'Là doanh nhân, hãy luôn khiêm tốn và tử tế'

Việt Nam đang muốn trở thành cái gì của thế giới trong một kỷ nguyên mới đang đến, hay lại tiếp tục trở thành “người làm thuê” cho toàn thế giới? 4.0 là gì mà từ Thủ tướng đến mọi người dân đều nhắc tới? Liệu chúng ta có để lỡ chuyến tàu thứ tư này cũng là cơ hội cuối cùng để trở thành điểm đến mới của thế giới?

Những câu hỏi lớn trên đã được đặt ra trong buổi tọa đàm “Doanh nhân trẻ và khát vọng toàn cầu” do CLB doanh nhân 2030 tổ chức nhân kỷ niệm 16 năm thành lập. 

Chìa khóa là thương hiệu, công nghệ mới 

Theo ông Nguyễn Hữu Thái Hòa, Chủ tịch iBosses Việt Nam, Giám đốc Trung tâm khoa học tư duy Việt Nam, muốn vươn ra thế giới, trước tiên phải có tri thức, công nghệ. 

“Việt Nam đang có khả năng trở thành điểm đến mới của thế giới, muốn tận dụng thời cơ này, phải đặt lại câu chuyện về tri thức, mỗi doanh nhân phải là nhà chiến lược. Nhưng rất tiếc thời đại vạn vật kết nối rồi mà Trung tâm khoa học tư duy của tôi, nơi dùng tư duy khoa học để làm kinh doanh, nhưng lại … nghèo nhất nước! Dường như chúng ta không cần khoa học tư duy để làm kinh doanh?", ông Hòa trăn trở.

Theo phân tích của ông Hòa, nhìn vào bài học của Hàn Quốc, Malaysia và Philippines, những năm 80 thế kỷ trước ba nước này đều xếp ngang nhau. Hàn Quốc đã làm gì để phát triển đột phá? Họ học bài học Nhật Bản nhưng nhanh hơn, quyết liệt hơn. Philippines không phát triển được vì rơi vào bẫy nghèo, 3% là quý tộc, chiếm 99% GDP quốc gia.

Việt Nam có gì đó giống Philippines, rơi vào bẫy thu nhập trung bình. Công nghiệp 4.0 vẽ được con đường mới nhờ công nghệ, đó là lối thoát cho Việt Nam. Muốn làm được nhưu vậy, chỉ có tri thức, tri thức và tri thức. Nếu không, chúng ta sẽ mãi mãi trở thành người làm thuê cho toàn thế giới giống như Philippines, ông Hòa nhìn nhận.

Nhấn mạnh khát vọng về hàng hóa, thương hiệu, ông Nguyễn Lâm Viên, Chủ tịch kiêm CEO Vinamit nói: “Tôi là thế hệ doanh nhân ra đời từ khi chưa có luật doanh nghiệp, đó là năm tôi 24 tuổi. Từ 1986 đến 1996, khi đất nước bắt đầu mở cửa, lúc đó trong lòng tôi có khát vọng rất mãnh liệt làm sao mọi người trên thế giới biết Việt Nam là đất nước có thể làm ra hàng hóa, chứ không phải chỉ là đất nước của chiến tranh, của bệnh truyền nhiễm và nghèo khó.

Từ 1996-2006, tôi nuôi khát vọng Việt Nam phải có thương hiệu cho sản phẩm. Lúc đó chúng ta bán cho thế giới rất nhiều hàng hóa như gạo, cà phê, nhưng chẳng ai biết đến thương hiệu nào là của Việt Nam. Làm sao biết Việt Nam có hàng hóa, có thương hiệu là khát vọng cháy bỏng của tôi".

Nếu hiểu toàn cầu hóa chỉ là xuất khẩu, xuất ngoại không thì chưa đủ. Theo ông Viên, ba yếu tố quan trọng nhất trên con đường toàn cầu hóa là: Sản phẩm phải có hồn, có văn hóa, có sáng tạo, mang bản sắc của Việt Nam, nhưng có tính toàn cầu. Thứ hai, kết nối là quan trọng, kết nối càng tốt, càng nhanh , càng gắn chặt càng dễ thành công. Thứ ba, bạn phải là người có văn hóa, là người tử tế thì người ta mới quý mến mình. 

Tuy nhiên, theo ông Viên, chính doanh nghiệp Việt Nam đang giết chết mình vì cạnh tranh không lành mạnh, thi nhau giảm giá để chiếm lĩnh khách hàng của nhau. 

“Đó là điều đau đầu nhất của văn hóa doanh nghiệp Việt Nam, đi ra ngoài thì cùng nhau, thống nhất cùng mức giá nhưng một hồi lại thi nhau phá giá. Điều đó làm cho khách hàng thế giới nghi ngờ, khiến người ta cứ nghĩ đến Việt Nam là thị trường giá rẻ. Ngày nào chúng ta chưa khắc phục được điều đó, chúng ta chưa thể phát triển. Phải bán trực tiếp đến thẳng người tiêu dùng mới có thể thoát khỏi bị phá giá được, còn không thì khó có cách”, ông Viên bức xúc.

Đồng quan điểm với ông Viên, Chủ tịch iBosses Việt Nam Nguyễn Hữu Thái Hòa nhìn nhận: “Doanh nghiệp Việt tính cá thể hóa và manh mún rất cao. Tôi rất mê chơi cá cảnh, ở Hong Kong có một con đường rất nhiều cửa hàng bán cá cảnh giống hệt nhau, tôi thường ghé mua cá cảnh của một cửa hàng người Việt ở đó. Một hôm đến thấy cửa hàng người Việt ghi đóng cửa ba ngày. Tôi hỏi ra mới biết họ đóng cửa để nhường doanh thu cho một cửa hàng mới vừa khai trương! Bao giờ doanh nghiệp Việt mới có được ý thức đó?

Chúng ta đang có vấn đề, ai là người đặt ra luật chơi? Vai trò của các hiệp hội thế nào? Tôi là kiến trúc sư, nhưng không được hiệp hội cấp chứng chỉ để hành nghề. Vai trò hiệp hội như CLB Doanh nhân 2030 rất quan trọng, để giúp doanh nhân kết nối với toàn thế giới".

Hãy luôn khiêm tốn và tử tế

Bàn về sự chuyển giao thế hệ trong các doanh nghiệp gia đình, điều mà thế hệ F1 muốn nhắn nhủ đến thế hệ F2, ông Viên chia sẻ: “ Đây là rủi ro của tôi. Khi đi ra thế giới, tôi luôn muốn chuẩn bị thế hệ con phải nối nghiệp, trước khi đó thì phải mang con ra nước ngoài. Nhưng do tôi mang ra nước ngoài sớm quá, nên 20 năm sau con tôi nói với bố: Tất cả những gì bố làm ra là của bố, còn con muốn tạo ra sự nghiệp của riêng mình! Khi con của mình là công dân toàn cầu rồi, nó nghĩ sự nghiệp phải là của nó. Nên tôi phải có phương án hai.

Suốt cả cuộc đời tôi vẫn mang tâm huyết đó và muốn truyền cho các bạn, thế hệ F2 rằng chúng ta là người Việt Nam, muốn ra thế giới, hãy luôn khiêm tốn và hãy là người tử tế. Hãy lắng nghe thế giới nói gì về con người, doanh nhân Việt Nam để sửa mình. Để văn hóa Việt Nam được thế giới thừa nhận, trước tiên chúng ta phải là những doanh nhân tử tế, đầy năng lượng và không phải mời thế giới vào dọn rác cho Việt Nam”.

Làm sao bán được tri thức là điều mà ông Hòa trăn trở nhất: “Làm sao để Trung tâm khoa học tư duy đừng là chỗ nghèo nhất? Phải bán được tri thức, muốn thế, đầu tiên người trí thức phải đừng là… trí ngủ. 

Bên cạnh đó, trách nhiệm của Chính phủ, các hiệp hội là làm sao tạo ra nhiều trung tâm tri thức, tạo ra nhiều kết nối, biến khối lượng tri thức khổng lồ trên google để đóng gói lại thành công thức bán được, thì người tiêu dùng sẽ sử dụng. 

Anh Viên nhắc đi nhắc lại cần lắng nghe thế giới nói gì về Việt Nam để tự sửa mình, tôi rất tâm đắc với điều đó. Mỗi doanh nghiệp hãy trở thành một menter để chắp cánh cho những vườn ươm khởi nghiệp, vì đó là tương lai của Việt Nam”.