Phát triển bền vững

Khi những thành phố lớn đều 'tắc thở'

Việt Hưng Thứ hai, 09/12/2024 - 16:02

Không khí, thứ ta hít thở mỗi ngày, đang trở thành mối đe dọa thầm lặng, đặc biệt ở những thành phố lớn như Hà Nội hay TP. HCM.

Ô nhiễm không khí là vấn đề nghiêm trọng tại nhiều khu vực trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, một thực tế đang đặt ra là nhận thức của doanh nghiệp, người dân về ô nhiễm không khí vẫn chưa được xem trọng.

Đứng trước hội trường cả trăm con người tại tuần lễ khoa học công nghệ VinFuture, GS. Susan Solomon, nhà khoa học nổi tiếng từ Viện Công nghệ Massachusetts đặt câu hỏi: "Ô nhiễm không khí có thực sự là vấn đề xa vời với chúng ta? Hay nó đã trở thành thực tại không thể chối bỏ?".

Câu hỏi của bà như chạm đến tâm trí của nhiều người nghe. Không khí, thứ ta hít thở mỗi ngày, đang trở thành mối đe dọa thầm lặng, đặc biệt ở những thành phố lớn như Hà Nội hay TP. HCM.

Bức tranh ô nhiễm không khí

GS. Hồ Quốc Bằng, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu đã đưa ra một bức tranh rõ nét: "Hà Nội và TP. HCM có những đặc điểm ô nhiễm khác nhau. Tại Hà Nội, vào mùa đông, hiện tượng lớp đệm nhiệt xảy ra khi nhiệt độ thấp khiến khí thải mắc kẹt gần mặt đất, làm không khí trở nên đặc quánh".

Ngược lại, TP. HCM có nhiệt độ cao hơn và ánh nắng mạnh giúp khí thải khuếch tán tốt hơn, nhưng lượng phát thải từ giao thông và công nghiệp vẫn rất lớn.

Theo ông Bằng, ô nhiễm không chỉ là vấn đề của một thành phố hay một khu vực. Nó lan tỏa như một làn khói, len lỏi khắp nơi và tác động đến hầu hết người dân.

Tại Đồng Nai hay Bình Dương, các khu công nghiệp với hàng nghìn nhà máy hoạt động ngày đêm tạo nên một loại ô nhiễm khác biệt, còn ở những vùng nông thôn, việc đốt rơm rạ vô tình góp phần khiến bầu không khí thêm u ám.

GS. Hồ Quốc Bằng cho rằng, giao thông vận tải và sản xuất công nghiệp là hai thủ phạm chính gây ra ô nhiễm không khí tại Việt Nam - Ảnh: DN

GS. Yafang Cheng từ Viện Max Planck tin rằng, giao thông vận tải là yếu tố chính gây nên ô nhiễm không khí, nhưng chưa phải duy nhất: "Khí thải từ phương tiện giao thông tạo ra các phản ứng hóa học phức tạp với aerosol, muội than và các hợp chất khác. Điều này khiến mức độ ô nhiễm tăng lên nhiều lần trong điều kiện thời tiết cực đoan".

Tại Việt Nam, bên cạnh các hoạt động vận tải, công nghiệp, thì việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch cũng là "thủ phạm" lớn.

"Việc đốt sinh khối như rơm rạ dù đã bị cấm nhưng vẫn diễn ra lén lút vào ban đêm, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng không khí", PGS. Hồ Quốc Bằng bổ sung.

Ngay cả vận tải biển, một lĩnh vực ít được chú ý hơn, cũng đóng góp vào tình trạng ô nhiễm ở các thành phố cảng như TP. HCM.

Lối thoát cho các thành phố lớn

Trong cuộc trò chuyện, các chuyên gia đã thảo luận nhiều giải pháp tiềm năng. GS. Susan Solomon nhắc đến câu chuyện của Los Angeles, nơi từng là một trong những thành phố ô nhiễm nhất thế giới.

"Đạo luật làm sạch không khí đã thay đổi mọi thứ. Chính quyền yêu cầu các công ty vận tải thay thế xe cũ, khuyến khích xe điện và áp dụng tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt. Họ đã mất hàng thập kỷ để đạt được bầu trời xanh như hôm nay", bà chia sẻ.

GS. Daniel Kammen, Đại học California nhấn mạnh rằng, việc chuyển đổi sang năng lượng xanh, sạch là con đường duy nhất: "Những sáng tạo công nghệ mới đang giúp chúng ta tiến gần hơn đến mục tiêu giảm ô nhiễm không khí. Từ sử dụng pin kẽm, pin sodium cho đến các thiết bị không chứa coban, chúng ta có nhiều lựa chọn để giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch".

Các chuyên gia đề xuất cấm bán xe chạy bằng xăng dầu trong tương lai - Ảnh: DN

Trong các giải pháp được thảo luận, xe điện nổi lên như một lựa chọn tiềm năng. GS. Susan Solomon cho rằng, xe máy điện hay ô tô điện có thể là giải pháp thực tế hơn cả. "Tôi mong các công ty như Vingroup tiếp tục sản xuất thêm nhiều phương tiện với chi phí phải chăng, giúp người dân dễ dàng tiếp cận", vị chuyên gia gợi ý.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng thừa nhận những thách thức lớn trong việc triển khai xe điện, đặc biệt là đối với các phương tiện hạng nặng như xe tải hoặc xe buýt.

Bên cạnh công nghệ, yếu tố con người cũng đóng vai trò then chốt. PGS. Hồ Quốc Bằng nhấn mạnh, Việt Nam Không chỉ cần công nghệ, mà còn cần thay đổi thói quen và nhận thức của người dân.

"Đốt rơm rạ, hay sử dụng nhiên liệu hóa thạch không chỉ làm ô nhiễm môi trường, mà còn gây hại trực tiếp đến sức khỏe của người dân", ông nói.

Nhìn vào kinh nghiệm quốc tế, vị chuyên gia cho rằng, sẽ không có cây đũa thần để giải quyết ô nhiễm ngay lập tức. Nhưng nếu chính phủ, doanh nghiệp, và cộng đồng cùng hợp tác, thì cả Việt Nam sẽ từng bước nhỏ tạo nên thay đổi lớn.

Pha quay xe của taxi Mai Linh với xe điện

Pha quay xe của taxi Mai Linh với xe điện

Doanh nghiệp -  11 tháng
Trái với những chia sẻ của Chủ tịch Mai Linh hồi đầu năm, cuối cùng hãng taxi truyền thống hơn 30 năm tuổi đã có đội xe điện đầu tiên cùng Xanh SM.
Pha quay xe của taxi Mai Linh với xe điện

Pha quay xe của taxi Mai Linh với xe điện

Doanh nghiệp -  11 tháng
Trái với những chia sẻ của Chủ tịch Mai Linh hồi đầu năm, cuối cùng hãng taxi truyền thống hơn 30 năm tuổi đã có đội xe điện đầu tiên cùng Xanh SM.
Lựa chọn hợp lý cho dự án làm du lịch trong rừng

Lựa chọn hợp lý cho dự án làm du lịch trong rừng

Tiêu điểm -  11 tháng

Lựa chọn thuê môi trường rừng làm du lịch phù hợp với các dự án có quy mô lưu trú nhỏ, tập trung khai thác các hoạt động trải nghiệm trong rừng với vốn đầu tư không quá lớn.

Phát động chiến dịch 'bay nhẹ tới Côn Đảo' nhằm bảo vệ môi trường

Phát động chiến dịch "bay nhẹ tới Côn Đảo" nhằm bảo vệ môi trường

Ống kính -  1 năm

Ngày 30/9, Vietnam Airlines, VASCO và UBND huyện Côn Đảo đã chính thức phát động chiến dịch “Bay nhẹ tới Côn Đảo” nhằm giảm phát thải CO2.

Kiến tạo môi trường sống an toàn cho trẻ em ở chung cư

Kiến tạo môi trường sống an toàn cho trẻ em ở chung cư

Bất động sản -  1 năm

Một số nhà đầu tư tập trung thu lợi nhuận ngắn hạn mà chưa quan tâm tới môi trường sống, dẫn đến tình trạng “đầu voi đuôi chuột” trong quá trình xây dựng và quản lý đô thị.

Áp lực tăng cao từ già hóa dân số: Hướng đi nào cho Việt Nam?

Áp lực tăng cao từ già hóa dân số: Hướng đi nào cho Việt Nam?

Phát triển bền vững -  1 ngày

Tốc độ già hóa dân số nhanh và mức thu nhập trung bình khiến Việt Nam phải đối mặt với bộ ba thách thức về tài khóa, tài chính và xã hội.

Tăng cường hợp tác Việt Nam - EU cùng kiến tạo tương lai bền vững

Tăng cường hợp tác Việt Nam - EU cùng kiến tạo tương lai bền vững

Phát triển bền vững -  1 ngày

Tăng trưởng bền vững trong tương lai chỉ có thể dựa vào tính bền vững, khả năng phục hồi và đổi mới sáng tạo thông qua các quan hệ đối tác hỗ trợ sâu sắc hơn.

Grab Việt Nam và Dat Bike hỗ trợ tài xế chuyển đổi xanh

Grab Việt Nam và Dat Bike hỗ trợ tài xế chuyển đổi xanh

Phát triển bền vững -  2 ngày

Grab Việt Nam và Dat Bike sẽ giúp các tài xế công nghệ tiếp cận và chuyển đổi sang phương tiện giao thông thân thiện với môi trường một cách dễ dàng hơn.

SMEs cần thực thi ESG sớm nếu không muốn bị loại khỏi cuộc chơi

SMEs cần thực thi ESG sớm nếu không muốn bị loại khỏi cuộc chơi

Phát triển bền vững -  5 ngày

ESG không còn là cuộc chơi của ông lớn, mà là tấm hộ chiếu giúp SMEs chứng minh năng lực, tạo niềm tin và mở đường bước vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Định mốc vận hành sàn giao dịch carbon

Định mốc vận hành sàn giao dịch carbon

Phát triển bền vững -  6 ngày

Sàn giao dịch carbon sẽ được vận hành thí điểm vào năm 2026, đặt dấu mốc cho sự hình thành thị trường carbon tại Việt Nam.

Thông xe đường Liên Phường, kết nối giao thông cửa ngõ phía Đông TP.HCM

Thông xe đường Liên Phường, kết nối giao thông cửa ngõ phía Đông TP.HCM

Tiêu điểm -  1 giờ

Đường Liên Phường đưa vào vận hành không chỉ góp phần giảm tải cho cửa ngõ phía Đông, mà còn định hình lại mạng lưới giao thông khu vực, tạo động lực phát triển hạ tầng và diện mạo đô thị hiện đại cho thành phố.

Khai trương trung tâm giải pháp nội thất MComplex

Khai trương trung tâm giải pháp nội thất MComplex

Nhịp cầu kinh doanh -  3 giờ

Bên cạnh vai trò là không gian trưng bày sản phẩm, MComplex đặt mục tiêu trở thành điểm hẹn mới của ngành nội thất và kiến trúc Việt Nam.

Đạm Cà Mau định hình ba trụ cột tăng trưởng mới

Đạm Cà Mau định hình ba trụ cột tăng trưởng mới

Doanh nghiệp -  4 giờ

Các quyết sách ban hành thể hiện tầm nhìn chiến lược và tinh thần đổi mới của ban lãnh đạo, đồng thời củng cố niềm tin của cổ đông, đối tác và nhà đầu tư.

Chứng khoán Vietcap ngừng kế hoạch làm sàn tài sản số

Chứng khoán Vietcap ngừng kế hoạch làm sàn tài sản số

Tài chính -  4 giờ

Lãnh đạo Vietcap cho biết, công ty bắt nghiên cứu về sàn giao dịch tài sản số từ đầu năm ngoái, nhưng đã quyết định rút lui vào tháng 8 năm nay.

Traphaco có tổng giám đốc mới

Traphaco có tổng giám đốc mới

Hồ sơ quản trị -  5 giờ

Bà Đào Thúy Hà được bổ nhiệm chức tổng giám đốc Traphaco thay cho ông Trần Túc Mã - người vừa có đơn từ nhiệm theo nguyện vọng cá nhân.

Tổng giám đốc MB: Lãi suất tăng, nhưng không đáng lo

Tổng giám đốc MB: Lãi suất tăng, nhưng không đáng lo

Tài chính -  8 giờ

Chia sẻ bên lề diễn đàn MB Economic Insights 2025, Tổng giám đốc MB, ông Phạm Như Ánh tin rằng, tăng lãi suất là xu hướng tất yếu, nhưng điều này không đáng lo.

Dữ liệu là nhiên liệu mới, nhưng AI mới là động cơ để doanh nghiệp bứt tốc

Dữ liệu là nhiên liệu mới, nhưng AI mới là động cơ để doanh nghiệp bứt tốc

Diễn đàn quản trị -  8 giờ

Dù nhận thức về AI đã sâu hơn, doanh nghiệp Việt vẫn chậm tạo giá trị thực. Chỉ khi hiểu mình đang ở đâu, họ mới có thể biến nhận thức thành hành động.