Leader talk
'Trao quyền tự chủ' nhìn từ việc giải cứu hai dự án metro tỷ đô
Rõ ràng, có những quy định không còn phù hợp với những chủ thể lớn như TP. HCM. Do vậy việc trao quyền tự chủ trong một số trường hợp để TP. HCM phát triển ở một tầm mức cao hơn là điều mà bộ máy chính trị cần tính đến.
Theo một thông tin mới nhất, TP. HCM đã nhận được văn bản thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn từ Bộ Kế hoạch và đầu tư cho tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) và tuyến số 2 (Bến Thành - Tham Lương).
Đây là cơ sở để UBND TP. HCM tiếp tục triển khai hai dự án này theo mức điều chỉnh tổng mức đầu tư tuyến metro số 1 từ 17.400 tỷ đồng lên 47.000 tỷ đồng, và tuyến metro số 2 từ khoảng 26.000 tỷ đồng lên gần 48.000 tỷ đồng.
Sau hơn 3 năm chờ đợi, đây là một tin vui cho lãnh đạo, Ban quản lý dự án đường sắt đô thị và người dân. Dẫu biết quy trình thẩm định các dự án bị đội vốn hàng nghìn tỷ đồng là một việc rất phức tạp, nhưng với người dân TP. HCM thì sao thấy nó lâu thế!

Đã hơn 1.000 ngày, công trình bị đình trệ thi công, tuyến đường bê tông trên cao dài 19km khi trước nhộn nhịp là thế nay im ắng lạ thường, các thiết bị kỹ thuật phơi mình dưới nắng mưa đã thấy có chỗ rỉ sét, cong vênh; nhiều cán bộ Ban quản lý đường sắt chán nản bỏ việc. Việc chậm thanh toán khiến cho các nhà thầu nước ngoài doạ kiện tụng, tranh chấp.
Hơn thế nữa việc lình xình ở dự án được coi là tầm cỡ nhất của thành phố lớn nhất cả nước không thể không gây ra hình ảnh phản cảm, nhất là các lô cốt trên đường Lê Lợi kéo dài nhiều năm và tác động xấu đến tâm lý ngán ngại ở các nhà đầu tư nước ngoài muốn làm ăn lớn với TP. HCM. Bởi tuyến Bến Thành – Suối Tiên chỉ là 1 trong 8 tuyến trong dự án phát triển giao thông tổng thể của TP. HCM.
Trong cùng một thời điểm, có rất nhiều công trình, dự án cần được triển khai ở phạm vi quốc gia và các tỉnh, thành. Dự án nào cũng có ý nghĩa và tầm quan trọng, nhưng rõ ràng, trong số hàng nghìn dự án đó có một số dự án được coi là trọng điểm và quan trọng bậc nhất.
Một khi dự án đó hoàn thành đưa vào sử dụng đúng tiến độ, hoặc sớm hơn sẽ tạo ra những phản ứng tích cực cho toàn bộ hệ thống, thậm chí có cả những dự án khác không cần phải triển khai tiếp nữa. Bởi lẽ, các dự án quan trọng này một khi hoàn thành có thể đã đáp ứng được luôn cả nhiệm vụ cho các dự án thành phần khác được đề xuất mang tính chất đối phó.
Dự án metro là một loại dự án như thế, nó giải quyết những chuyện trước mắt và cả chuyện cho vài trăm năm sau. Giả dụ khi các tuyến metro số 1 đưa vào sử dụng năm 2020, sẽ giải quyết được việc tắc nghẽn giao thông ở phía Bắc, Đông - Bắc thành phố, kéo theo đó là giảm ô nhiễm môi trường, giảm tai nạn giao thông, tạo động lực phát triển vùng kết nối với Đông Nam Bộ và dải đô thị miền Trung, chuẩn bị cho sự ra đời đô thị sáng tạo, mở ra nhiều cơ hội phát triển dịch vụ, việc làm dọc theo tuyến metro này,…
Những tác động tích cực dây chuyền này nay đã bị kéo chậm lại và có thể một vài động thái trong số đó bị mất cơ hội xuất hiện.
Tất nhiên việc tuyến metro số 1 bị chậm lại, hy vọng có thể đưa vào vận hành thử năm 2022 (theo kế hoạch là 2020), tương tự tuyến số 2 có thể kéo dài đến năm 2026 thay vì 2023 như dự kiến còn liên quan đến nhiều nguyên nhân khác nữa như năng lực tư vấn, trình độ quản lý, tiến độ giải phóng mặt bằng...
Nhưng muốn nói gì thì nói, công tác thẩm định kéo dài hơn 3 năm như vậy là lâu, nhất là ở một quốc gia mà các quyết định quan trọng được tập trung ở một đầu mối, khác với các nước mà Chính phủ và Quốc hội được cấu tạo đa thành phần, cho nên nhiều dự án tốt nhưng không sao triển khai được do bất đồng quan điểm giữa các đảng phái, phe nhóm trong thượng viện, hạ viện.
Việc Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc trao quyết định cấp 2.186 tỷ đồng vốn cho dự án Trung lương - Mỹ Thuận ngay tại công trường sáng ngày 27/9 vừa qua tạo ra một hình ảnh đẹp và gây ra cảm xúc mạnh đến mọi người, nhất là các nhà đầu tư, bởi đây là dự án trọng điểm của trọng điểm, quyết định đến sự phát triển hay tụt hậu của Đồng bằng sông Cửu Long, thế mà nó bị vướng phải không biết bao nhiêu trắc trở sau hơn 10 năm triển khai không biết đến hồi kết.
Nhận ra tầm quan trọng của một dự án trong điểm và ưu tiên tập trung cao độ cho nó về vốn, cơ chế, chính sách, nguồn lực, nhân lực để hoàn thành dứt điểm trong thời gian hạn định là điều cực kỳ quan trọng không chỉ cho tăng trưởng kinh tế mà còn liên quan đến niềm tin của nhân dân. Đó là giá trị lớn của bài học xương máu rút ra từ tuyến metro số 1 và số 2.
Quy định các dự án có tổng mức đầu tư 10.000 tỷ đồng, khi muốn điều chỉnh phải được các bộ ngành thẩm định, phải báo cáo Chính phủ, phải đưa vào chương trình nghị sự báo cáo Quốc hội để nhận được sự tán đồng. Nên nhớ con số 10.000 tỷ đồng này thật ra chỉ bằng 6 đến 7 ngày thu ngân sách của TP. HCM (mỗi ngày TP. HCM thu ngân sách được từ 1.200 đến 1.500 tỷ đồng).
Rõ ràng, có những quy định không còn phù hợp với những chủ thể lớn như TP. HCM. Do vậy việc trao quyền tự chủ, khai mở tiềm năng, giải phòng nguồn lực, tháo dỡ các rào cản để cho TP. HCM phát triển ở một tầm mức cao hơn là điều mà bộ máy chính trị cần tính đến.
Sau quyết định này, một lần nữa niềm tin và hy vọng lại được nhen lại trong người dân TP. HCM.
"Như vậy về phía Trung ương, cả Bộ Kế hoạch và đầu tư, Bộ Tài chính đã thống nhất, phần thủ tục còn lại thuộc thẩm quyền của thành phố", đại diện Ban quản lý đường sắt đô thị TP. HCM nói với VnExpress chiều 24/10.
Bước tiếp theo, hồ sơ sẽ được hoàn chỉnh để trình UBND thành phố, Ban thường vụ Thành ủy, rồi xin HĐND thành phố ghi vốn. Tiếp đó, UBND thành phố sẽ duyệt vốn và làm thủ tục với Trung ương. Khi đó tổng mức đầu tư mới của hai tuyến metro mới có giá trị pháp lý để bố trí vốn và ký lại hợp đồng vay.
Trước đó, hôm 8/10, Chủ tịch UBND TP. HCM Nguyễn Thành Phong đã có văn bản khẩn cầu cứu Thủ tướng, Bộ Kế hoạch và đầu tư, Bộ Tài chính vì lo ngại không kịp hoàn tất thủ tục trình HĐND thành phố ghi vốn vào kỳ họp cuối năm.
(*) Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả: PGS.TS Nguyễn Minh Hòa - Phó chủ tịch Hội Quy hoạch và phát triển TP. HCM
Thủ tướng cho ý kiến về hai tuyến metro đội vốn nghìn tỷ tại TP. HCM
Thủ tướng thị sát tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên
Trong chuyến thị sát metro Bến Thành – Suối Tiên ngày 12/4, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu các bộ ngành và đơn vị liên quan nhanh chóng thúc đẩy để hoàn thành kĩ thuật trong năm 2020, đưa vào vận hành năm 2021.
TP. HCM xin Trung ương tạm ứng hơn 2.100 tỷ đồng cho dự án Metro số 1
Do các quy định hiện hành về tạm ứng vốn đầu tư, dự án metro số 1 chỉ được tạm ứng từ ngân sách Trung ương, không đủ điều kiện để tạm ứng từ ngân sách TP.HCM nên UBND TP.HCM vừa có văn bản khẩn kiến nghị Thủ tướng xin tạm ứng hơn 2.100 tỷ đồng.
Tuyến metro đầu tiên của TP. HCM sẽ vận hành vào năm 2020
Ban quản lý Đường sắt đô thị TP.HCM cho biết sẽ đẩy nhanh tiến độ thi công tuyến metro số 1 và chuẩn bị khởi công những tuyến khác.
TP. HCM lại chi hơn 2.000 tỷ đồng ngân sách giải quyết công nợ cho tuyến Metro số 1
Đây là lần thứ 5 thành phố phải tạm ứng ngân sách để thanh toán cho các nhà thầu Nhật Bản thi công dự án tuyến Metro số 1.
Hiện đại hóa nền kinh tế cũng cần đến triết lý dân sinh
Khi cả nước đang bàn luận về việc áp dụng thuế hóa đơn điện tử thay thế thuế khoán, phía sau những con số và quy định là một câu hỏi triết học sâu sắc: làm thế nào để hiện đại hóa phục vụ cho dân sinh, chứ không phải dân sinh phục vụ cho hiện đại hóa?
Tiền đề đột phá cho trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam
Dự thảo nghị quyết về trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam được kỳ vọng sẽ mở ra cánh cửa để đất nước bứt tốc trong kỷ nguyên mới.
Giám đốc SSI: Tài sản số sẽ tiến hóa nhanh gấp 10 lần chứng khoán
Với những tiềm năng của tài sản số, phía SSI mong muốn trở thành trung tâm của thị trường này, khi có cơ chế thí điểm sàn giao dịch.
Cú sốc thuế Mỹ: Thức tỉnh để thoát khỏi thế bị động
“Cơn lốc thuế quan” từ Mỹ đang khuấy đảo dòng chảy thương mại toàn cầu - đây chính là thời điểm doanh nghiệp Việt cần tái cấu trúc nền tảng, hành động linh hoạt và vững vàng hơn.
Đầu tư giáo dục theo cách của BITEX
Với Tổng giám đốc BITEX Trần Thanh Thảo, muốn đất nước phát triển mạnh mẽ thì không có con đường nào bền vững hơn đầu tư vào giáo dục.
Vietjet đặt mua thêm 40 động cơ Trent 7000 từ Rolls-Royce
Hãng hàng không Vietjet vừa ký thỏa thuận với Rolls-Royce để đặt mua thêm 40 động cơ Trent 7000 nhằm vận hành đội bay Airbus A330neo, nâng tổng số động cơ dòng này mà hãng đặt hàng lên 80.
Thaco Auto xuất khẩu xe bus cao cấp Mercedes-Benz RS 1936 sang Thái Lan
Xe bus cao cấp Mercedes-Benz RS 1936 do Thaco auto thiết kế và sản xuất vừa được giới thiệu và xuất khẩu sang Thái Lan, qua đó khẳng định năng lực làm chủ công nghệ và chất lượng sản phẩm của Thaco auto đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
Hình hài miền Tây hậu sáp nhập tỉnh, thành phố
Sáp nhập tỉnh, thành phố định hình rõ nét vai trò của các địa phương trong bức tranh chung về phát triển kinh tế vùng Đồng bằng sông Cửu Long
Luật Doanh nghiệp sửa đổi siết phát hành trái phiếu riêng lẻ
Quốc hội thông qua Luật Doanh nghiệp sửa đổi, trong đó siết điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ nhằm kiểm soát rủi ro thanh toán của doanh nghiệp.
Ngày hội Môi giới bất động sản 2025: Sẵn sàng bứt tốc
Ngày hội Môi giới bất động sản Việt Nam 2025 với chủ đề "FLY UP – VARS vững tâm, vươn tầm mới" sẽ chính thức diễn ra vào ngày 27–28/6 tại TP. Bắc Giang.
Quốc hội chốt giảm thuế VAT 2% đến hết năm 2026
Quốc hội thông qua nghị quyết giảm thuế VAT còn 8%, áp dụng tới cuối năm 2026 nhằm hỗ trợ sản xuất, kinh doanh.
Ấn tượng từ Gala ROXMei 'Đẹp và chất' của ROX Group
Gala “Đẹp và chất" tối 15/6 đã đưa cán bộ nhân viên ROX Group và khách mời đi qua hành trình đầy cảm xúc từ những khoảnh khắc đẹp nhất trong mùa ROXMei 2025, thời khắc ý nghĩa khởi đầu cho hành trình 30 năm thuận ích đến những phút giây thăng hoa cùng âm nhạc.