Giày cao gót và câu chuyện tăng trưởng của startup

Gần đây, tôi có tham dự một buổi workshop mà nội dung chủ yếu xoay quanh các chiến lược doanh nghiệp cần chuẩn bị để đối phó với Covid-19 khi đợt dịch mới bùng phát. Thành thật tôi để ý cô MC nhiều hơn các diễn giả đang nói trên sân khấu vì cô ấy… đi một đôi giày cao gót không vừa chân!

Tôi biết là không vừa đấy, vì nhìn cô ấy đi lại rất khó khăn trên đôi giày cao lênh khênh, thậm chí còn chẳng thể đứng thẳng người. Chắc cũng chỉ mình tôi để tâm điều đó… vì tôi đã từng rơi vào hoàn cảnh như vậy.

Ngày trước, tôi từng làm MC cho nhiều sự kiện lớn của công ty. Có một dịp vì sự kiện tôi dẫn là sự kiện lớn nhất 2 năm/lần và khách mời toàn đến từ những tập đoàn đa quốc gia nên tôi đã quyết định đầu tư một đôi giày cao gót thật đẹp. Nó rất hợp với chiếc váy tôi dự định sẽ mặc, vì vậy tôi không ngần ngại mua luôn, dù cảm thấy có phần hơi "kích" chân.

Cơn ác mộng kéo đến vào ngày tôi đi đôi giày ấy dẫn chương trình. Chỉ sau 1 giờ, các ngón chân phồng rộp, đau đến chảy nước mắt, mà sự kiện vẫn còn kéo dài gần 3 giờ nữa. Với bản tính lỳ lợm, tôi biết có thể chịu được nhưng cái đầu lý trí của tôi cũng biết mình không thể tập trung để dẫn một cách xuất sắc và tỏa sáng… khi tôi đang đau.

Và khi có khoảng 10 phút giải lao, tôi đã đưa ra quyết định: phải bỏ đôi giày cao gót. Bỏ nó đi đồng nghĩa với việc tôi cũng không thể mặc chiếc váy dạ hội lộng lẫy nữa. Và như thế thì lớp trang điểm và kiểu tóc cũng phải nhẹ nhàng hơn, kẻo trông rất kệch cỡm.

Vậy là tôi có 10 phút để thay đổi tất cả. Tôi đổi đôi giày cao cho bạn ngồi bàn lễ tân để lấy đôi giày bệt, thay quần jeans và áo phông, bỏ hết ghim tóc và cột gọn lại phía sau, xóa bớt lớp trang điểm cầu kỳ. Sau đó quay lại sân khấu với thái độ "như chưa có gì xảy ra". 

Mọi người cũng có chút ngạc nhiên, nhưng sự ngạc nhiên ấy kéo dài không quá 10 giây và rồi ai nấy đều quay lại với chương trình. Kết thúc sự kiện, tôi được khen làm chủ sân khấu tốt, cũng chẳng mấy ai nhớ đến đôi giày cao gót hay chiếc váy dạ hội.

Tôi phải nói rằng quyết định trên là một việc khó khăn, khi mình đang là trung tâm trên sân khấu và mọi máy ảnh hướng về mà phải trút bỏ hình ảnh lộng lẫy, cũng không khác gì việc cô dâu trong ngày cưới mà mặc đồ thường. Nhưng tôi chấp nhận đánh đổi giữa hình ảnh đẹp và nội dung "đẹp".

Quay lại với hiện tại, Covid-19 đang làm đau tất cả chúng ta, đặc biệt là các startup, các SMEs. Khi được hỏi trong thời điểm hiện tại, các startup nên tập trung tăng trưởng hay "kiếm tiền", tôi nghĩ: Đến lúc chúng ta phải tháo giày cao gót rồi!

Tôi biết đó cũng là một lựa chọn khó khăn, vì tăng trưởng quyết định trực tiếp đến khả năng gọi vốn và định giá công ty, nhưng tại thời điểm này, chúng ta cần sống sót.

Và cũng không có nhiều thời gian để mà chần chừ, đắn đo. Đừng nghĩ đến chuyện gọi vốn để giải quyết vấn đề tài chính hiện tại, việc đó không khác gì đi mượn một đôi giày cao gót khác. Chúng ta cần kiếm tiền, cần phải đi vững trên đôi chân mình trước, vậy nên hãy tìm mọi cách để thuyết phục khách hàng.

Ngay cả những tập đoàn lớn cũng phải cắt giảm nhân sự, hạn chế chi tiêu để tiết kiệm được phần nào chi phí. Họ chuyển từ giày cao gót sang giày bệt, còn chúng ta, những startups, SMEs không có điều kiện thì cũng nên "đi chân đất" luôn.

Tôi đã gặp những CEO còn tự mình đi sales trong mùa dịch, chai mặt gặp từng khách hàng để hỏi tại sao họ từ bỏ sản phẩm. Chúng ta đều biết, không có tiền mới chết chứ mặt dày không vấn đề gì cả. Nên hãy lao ra ngoài kia và kiếm khách hàng ngay thôi.

Nếu họ không mua, ít nhất hãy xin những lời góp ý chân thành để hoàn thiện sản phẩm. Khi ai cũng đau, những viên "thuốc giảm đau" trở nên quý giá hơn bao giờ hết và phải đặt mục tiêu làm bằng được sản phẩm của mình như "thuốc giảm đau".

Hơn lúc nào hết, startup cần tập trung cao độ, lo lắng về dịch không giải quyết được vấn đề, hãy bắt tay ngay vào xem lại báo cáo tài chính, quản trị dòng tiền. Tối thiểu phải nắm được việc thu chi còn lại là bao lâu. Nếu buộc phải cắt giảm nhân sự thì cần đánh giá, tổng hợp dữ liệu để xem cắt bộ phận nào.

Đừng đốt tiền chạy quảng cáo, phải lên ngay kế hoạch tác chiến "growth hacking". Tham khảo cách thức các công ty lớn như Google, Facebook, Airbnb,… cho nhân viên làm việc từ xa thế nào cho hiệu quả.

Thời điểm này, linh động thay đổi mô hình kinh doanh, làm một thứ mới chẳng liên quan cũng không sao, miễn là kiếm được tiền để sống sót. Tuyệt đối đừng nản, đừng than vãn, vì cả công ty đều đang nhìn vào mình, mình còn nản thì họ biết trông vào ai?

Với các cá nhân, tự mình nên cảnh giác, đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên, cập nhật tin tức là một chuyện, nhưng dành thời gian tìm hiểu một cách khoa học về virus này và tiến trình điều chế vaccine đang ở giai đoạn nào sẽ có ích hơn là bàn tán.

Chúng ta phải biết rằng, nỗi sợ không đánh bại được con virus này, mà chỉ có kiến thức. Với người thường, đó là kiến thức tối thiểu về việc tự bảo vệ mình thế nào, với người nghiên cứu sâu hơn là tốc độ, cách thức lây nhiễm, các chủng loại biến đổi ra sao.

Còn với các nhà khoa học, đó là công thức điều chế vaccine. Nguyên tắc phải nhớ: đọc, nâng cao hiểu biết và nhận thức, đừng khiến mình lo lắng, hay bi quan.

Lại nói đến cô MC lúc đầu đi đôi giày cao gót không vừa chân mà vẫn cố, chắc tự cô ấy sau chương trình cũng cảm thấy thất bại. Làm sao có thể toát ra thần thái khi mình đang phải "cố"?

Các startup cũng vậy, không cần phải tập trung vào những chỉ số tăng trưởng bóng bẩy nữa, chúng ta cần cố sống chứ không phải cố "đẹp". Bỏ giày cao gót ra và chạy ngay đi!

Chúng ta không biết dịch sẽ còn kéo dài đến bao giờ, nhưng phải chắc một điều: ta cần sống đến lúc ấy. Phải giữ được cơ thể khỏe mạnh, rồi mới nghĩ đến mang lại đôi giày cao gót lấp lánh… lần nữa.