Ngân hàng Thế giới cảnh báo Việt Nam có thể bị Mỹ tấn công thương mại

Cảnh báo của World Bank được đưa ra trong một báo cáo công bố hôm 10/10 có tên Cập nhật Kinh tế Đông Á – Thái Bình Dương. Trong đó, tổ chức này nhận định Việt Nam có thể được hưởng thêm thị phần của các mặt hàng của Trung Quốc suy giảm do bị Mỹ áp thuế khẩu cao hơn như điện thoại và linh kiện, máy tính, hàng may mặc, da giày, đồ gỗ, thép và nhựa.

Tuy nhiên, World Bank nhấn mạnh rằng, những lợi ích như vậy chỉ là tạm thời và có thể đối diện với rủi ro bị Mỹ gia tăng thuế quan như cách nước này đã sử dụng với Trung Quốc.

Tổ chức này đưa ra khuyến cáo, Việt Nam cần hội nhập sâu sắc hơn, thông qua các hiệp định thương mại như CPTPP hay RCEP, nhằm tăng cường đầu tư và nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời kích cầu bằng các chính sách tài khóa và tiền tệ để hỗ trợ nền kinh tế.

"Đây là thời điểm Chính phủ cần tăng gấp đôi nỗ lực, nhằm đảm bảo khả năng cạnh tranh trên toàn cầu. Chính phủ cần tập trung vào các việc cần thiết, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, bảo đảm công bằng giữa doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp đầu tư nước ngoài", đại diện World Bank khuyến nghị. 

Cũng trong bản báo cáo cập nhật mới, Ngân hàng Thế giới dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam năm nay đạt 6,6% và 6,5% năm tới, do tăng trưởng xuất khẩu chậm lại và sản xuất nông nghiệp yếu hơn.

Con số này không thay đổi so với 2 lần dự báo (tháng 4 và tháng 7) trước đó của World Bank trong năm nay. 

Tuy nhiên, trong khi hầu hết các nước đều bị điều chỉnh giảm so với báo cáo khu vực vào tháng 4/2019, ngoại trừ Myanmar tăng 0,1%, thì Việt Nam và Campuchia là 2 quốc gia duy nhất giữ nguyên dự báo tăng trưởng cho năm nay và năm tới. 

"Trong bối cảnh thế giới nhiều thách thức như hiện nay, Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư nước ngoài. Trong đó, tăng trưởng tiêu dùng nội địa mạnh mẽ và năng lực cạnh tranh ngày càng cao là hai động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế", ông Jacques Morisset, Chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam nhận định. 

Đồng thời, đại diện World Bank cho rằng, Việt Nam vẫn thu hút nhà đầu tư ngoại hơn nhiều nước khác trong khu vực. Tuy nhiên, sự kết nối giữa FDI và khu vực tư nhân Việt Nam vẫn còn yếu, do vậy cần có biện pháp phù hợp để giải quyết vấn đề này. 

Nhìn chung, triển vọng của Việt Nam trong trung hạn được đánh giá tích cực. Lạm phát dự báo sẽ thấp hơn mục tiêu 4% của Chính phủ. Tài khoản vãng lai vẫn thặng dư nhưng ở mức thấp. Bội chi ngân sách được dự báo tiếp tục giảm đến năm 2021, nhờ nỗ lực củng cố tài khóa.

Tuy nhiên, World Bank cảnh báo Việt Nam vẫn dễ bị ảnh hưởng bởi biến động của kinh tế toàn cầu do chính sách mở cửa thương mại hiện nay, dư địa chính sách tài khóa và tiền tệ hạn chế. Đà tăng trưởng sẽ chịu sức ép nếu căng thẳng thương mại leo thang và toàn cầu suy giảm mạnh hơn dự kiến. 

Đối với vấn đề trong nước, báo cáo nêu rõ sự chậm lại trong quá trình tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước và khu vực ngân hàng có thể gây tác động bất lợi về tài chính, vĩ mô và làm suy giảm viễn cảnh tăng trưởng dài hạn.

Đánh giá chung về khu vực Đông Á – Thái Bình Dương, World Bank cho rằng, tăng trưởng đang giảm đà, với mức tăng 5,8% năm nay và giảm dần trong hai năm sau đó.

Xuất khẩu và đầu tư của các nước trong khu vực đang chịu sức ép từ sức cầu thế giới giảm và bất ổn gia tăng. Các nền kinh tế lớn như Trung Quốc, Mỹ và khu vực đồng euro đang tăng trưởng chậm hơn dự báo.

Dù nhiều doanh nghiệp đang tìm cách né thuế nhập khẩu nhưng các nước thuộc khu vực Đông Á - Thái Bình Dương cũng khó thay thế vai trò của Trung Quốc trong các chuỗi giá trị toàn cầu trong ngắn hạn, do hạ tầng hạn chế và quy mô sản xuất nhỏ lẻ. 

Nhiều nước trong khu vực, như Việt Nam hay Malaysia chỉ đang hưởng lợi tạm thời từ việc dòng chảy thương mại thay đổi.