Các xu hướng định hình tương lai Việt Nam

Việt Nam đang trên đà phục hồi mạnh mẽ trong bối cảnh đất nước dần vượt qua đại dịch Covid-19, nền kinh tế dịch chuyển từ trạng thái cầm cự sang phát triển và tăng trưởng.

Tuy nhiên, theo Tổng giám đốc HSBC Việt Nam Tim Evans, để có thể phát huy tối đa tiềm năng trong những năm tới, Việt Nam sẽ cần đón đầu một loạt xu hướng lớn trên thế giới – những xu hướng được dự báo sẽ định hình tương lai các quốc gia.

Thứ nhất là biến đổi khí hậu – yếu tố vừa là thách thức, vừa là cơ hội cho Việt Nam.

Là quốc gia có đường bờ biển dài với dân số gần 100 triệu dân, và là một trong những nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, viễn cảnh mực nước biển tăng và mùa màng thất bát khi trái đất nóng lên là mối đe dọa cho an sinh và phồn vinh của xã hội. Việc xây dựng một nền kinh tế và xã hội thân thiện với khí hậu, phát thải carbon thấp sẽ cần nguồn vốn, sáng kiến và cam kết toàn cầu đối với các mục tiêu chung.

Mặc dù ứng phó với biến đổi khí hậu là thử thách, đi kèm với đó là cơ hội không nhỏ, ông Tim Evans phân tích. Những ngành như công nghệ thông tin, y sinh học, nguyên liệu mới và năng lượng mới đang trở thành những động lực mới, bền vững hơn đối với tăng trưởng kinh tế.

Ngoài ra, Việt Nam sẽ cần nỗ lực hơn nữa để tiến tới giảm phụ thuộc vào than như nguồn phát điện và nguồn hàng xuất khẩu.

Thứ hai là số hóa. Đại dịch đã đẩy nhanh tiến độ chuyển dịch sang một xã hội số hóa không gián đoạn, và kích thích tạo ra những thay đổi hành vi người tiêu dùng – những thay đổi không chỉ xảy ra trong thoáng chốc mà nhiều khả năng mang đến tác động lâu dài.

Làn sóng chuyển đổi số sẽ còn tiếp tục thúc đẩy mức độ ứng dụng công nghệ trong các ngành, đặc biệt như làm việc từ xa, y tế, giáo dục, giải trí và dịch vụ tài chính, bên cạnh giảm chi phí giao dịch, hỗ trợ tham gia vào các chuỗi giá trị toàn cầu, cũng như cải thiện khả năng gia nhập và tiếp cận thị trường.

Một trong những tác động lớn của cách mạng số hóa là bình đẳng hóa sân chơi trên toàn cầu, cho phép những quốc gia như Việt Nam cạnh tranh với nhiều nền kinh tế tiên tiến hơn. Các doanh nghiệp như VNG, MoMo và VNPay – những kỳ lân của Việt Nam, đều có khả năng cạnh tranh trên trường quốc tế.

“Nếu chúng ta muốn nối dài chuỗi thành công đó, Việt Nam cần tiếp tục đầu tư vào giáo dục và khả năng tiếp cận, nhằm xây dựng một hệ sinh thái số phát triển và thúc đẩy sáng tạo”, ông Tim Evans nhấn mạnh.

Trong bối cảnh chuyển đổi số, bảo mật thông tin và riêng tư là những vấn đề cần chú trọng, đặc biệt khi vũ trụ ảo (metaverse) đang ngày càng phát triển và lớn mạnh. Thực tế này đòi hỏi sự hợp tác khu vực và toàn cầu nhằm đưa ra định hướng và chính sách thống nhất về dữ liệu.

Xu hướng thứ ba là bình đẳng về tiêm phòng.

“Covid-19 là lời nhắc nhở rằng đại dịch không chừa một ai. Chỉ khi mỗi quốc gia, mỗi cộng đồng đều có vaccine nhanh chóng và đầy đủ như nhau, chúng ta mới có thể trở lại cuộc sống bình thường và đạt được phục hồi kinh tế trên phạm vi toàn cầu”, vị tổng giám đốc HSBC nhận định.

Cùng với đó, cần tăng cường hợp tác toàn cầu trong nghiên cứu, phát triển, sản xuất, cung ứng nguyên liệu thô, phân phối, vận chuyển, lưu trữ, miễn trừ sở hữu trí tuệ trong vấn đề vaccine, nhằm giúp các quốc gia có vaccine và nguồn cung vật tư y tế với chi phí phù hợp.

Thứ tư là thương mại. Covid-19 vẫn đang tiếp tục gây ra gián đoạn các chuỗi cung ứng toàn cầu, nhưng các hoạt động thương mại vẫn là con đường ngắn và trực tiếp nhất để đạt được tăng trưởng kinh tế.

15 hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã tham gia được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy phát triển kinh tế trong năm nay.

“Các hiệp định này rõ ràng sẽ mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam, và đi kèm là những thách thức, bởi quốc gia này sẽ cần tiến hành thêm nhiều cải cách trong nước để giữ được vị thế cạnh tranh”.

“Bên cạnh đó, Việt Nam sẽ cần tiếp tục hợp tác với các quốc gia châu Á khác để tạo điều kiện cho các dòng chảy đầu tư trong khu vực, cũng như tháo gỡ những rào cản không liên quan đến thuế, để cả khu vực có thể phát huy tối đa tiềm năng thương mại”, ông Tim Evans nhấn mạnh.

Xu hướng thứ năm là địa chính trị. Xung đột ở Ukraine và những căng thẳng địa chính trị ở những nơi khác trên thế giới sẽ còn tiếp tục tạo ra những bất ổn không mong muốn lên nền kinh tế toàn cầu.

“Trong bối cảnh quốc tế còn nhiều rối ren, thái độ cởi mở và lập trường nhất quán của Việt Nam về giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hòa bình dựa trên cơ sở luật pháp quốc tế là một ý kiến đáng trân trọng”, vị tổng giám đốc HSBC đánh giá.

Xu hướng cuối cùng là bất bình đẳng và phục hồi toàn diện.

“Chúng ta cần nhanh chóng nhìn nhận và giải quyết những tác động không nhỏ của Covid-19 đối với vấn đề nghèo khó và bất bình đẳng. Vấn đề cấp thiết bây giờ là các nước đang phát triển thu nhập thấp cần có vaccine và nhận được sự hỗ trợ cần thiết để phục hồi”.

“Đây cũng là cơ hội để xây dựng khả năng chống chịu của cộng đồng nhằm giảm nhẹ tác động của thiên tai, cũng như đề phòng những khủng hoảng khác trong tương lai. Đó có thể là tăng cường đầu tư vào y tế và giáo dục, tạo ra một thị trường lao động cạnh tranh và công bằng, nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính và công nghệ cho người dân”, ông nhấn mạnh.