Doanh nghiệp may mặc hành động vì bình đẳng giới

Bạo lực trên cơ sở giới luôn là một vấn đề được quan tâm cả trong nước và quốc tế, đặc biệt là các biện pháp giải quyết và phòng ngừa bạo lực giới tại gia đình và nơi làm việc. Tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp may mặc đã nhận thức và đang hành động để giải quyết vấn đề này.

Bạo lực giới là những hành vi gây hại nhắm vào một cá nhân dựa trên giới tính của họ, bao gồm lạm dụng thể chất, tình dục, tâm lý và kinh tế. Tại Việt Nam, Myanmar, Sri Lanka và các quốc gia khác ở châu Á, ngày càng có nhiều bằng chứng chứng minh bạo lực tại nơi làm việc gây ra những hậu quả kinh tế nặng nề.

Theo một khảo sát công nhân may mặc vào năm 2023 của Chương trình Việc làm tốt hơn (Better Work Việt Nam), 60% số người được hỏi cho biết công nhân nữ dễ bị quấy rối tình dục tại nơi làm việc. Các hành vi quấy rối tình dục bằng lời nói và đụng chạm không mong muốn diễn ra rộng rãi, cho thấy nhận thức về quấy rối tình dục còn rất hạn chế, phản ánh vấn đề bạo lực trên cơ sở giới còn phổ biến.

Bạo lực tại nơi làm việc ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của người lao động, có thể làm giảm năng suất, tăng tình trạng vắng mặt và tỷ lệ nghỉ việc của họ, gây thiệt hại hàng triệu USD mỗi năm cho doanh nghiệp. Một nghiên cứu của Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) tại Việt Nam năm 2019 ước tính, bạo lực đối với phụ nữ gây thiệt hại 1,8% GDP mỗi năm.

Các ngành công nghiệp phải đối mặt với những thách thức không giống nhau. Và trong những ngành công nghiệp mà phụ nữ chiếm đa số tại Việt Nam, chẳng hạn như sản xuất hàng may mặc và giày dép, với gần 2,5 triệu lao động làm việc tại hơn 6.000 doanh nghiệp dệt may, hành vi quấy rối tình dục thường có tác động mạnh mẽ hơn.

Các nghiên cứu, bao gồm nghiên cứu của UNFPA, CARE International và nghiên cứu của riêng IFC cho thấy, trung bình cứ ba người lao động tại Việt Nam thì có một người từng là nạn nhân của bạo lực và quấy rối trong 12 tháng qua, bao gồm các hành vi xâm hại thể chất như cưỡng hôn, đụng chạm hoặc hành hung.

Tuy nhiên, ở Việt Nam, bạo lực giới tại nơi làm việc thường không được trình báo do những định kiến xã hội, sự thiếu hiểu biết về quyền lợi lao động và sự thiếu tin cậy vào hệ thống khiếu nại hiện hành. Tình trạng này đang ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và tăng trưởng của doanh nghiệp.

Tại Cambodia, bạo lực giới tại nơi làm việc được ước tính gây thiệt hại 89 triệu USD mỗi năm cho ngành công nghiệp may mặc. Đây có thể là con số để tham khảo khi nói về nguy cơ thiệt hại mà bạo lực giới có thể gây ra ở Việt Nam.

Thực hiện quy định của Bộ luật Lao động 2019 và lộ trình tuân thủ, các doanh nghiệp may mặc Việt Nam đang triển khai các giải pháp phòng chống bạo lực giới tại nơi làm việc. Để thực hiện những quy định này, nhiều doanh nghiệp dệt may đã và đang thực hiện các tiêu chuẩn lao động mới.

Mặc dù đây là bước khởi đầu quan trọng, nhưng để phòng ngừa và giảm thiểu bạo lực giới tại nơi làm việc một cách hiệu quả, doanh nghiệp cần không chỉ tuân thủ các quy định pháp luật mà còn phải nhận thức được những lợi ích kinh tế khi tạo ra môi trường làm việc tôn trọng người lao động.

Do vậy, thật đáng khích lệ khi chứng kiến nhiều doanh nghiệp may mặc tại Việt Nam đã nhận thấy được lợi ích từ các sáng kiến xây dựng môi trường làm việc tôn trọng, vừa cải thiện văn hóa doanh nghiệp, vừa ổn định nguồn nhân lực – một điều luôn được các nhà mua hàng toàn cầu đánh giá cao.

Với sự hỗ trợ của IFC và Chính phủ Úc, các nhà máy gia công tại Việt Nam cho thương hiệu toàn cầu Primark đã quyết tâm giải quyết bạo lực giới bằng cách nâng cao nhận thức và triển khai các biện pháp ứng phó toàn diện.

Các mô-đun đào tạo của thương hiệu này được thiết kế riêng và bản địa hóa cùng với một cộng đồng thực hành đã được xây dựng để hỗ trợ những người chịu trách nhiệm về phòng chống bạo lực giới tại doanh nghiệp. Sáng kiến này đã nâng cao nhận thức về quấy rối tại nơi làm việc và hướng dẫn tìm kiếm sự hỗ trợ thông qua cơ chế giao tiếp hiệu quả trong toàn doanh nghiệp.

Ngoài ra, chương trình còn hỗ trợ và hướng dẫn doanh nghiệp theo dõi tiến độ và liên tục cải tiến các hoạt động.

Một yếu tố quan trọng tạo nên thành công của chương trình là việc thành lập mạng lưới các nhóm hỗ trợ được đào tạo tại mỗi doanh nghiệp. Các nhóm này được hình thành để cung cấp hỗ trợ chuyên biệt cho nạn nhân, nhằm đảm bảo hiệu quả và tính bền vững của chương trình.

Chỉ sau hai năm triển khai các giải pháp toàn diện, kết quả từ các nhà cung cấp Việt Nam tham gia chương trình cho thấy sức khỏe người lao động được cải thiện rõ rệt, đồng thời nhận thức về hành vi đúng mực tại nơi làm việc cũng tăng lên. Theo báo cáo, hành vi thiếu tôn trọng đã giảm hơn 50% và số công nhân có ý định nghỉ việc chỉ còn một nửa so với khi chương trình mới bắt đầu. Tỷ lệ gắn bó và giữ chân người lao động cũng được ghi nhận tăng lên.

Với cách tiếp cận thực tiễn, tập trung vào tác động của bạo lực giới đến trải nghiệm làm việc và hiệu quả kinh doanh, chương trình đã giúp các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ tuân thủ quy định pháp luật mà còn xây dựng được đội ngũ lao động vững mạnh, đồng thời nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Nhờ chủ động triển khai các giải pháp này, những doanh nghiệp này đã khẳng định cam kết về phúc lợi người lao động, xây dựng hình ảnh "nhà tuyển dụng được ưa chuộng" và tăng cường sự gắn bó của nhân viên.

Việc hỗ trợ và tiên phong đảm bảo an toàn và tôn trọng cho người lao động tại Việt Nam là một phần không thể thiếu trong chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp.

Cam kết xây dựng môi trường làm việc mà mọi người đều có thể phát triển cần được thể hiện thông qua các chính sách rõ ràng, cung cấp công cụ hiệu quả để doanh nghiệp giải quyết bạo lực giới, đồng thời tăng cường nhận thức cho người lao động thông qua hội thảo, tập huấn về quy trình xử lý báo cáo bạo lực. Bên cạnh đó, doanh nghiệp có thể xây dựng mạng lưới liên kết với các dịch vụ hỗ trợ cộng đồng để giúp đỡ người lao động khi cần thiết.

(*) Ông Thomas Jacobs là Giám đốc Quốc gia tại Việt Nam, Campuchia và CHDCND Lào của Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC), một thành viên của Nhóm Ngân hàng thế giới