Kinh tế đối mặt nhiều áp lực

Tiềm ẩn nhiều rủi ro bất định

Dẫn số liệu từ Tổng cục Thống kê, đại biểu Trần Hoàng Ngân cho biết, tình hình kinh tế-xã hội 5 tháng đầu năm đã có nhiều điểm sáng tích cực trên nhiều lĩnh vực, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp đã tiếp tục tăng 8,3 %, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,7 %. Đây là năm thứ 8 tiếp tục kiểm soát lạm phát được dưới 4 %.  

Tuy nhiên, tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa đang gặp nhiều thách thức. Đời sống người lao động, người dân, người nghèo đang gặp nhiều khó khăn do giá xăng dầu và một số mặt hàng tăng cao. 

Tại Chương trình làm việc Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khoá XV, đại biểu Nhân cho rằng, bối cảnh thế giới diễn biến phức tạp, căng thẳng địa chính trị ngày càng gia tăng đang tác động không thuận lợi cho quốc gia có độ mở kinh tế lớn như Việt Nam. 

Xung đột Nga, Ukraina tiếp tục kéo dài cùng với các chính sách cấm vận của Nga từ Hoa Kỳ, châu Âu đã làm gia tăng khủng hoảng năng lượng, xăng dầu, khí đốt, khủng hoảng nhân đạo và đe dọa an ninh lương thực toàn cầu, gây áp lực đến lạm phát toàn thế giới và nhiều quốc gia.

Cho đến giờ phút này, các quốc gia lớn đã thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt, tăng lãi suất điều hành làm ảnh hưởng đến sự phục hồi kinh tế thế giới.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Thị Yến, Đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu cũng cho rằng, Việt Nam vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro về ổn định kinh tế vĩ mô, lạm phát, các yếu tố bên ngoài tác động do chuỗi cung ứng toàn cầu bị đứt gãy, ảnh hưởng đến tiến trình phục hồi, phát triển kinh tế- xã hội. 

Theo đó, một là nền kinh tế có độ mở lớn nên bị chi phối nhiều bởi các yếu tố bên ngoài khi giá cả thế giới tăng thì chúng ta cũng bị ảnh hưởng ngay. Hiện giá xăng dầu trong nước tăng theo giá thế giới, đẩy giá hàng hóa khác tăng theo. 

Đến nay, việc tăng giá không chỉ dừng ở mặt hàng xăng dầu, khí đốt mà đã lan sang các mặt hàng vật tư, phân bón, lương thực, thực phẩm, tác động thành chuỗi dây chuyền khiến các chi phí dịch vụ tăng lên làm ảnh hưởng đến đời sống nhân dân và hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. 

Bình quân 4 tháng đầu năm, giá xăng dầu trong nước đã tác động đến chỉ số giá tiêu dùng CPI tăng 2,1%, riêng tháng 4 tăng 2,09% so với cuối năm 2021, gần gấp 2 lần cùng kỳ các năm 2018 đến năm 2021, tạo sức ép lạm phát vào những tháng cuối năm. 

Để tập trung thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 43 của Quốc hội, một trong những giải pháp quan trọng là phải giải quyết một số vướng mắc phát sinh từ thực tiễn trong lĩnh vực đất đai, đầu tư, đầu tư công... Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, một số dự án đầu tư công chậm triển khai là do vướng mắc về chuyển đổi đất lúa, đất rừng, đền bù giải phóng mặt bằng cũng do cơ chế chính sách pháp luật còn bất cập. Trong khi đó, Nghị quyết 43 của Quốc hội chỉ được áp dụng cho 2 năm là 2022 và năm 2023.

Theo các đại biểu Quốc hội, tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong năm 2022 đang đối diện nhiều rủi ro bất ổn, rất cần các giải pháp ứng phó kịp thời từ Chính phủ nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì đà phục hồi và tăng trưởng.

Ưu tiên ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát

Để đạt mục tiêu kinh tế tăng trưởng 6 đến 6,5%, kiểm soát lạm phát 4% trong năm 2022, ông Ngân kiến nghị Chính phủ cần xây dựng hệ thống các giải pháp đồng bộ từ ngắn hạn, trung hạn và dài hạn, thích ứng với các kịch bản, trong đó lưu ý đến hai biến số quan trọng là giá xăng dầu và giá lương thực. 

Trước mắt, Chính phủ cần ưu tiên ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, đảm bảo an sinh xã hội. Theo đó, Chính phủ nên sớm trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giảm các loại thuế bảo vệ môi trường, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng đối với các mặt hàng, trong đó mặt hàng quan trọng nhất là mặt hàng xăng dầu.

Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý cần hỗ trợ giảm các chi phí đầu vào cho doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giữ giá bán hàng hóa, tăng cường công tác thanh, kiểm tra, kiểm soát giá, chống đầu cơ, chống các hành vi té nước theo mưa và khuyến nghị các chương trình bình ổn giá tại các địa phương, tại các khu công nghiệp, khu chế xuất. Đồng thời Chính phủ cần tập trung kiểm tra, đôn đốc các bộ, ngành thực hiện nhanh, hiệu quả gói tài khóa tiền tệ theo tinh thần Nghị quyết 43 của Quốc hội. 

Chính sách tiền tệ phải theo hướng thận trọng, điều hành lãi suất theo lạm phát cơ bản, lạm phát mục tiêu, ưu tiên dòng vốn tín vụng cho sản xuất kinh doanh, sản xuất hàng tiêu dùng, sản xuất nông nghiệp, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, đảm bảo thanh khoản cho thị trường tiền tệ, không để lãi suất tăng cao, cản trở quá trình phục hồi của nền kinh tế.

Đại biểu Ma Thị Thúy – Đoàn Tuyên Quang cũng cho rằng, Chính phủ cần quyết liệt thực hiện hiệu quả chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. 

Về vấn đề này, đến nay, vốn đầu tư để thực hiện một số dự án thuộc chương trình phục hồi và phát triển kinh tế phân bổ và giải ngân còn chậm, có chương trình phân bổ còn thấp, nhiều khó khăn trong thực hiện đã ảnh hưởng lớn đến tiến độ phục hồi kinh tế. 

Do đó, bà Thuý đề nghị Quốc hội, Chính phủ sớm phân bổ vốn đầu tư cho các dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội để các địa phương triển khai thực hiện, góp phần thực hiện mục tiêu đề ra. Đồng thời nhấn mạnh, cần phân cấp, phân quyền mạnh cho các địa phương triển khai thực hiện đảm bảo tiến độ.

Hai là, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công được giao tập trung xây dựng dự án cao tốc Bắc Nam giai đoạn hai 2021-2025 đã được Quốc hội thông qua; sớm hoàn thiện đường Hồ Chí Minh tạo kết nối, thúc đẩy phát triển nhất là những địa phương có đường cao tốc đi qua.

Ba là, có biện pháp đảm bảo an ninh năng lượng, kiềm chế bình ổn giá xăng dầu để hạn chế nguy cơ lạm phát. Cùng với đó phải theo dõi chặt chẽ thị trường giá cả hàng hóa, đặc biệt là vật tư nguyên liệu đầu vào cho sản xuất công nghiệp, nông nghiệp.

Bốn là, tiếp tục có giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu hàng hóa nhằm tạo điều kiện thuận lợi thương mại cho doanh nghiệp, góp phần ổn định sản xuất, đảm bảo an sinh xã hội và phát triển bền vững.

Đồng quan điểm, về những giải pháp trước mắt giúp ổn định kinh tế, đại biểu Nguyễn Thị Yến cho rằng, chính phủ cần sớm kiểm soát giá xăng dầu, kiềm chế lạm phát, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh và người dân

Chính phủ cần cân nhắc, đánh giá sát tình hình, đưa ra các chính sách kiểm soát chặt và ổn định giá xăng dầu, điều hành linh hoạt, chặt chẽ, hiệu quả chính sách tài khóa, tiền tệ, đẩy mạnh thực hiện chương trình phục hồi, phát triển kinh tế- xã hội và 3 chương trình mục tiêu quốc gia nhằm tạo thuận lợi để kiềm chế lạm phát, bảo đảm cân đối lớn của nền kinh tế.