Hành trình tới những cánh đồng thuận tự nhiên

Dấn thân với nông nghiệp thuận tự nhiên

Gặp Jerry Đỗ, Phương Đỗ và Phúc Nguyễn tại không gian mướt xanh yên tĩnh của Truly Cafe trên đường Huỳnh Dư Khương (quận 10, TP.HCM), có cảm giác như được trở về nhà, thoát khỏi mọi tiếng ồn, khói bụi, tâm thân như được thư giãn thực sự.

Hướng tới dòng sản phẩm nuôi dưỡng tâm hồn và thể chất cho con người, quán sử dụng 100% nguyên liệu hữu cơ chuẩn mực được chứng nhận như USDA Organic và EU Organic kết hợp thêm một số nguyên liệu thuận tự nhiên của các vườn thành viên trong Cộng đồng nông nghiệp minh bạch. Thực đơn hoàn toàn do quán tự nghiên cứu xây dựng và lần đầu tiên ra mắt thị trường Việt Nam nhằm phục vụ lối sống hữu cơ của các độ tuổi khác nhau.

Truly Cafe tuyệt đối không sử dụng đồ dùng nhựa (kể cả bàn ghế và đồ dùng ở khu vui chơi trẻ em) để thực hành triệt để lối sống Zero Waste (không tạo ra rác thải độc hại để bảo tồn hệ sinh thái và môi trường sống bền vững), không sử dụng bất kỳ hóa chất tổng hợp nào trong quá trình vận hành, tất cả đồ dùng (chén, dĩa, ly, tách…) đều được rửa bằng nước bồ hòn nguyên chất, vệ sinh quán bằng enzyme bồ hòn kết hợp với trái cây rau củ thừa lên men, rửa tay vệ sinh bằng hỗn hợp xà phòng đen hữu cơ trộn với nước bồ hòn và tinh dầu organic…

Đặc biệt nước uống sử dụng tại quán là nước máy được lọc qua hệ thống nano chuẩn mực, bảo đảm sạch khuẩn, vi rút và không tồn dư các hóa chất tẩy rửa từ nhà máy nước. Đá viên cũng do quán tự sản xuất bằng máy làm đá tự động của Nhật (lấy nguồn từ nước uống đã lọc).

Ngoài các món đồ uống truyền thống, Truly Cafe có phục vụ riêng các món thuần chay hữu cơ (organic vegan) bằng sữa hạt dành cho khách hàng không tiêu hóa được sữa bò như cappuccino, latte, moka… kết hợp với các món ăn nhẹ như bánh flan, sữa chua, bánh mì sử dụng nguyên liệu 100% organic-hữu cơ.

Đến đây, những khách hàng không chịu được chất kích thích caffeine vẫn có thể thưởng thức các món trong thực đơn bằng nguyên liệu cà phê decaf organic mà hoàn toàn không sợ mất ngủ (kể cả uống vào buổi tối), người già hay phụ nữ có thai đều dùng được. Quán có riêng một khu trưng bày các sản phẩm organic chất lượng cao nhằm phục vụ những khách hàng theo đuổi lối sống sạch, góp phần đẩy lùi bệnh tật.

Jerry Đỗ cho biết, cộng đồng của anh ra đời mục tiêu muốn khôi phục lại các giá trị truyền thống, những tài sản kinh nghiệm quý báu của nền nông nghiệp thuận tự nhiên hàng ngàn năm của cha ông vốn có, để phục vụ cho sức khoẻ con người. Nếu đã giác ngộ về lối sống hữu cơ thuận tự nhiên thì chỉ cần một vườn rau nhỏ khoảng 100 mét vuông cũng có thể nuôi sống cả gia đình một cách lành mạnh. Nhóm của anh sẽ hướng dẫn rất cụ thể cách lọc nước, cải tạo đất, cung cấp các loại giống hữu cơ, chăm sóc, thu hoạch và kinh doanh.

Làm nông hữu cơ thuận tự nhiên là cả một hành trình rèn giũa thân tâm. Nhóm của Jerry Đỗ không đóng vai trò “thám tử hữu cơ” nhưng lại rất hiểu cảm giác bị “lừa bịp” hữu cơ, bởi nhiều năm trước chính anh cũng là nạn nhân và đó là điểm khởi đầu của một hành trình dài tự tìm tòi học hỏi để nhìn thấu sự trung thực của nhà sản xuất. Cộng đồng có luật chơi riêng dựa trên sự minh bạch để xây dựng lòng tin giữa các thành viên, tôn trọng những cá nhân, tổ chức bên ngoài vì họ không nằm trong phạm vi của luật chơi này. Một sản phẩm sạch mà không chịu hoặc không dám minh bạch thì cũng là sản phẩm bẩn.

Thay đổi thói quen ăn uống, canh tác là vô cùng gian nan, để có thể thay đổi từ từ nhận thức, dẫn đến hành động của từng bạn trẻ khi bước chân vào con đường canh tác hữu cơ đầy thử thách này quả thật cần đến sự bền chí, sự hiểu biết thấu đáo và cả sự dũng cảm, không khoan nhượng.

Phúc Nguyễn, một thành viên trong nhóm cho biết: Đất đai cũng giống như cơ thể con người, khi bị nhiễm độc cơ thể nào cũng cần thời gian dưỡng bệnh và bình phục. Việc nhanh hay chậm không chỉ phụ thuộc vào phương pháp chữa lành tự nhiên mà còn phụ thuộc nhiều yếu tố khác như tình trạng bệnh, mức độ nặng nhẹ, địa chất tự nhiên của khu vực và năng lượng chuyển hóa của người chủ vườn. Thông điệp của nhóm là: Hãy chăm sóc đất đai như người thân trong nhà bằng tất cả khả năng và hi vọng. Chắc chắn một ngày nào đó, nó sẽ trả ơn bằng sự đâm hoa kết trái. Đừng lợi dụng hay xem đất đai là con bò sữa để vắt kiệt, đừng đẩy một cơ thể bệnh tật vào vòng xoáy tàn nhẫn của đồng tiền, lãi vay ngân hàng và các lợi tức kinh tế khác.

Thế giới bí ẩn của loài cây cũng có tình yêu thương và bản năng sinh tồn mà tạo hóa đã ban cho nên chúng cần được đối xử bằng tình thương và sự cảm thông của con người. Hãy thôi xem cây cỏ là loài vô tri để khai thác gỗ và hủy diệt thiên nhiên. Những ngôi nhà chứa nhiều đồ gỗ cổ thụ là những nơi hết sức ô trược vì chúng thực ra là những nhà mồ chứa xác chết của các loài cây.

“Tôi không bao giờ xem việc ăn chay là “không sát sinh”. Nó thực ra cũng là sự sát sinh nhưng ở các mức độ khác nhau, điều quan trọng là bạn lựa chọn chế độ ăn như thế nào để phù hợp với các quy luật của tạo hóa, từ đó tạo ra sự cân bằng và khỏe mạnh nhất cho cơ thể”, Phúc Nguyễn nói.

Sau một hành trình dài từ khi thành lập, Cộng đồng nông nghiệp minh bạch đã đạt đến những cấp độ nhất định của sự giác ngộ. Bằng những bài viết tổng hợp kiến thức, thông tin và hỗ trợ tư vấn thành viên, đã tạo nên một lượng thông tin tài liệu khổng lồ cho các thành viên trong nhóm. Tuy nhiên, vẫn rất ít người mới vào nhóm chịu khó “cày bừa” kho tàng này, và lại càng hiếm người thực sự nhìn thấu con đường phải đi.

Phúc Nguyễn cho biết, để có thể canh tác hữu cơ toàn tâm toàn ý, điều kiện tiên quyết trước nhất là mỗi chủ vườn phải thực hành lối sống hữu cơ mỗi ngày. Những vấn đề tưởng chừng như rất đơn giản như lựa chọn thực phẩm, tiêu chuẩn hữu cơ, dụng cụ nấu nướng, đồ chăm sóc cơ thể cho đến chữa lành tự nhiên, chăm sóc bé, chế độ dinh dưỡng… đều phải minh bạch nguồn gốc, vùng nào thức nấy, mùa nào trái nấy; đều cần tích lũy kiến thức, trải nghiệm, cái duyên của mỗi con người để nhận ra bức tranh sự thật và con đường phải đi.

Mỗi người phải tập thói quen dùng hàng hữu cơ

Cộng đồng này hiện đã kết nối được chuỗi 50 nhà vườn đạt chuẩn organic. Từ đó nhóm của Jerry Đỗ, Phúc Nguyễn đã tạo dựng mô hình chuỗi cà phê hữu cơ đầu tiên tại Việt Nam là Truly Cafe Organic, nơi gặp gỡ trao đổi kinh nghiệm giữa các nhà vườn, nơi các sản phẩm hữu cơ đã được kiểm chứng được pha chế với cả tấm lòng như một cách để gầy dựng lối sống hữu cơ và truyền cảm hứng cho cộng đồng.

Ngoài kiến thức cơ bản, kỹ năng sống hữu cơ là thứ phải trui rèn mới có được; nó không đòi hỏi nhiều trí tuệ nhưng lại rất cần sự chăm chỉ, kiên nhẫn và một chút tinh tế. Thấu hiểu sự khó khăn đó, Truly Cafe đã tổ chức các buổi offline định kỳ (chủ nhật hàng tuần) để trợ duyên các thành viên mới. Các bạn trong nhóm có thể đem bất cứ thành viên gia đình nào đi cùng, thuộc bất kỳ ngành nghề nào. Mọi câu hỏi đều được giải đáp cặn kẽ theo cách dễ hiểu nhất và khơi gợi thêm những “góc tối” của vấn đề để tự tìm hiểu thêm. Quán còn phổ biến các phương pháp chữa lành tự nhiên để thành viên có thể thực hành tại nhà bằng các nguyên liệu hữu cơ.

Nỗi trăn trở thức tỉnh cộng đồng

Chia sẻ về những day dứt khôn nguôi trước thực trạng của một nền nông nghiệp dùng toàn hóa chất đã đẩy con người và muôn loài trước hiểm họa khôn lường, hủy hoại trái đất, Phương Đỗ tỏ ra rất bức xúc:

“Hôm trước đọc bài trên báo về trường hợp một nông dân ở Hậu Giang được trao giải thưởng cho thành tích “dùng phân bón để diệt cỏ - tốt cho cây, thân thiện với môi trường” mà tôi rùng mình. Giờ đây phân thuốc được xem như một thứ thân thiện với môi trường. Không chỉ phổ biến ở vùng đồng bằng, các loại phân thuốc giờ đã len lỏi vào tận các thôn bản miền núi cao của người dân tộc thiểu số. Tôi thực sự sốc khi những nông dân vùng cao vốn hiền lành chất phác lại rất thành thạo trong việc sử dụng các loại thuốc diệt cỏ như paraquat (đã bị cấm ở Hoa Kỳ và châu Âu), glyphosate (chất độc nhóm 2A trong danh sách của WHO), 2-4D (1 trong 2 thành phần của dioxin)…

Các chất độc khủng khiếp này sử dụng thì rất dễ nhưng loại bỏ khỏi đất đai thì vô cùng khó. Với cấu trúc bền vững và khó bị rửa trôi, chúng có thể tồn dư hàng chục cho đến cả trăm năm trong đất đai và cây trồng. Ngày nay, không chỉ trừ sâu bệnh diệt nấm, cỏ, lòng tham của con người còn đẩy canh tác hóa học lên một tầm cao mới với các kỹ thuật kích trổ bông, kích trái to, chống rụng hoa, rụng trái, tạo độ bóng đẹp, bảo quản lâu…

Trong bối cảnh đó, canh tác thuận tự nhiên, canh tác hữu cơ, hay canh tác đa dạng sinh học đều là những loại hình canh tác bền vững, thân thiện với môi trường và tạo ra những sản phẩm sạch. Tuy nhiên chúng đều là những loại hình canh tác đòi hỏi chất xám và sự đam mê nghiên cứu tìm tòi của nhà sản xuất. Chỉ cần chịu khó quan sát sẽ phân biệt được ngay các mô hình canh tác này và đẳng cấp cũng như trình độ của mỗi nhà sản xuất luôn thể hiện rất rõ qua chất lượng sản phẩm. Giấc mơ hữu cơ nào cũng đáng quý, nên mô hình nào cũng đáng được trân trọng. Chỉ có điều các bạn phải trung thực với những gì mình có thể làm và can đảm đi tới cuối con đường đã lựa chọn”.

Có lẽ đó cũng là lý do nhóm dành hết tâm sức để hoàn thiện mọi mặt của mô hình quán cà phê 100% organic đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam, từ công thức pha chế, nguồn nguyên liệu hữu cơ ổn định, tối ưu máy móc cho đến huấn luyện, chỉnh sửa thiết kế… và sẵn sàng mở rộng ra các địa điểm khác trên cả nước. Hiện nhóm đang chuyển nhượng thương hiệu July cà phê ở Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng và một số tỉnh thành khác.

Từng đưa ra nhiều cảnh báo khiến nhiều người sửng sốt về “vòng xoáy của quỷ”, “lớp sương mù của quỷ”, khiến con người đánh mất hoàn toàn bản năng và tố chất của giống loài để trở thành nô lệ của nền kinh tế tiêu thụ, vị thủ lĩnh của nhóm tâm sự: “Xã hội hiện đại với vô vàn dịch vụ tiện ích vô hình chung đã triệt tiêu nhiều bản năng sống của con người. Không chỉ riêng chuyện sinh đẻ, nhiều người hiện nay không biết cho bú mớm (thay thế bằng các loại sữa thú), không biết chọn lọc thức ăn cho giống loài (thay bằng thực phẩm công nghiệp), không có khả năng dạy dỗ con cái (phó mặc cho trường học và xã hội), không có khả năng tự chữa lành cho bản thân (phó mặc cho bác sĩ và bệnh viện)… Nhiều kỹ năng sinh tồn cơ bản dường như đã mất đi hoàn toàn, con người giờ đây là nô lệ của hệ thống dịch vụ và quay cuồng trong vòng xoáy kinh tế.

Trong đời sống hiện nay, sẽ dễ dàng bắt gặp những thanh thiếu niên đến tuổi trưởng thành, đi học từ sáng đến tối nhưng không có khả năng nấu cho mình một bữa ăn, không có kiến thức về dinh dưỡng và lựa chọn thực phẩm, không có khả năng giặt giũ và dọn dẹp vệ sinh nơi mình ở, không có hiểu biết gì về thế giới tự nhiên và sự vận hành của các hệ sinh thái, thậm chí không có cả khả năng tự đến trường!

Mọi người ngập ngụa và giãy giụa trong một nền văn hóa vật chất với sữa thịt bánh kẹo công nghiệp và lối sống hưởng thụ, tàn phá thiên nhiên môi trường để phục vụ những nhu cầu của con người. Không phải tự nhiên mà các chứng bệnh thời đại như ung thư, tự kỷ, tăng động, dậy thì sớm, béo phì bùng nổ trong giới trẻ hiện nay”.

Nó là minh chứng rõ ràng nhất về một lối đi sai lầm của xã hội loài người và rất cần có sự tỉnh thức và phải kịp thời điều chỉnh, thay đổi mang tính cách mạng.