối mặt với tình trạng đọng vốn lớn bởi quy định.

Tổng thống và Thủ tướng Congo bàn chuyện hợp tác với Vingroup

Tổng thống và Thủ tướng Congo bàn chuyện hợp tác với Vingroup

Tiêu điểm -  14 giờ

Cuộc gặp được truyền thông nước này miêu tả đánh dấu bước tiến quan trọng trong quan hệ hợp tác giữa Chính phủ Congo và một trong những tập đoàn kinh tế tư nhân hàng đầu Việt Nam, mở ra triển vọng triển khai các dự án trọng điểm thuộc Chương trình hành động của Chính phủ Suminwa.

Tập đoàn Masterise muốn xây cầu Phú Mỹ 2 nối TP.HCM với Đồng Nai

Tập đoàn Masterise muốn xây cầu Phú Mỹ 2 nối TP.HCM với Đồng Nai

Tiêu điểm -  15 giờ

Theo Sở Tài chính TP.HCM, thành phố đang xem xét kiến nghị UBND TP giao Tập đoàn Masterise lập hồ sơ đề xuất đầu tư dự án cầu Phú Mỹ 2.

Việt Nam và Hoa Kỳ ra tuyên bố chung về thương mại đối ứng

Việt Nam và Hoa Kỳ ra tuyên bố chung về thương mại đối ứng

Tiêu điểm -  1 ngày

Trong thời gian tới, Việt Nam và Hoa Kỳ sẽ tiếp tục thảo luận và triển khai các công việc tiếp theo hướng đến hoàn thành Hiệp định thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng

Khép lại 'giấc mơ' bất động sản, TP.HCM trả lại 'đất vàng' cho không gian văn hoá

Khép lại 'giấc mơ' bất động sản, TP.HCM trả lại 'đất vàng' cho không gian văn hoá

Tiêu điểm -  1 ngày

TP.HCM đang cho thấy một lựa chọn hiếm hoi giữa lòng đô thị hiện đại: không bán, không xây, mà trả lại “đất vàng” cho ký ức và con người.

Tài sản số bùng nổ, nghề nghiệp mới trỗi dậy

Tài sản số bùng nổ, nghề nghiệp mới trỗi dậy

Tiêu điểm -  1 ngày

Blockchain không còn là cuộc chơi của giới đầu cơ tiền mã hoá. Khi tài sản số bước vào giai đoạn hội nhập toàn cầu, một hệ sinh thái nghề nghiệp mới đang hình thành, và Việt Nam nổi lên như một trong những thị trường năng động nhất.

Khi ngân hàng ngày càng hiểu bạn hơn: VIB và hành trình cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng

Khi ngân hàng ngày càng hiểu bạn hơn: VIB và hành trình cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng

Nhịp cầu kinh doanh -  19 phút

Khi các sản phẩm “một cho tất cả” dần trở nên lỗi thời, khách hàng kỳ vọng những giải pháp tài chính “may đo” theo nhu cầu và phong cách sống của mình. Từ chiếc thẻ mang dấu ấn riêng đến hành trình tài chính được cá nhân hóa, VIB đang chứng minh rằng hiểu khách hàng không chỉ bằng dữ liệu, mà bằng cảm xúc và sự lắng nghe.

Congo và Vingroup ký MoU phát triển đô thị và giao thông xanh

Congo và Vingroup ký MoU phát triển đô thị và giao thông xanh

Nhịp cầu kinh doanh -  12 giờ

Thỏa thuận đánh dấu bước tiến quan trọng trong quan hệ Việt Nam - Congo, cùng hướng tới sự phát triển bền vững và nâng cao chất lượng sống người dân.

VinFast cảnh báo hiện tượng lừa đảo thông qua fanpage giả mạo

VinFast cảnh báo hiện tượng lừa đảo thông qua fanpage giả mạo

Nhịp cầu kinh doanh -  14 giờ

VinFast thông báo đã phát hiện một số trường hợp giả mạo fanpage của VinFast và các đại lý, nhà phân phối chính hãng để đăng thông tin sai sự thật về các chương trình khuyến mại, nhằm mục đích lừa đảo và trục lợi.

Tổng thống và Thủ tướng Congo bàn chuyện hợp tác với Vingroup

Tổng thống và Thủ tướng Congo bàn chuyện hợp tác với Vingroup

Tiêu điểm -  14 giờ

Cuộc gặp được truyền thông nước này miêu tả đánh dấu bước tiến quan trọng trong quan hệ hợp tác giữa Chính phủ Congo và một trong những tập đoàn kinh tế tư nhân hàng đầu Việt Nam, mở ra triển vọng triển khai các dự án trọng điểm thuộc Chương trình hành động của Chính phủ Suminwa.

Chủ tịch KienlongBank bay giữa sân khấu, hát song ca cực cháy cùng Bùi Công Nam

Chủ tịch KienlongBank bay giữa sân khấu, hát song ca cực cháy cùng Bùi Công Nam

Nhịp cầu kinh doanh -  15 giờ

Mạng xã hội đang “dậy sóng” với màn trình diễn cực cháy của ông Trần Ngọc Minh – Chủ tịch HĐQT KienlongBank và cũng là vị chủ tịch ngân hàng đương nhiệm trẻ nhất Việt Nam trong đêm Gala kỷ niệm 30 năm thành lập ngân hàng tối 26/10.

Tập đoàn Masterise muốn xây cầu Phú Mỹ 2 nối TP.HCM với Đồng Nai

Tập đoàn Masterise muốn xây cầu Phú Mỹ 2 nối TP.HCM với Đồng Nai

Tiêu điểm -  15 giờ

Theo Sở Tài chính TP.HCM, thành phố đang xem xét kiến nghị UBND TP giao Tập đoàn Masterise lập hồ sơ đề xuất đầu tư dự án cầu Phú Mỹ 2.

Liệu pháp mới giúp kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân ung thư

Liệu pháp mới giúp kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân ung thư

Nhịp cầu kinh doanh -  15 giờ

Một trong những hướng đi đầy hứa hẹn của y học hiện đại là kích hoạt sức mạnh tự thân của cơ thể để chống lại bệnh tật. Tại Việt Nam, Vinmec đang tiên phong ứng dụng liệu pháp miễn dịch tăng cường tự thân (AIET) - công nghệ chuyển giao từ Nhật Bản - mở ra cơ hội kéo dài thời gian sống và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh ung thư.

Đọc nhiều