Phát triển bền vững

Phát triển kinh tế tuần hoàn thế nào khi các nguồn lực còn hạn chế?

Phạm Sơn Thứ sáu, 08/07/2022 - 06:51

Cân nhắc bối cảnh trong nước, quốc tế và chọn lựa lĩnh vực ưu tiên là những đề xuất của các chuyên gia JICA cho việc xây dựng khung kế hoạch hành động quốc gia thực hiện kinh tế tuần hoàn.

Toàn cảnh Kinh nghiệm của Nhật Bản và đề xuất chính sách cho Việt Nam trong việc xây dựng lộ trình thực hiện kinh tế tuần hoàn.

Năm 2022 đánh dấu mốc quan trọng về kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam khi Luật Bảo vệ môi trường 2020 chính thức có hiệu lực và Đề án Phát triển kinh tế tuần hoàn được Chính phủ phê duyệt.

Cuối tháng 6 vừa qua, trong khuôn khổ Diễn đàn kinh tế tuần hoàn Việt Nam 2022, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường Trần Hồng Hà đã chính thức khởi động xây dựng kế hoạch quốc gia thực hiện kinh tế tuần hoàn.

Theo lộ trình được Chính phủ giao, Bộ Tài nguyên và môi trường phải hoàn thiện dự thảo kế hoạch hành động quốc gia thực hiện kinh tế tuần hoàn trước ngày 31/12/2023 để trình Thủ tướng Chính phủ.

TS. Lại Văn Mạnh, Trưởng ban kinh tế tài nguyên và môi trường, Viện Chiến lược và chính sách tài nguyên và môi trường (ISPONRE), kế hoạch hành động quốc gia này sẽ bao gồm nhiều nội dung mang tính chất tạo khung và định hướng cho phát triển kinh tế tuần hoàn, làm cơ sở thực hiện cho quy mô từ các bộ, ngành cho tới doanh nghiệp.

Như vậy, nhiệm vụ xây dựng kế hoạch hành động quốc gia là đặc biệt quan trọng để mở ra hướng đi cho kinh tế tuần hoàn. Tuy nhiên, việc xây dựng và triển khai kế hoạch hành động quốc gia là rất thách thức khi những nguồn lực trong nước còn khan hiếm.

Cân nhắc bối cảnh

Đóng góp ý kiến về kế hoạch hành động quốc gia thực hiện kinh tế tuần hoàn, ông Koki Takano, chuyên gia đến từ Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), nhấn mạnh, một yếu tố cần phải cân nhắc khi xây dựng kế hoạch hành động là bối cảnh thực hiện, bao gồm bối cảnh trong nước và quốc tế.

Trong đó, bối cảnh trong nước là những hiện trạng về khai thác, sử dụng tài nguyên thiên nhiên; thải bỏ ra môi trường cũng như nguồn lực để triển khai. Xây dựng kế hoạch hành động phải đặt vào bối cảnh của Việt Nam để có hướng đi đúng đắn và phù hợp, tránh tình trạng kế hoạch không sát với thực tế dẫn đến khó triển khai.

Mô hình 'tiệm cận' kinh tế tuần hoàn tại khu công nghiệp Nam Cầu Kiền

Đồng quan điểm, ông Phạm Hồng Điệp, Chủ tịch Công ty Cổ phần công nghiệp tàu thủy Shinec, Chủ đầu tư dự án khu công nghiệp sinh thái Nam Cầu Kiền, đề xuất, áp dụng kinh tế tuần hoàn phải xem xét đến hiện trạng của Việt Nam, không chỉ hiện tại mà còn cần phải tính đến hiện trạng trong tương lai.

Đối với bối cảnh quốc tế, ông Takano đề nghị khung kế hoạch hành động quốc gia phải đặt lưu ý những chương trình nghị sự mang tính khu vực và toàn cầu.

Thực tế, câu chuyện phát triển bền vững và triển khai kinh tế tuần hoàn đang là mối quan tâm hàng đầu trên thế giới. Nhiều cam kết, chiến lược mang tính đa quốc gia đang được đưa ra, có thể kể đến như hội nghị COP26; sáng kiến xây dựng hiệp ước toàn cầu về ô nhiễm nhựa.

Tại khu vực ASEAN, vào năm ngoái, các nước thành viên đã chính thức thông qua kế hoạch hành động chống rác thải nhựa đại dương, với kinh tế tuần hoàn và công cụ trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) là một trong số những hướng tiếp cận mới được đưa ra. Các thành viên cũng đang bàn thảo về việc tháo gỡ rào cản thương mại nội khối đối với sản phẩm, dịch vụ có tính chất thúc đẩy kinh tế tuần hoàn.

Trong bối cảnh quốc tế đang rất quan tâm về kinh tế tuần hoàn, ông Takano nhận xét, việc lồng ghép nội dung của các chương trình nghị sự quốc tế vào kế hoạch hành động thực hiện kinh tế tuần hoàn sẽ tạo cơ hội phát triển các mối quan hệ đối tác và thu hút tài trợ.

Đây là những trợ lực quan trọng để Việt Nam nhanh chóng triển khai kinh tế tuần hoàn khi nguồn lực trong nước, bao gồm nguồn lực Nhà nước và khu vực tư nhân đều còn hạn chế.

Lựa chọn ưu tiên

Một giải pháp khác được chuyên gia Nhật Bản đưa ra là lựa chọn những lĩnh vực ưu tiên để triển khai kinh tế tuần hoàn, từ đó tạo ra tác động lan tỏa, thay vì triển khai một cách dàn trải dẫn đến kém hiệu quả.

Ông Takano đưa ra 2 phương pháp để xác định ngành và lĩnh vực ưu tiên. Phương pháp đầu tiên là dựa trên cơ sở dữ liệu, với việc phân tích các số liệu như tình trạng khai thác tài nguyên thiên nhiên, lượng rác thải phát sinh… từ đó xác định ngành, lĩnh vực cần thiết phải áp dụng kinh tế tuần hoàn sớm.

Phương pháp thứ 2 là ưu tiên những lĩnh vực khả thi, có thể dễ dàng áp dụng kinh tế tuần hoàn, ví dụ như nông nghiệp, quản lý rác thải…

Thực tế, việc đặt thứ tự ưu tiên cho các ngành triển khai kinh tế tuần hoàn là chiến lược quen thuộc trên thế giới. Tại Hà Lan, chiến lược và kế hoạch hành động kinh tế tuần hoàn đưa ra các lĩnh vực ưu tiên là thực phẩm; rác thải hữu cơ; hàng tiêu dùng và xây dựng.

Tại Nhật Bản, chiến lược kinh tế tuần hoàn được đưa ra từ những năm 1990, với lộ trình ưu tiên theo thứ tự lần lượt là vật chứa và bao bì; thiết bị điện gia dụng; thực phẩm; xây dựng; ô tô; thiết bị điện, điện tử loại nhỏ.

Trên cơ sở tiềm năng giảm phát thải nhà kính, Quỹ Ellen Macathur cũng đưa ra các ngành ưu tiên là xi măng; nhựa; thép; nhôm và thực phẩm. 5 lĩnh vực này có tiềm năng giảm khoảng 9,3 tỷ tấn khí thải carbon nếu áp dụng chu trình tuần hoàn.

Kinh tế tuần hoàn có thể trở thành động lực tăng trưởng mới?

Kinh tế tuần hoàn có thể trở thành động lực tăng trưởng mới?

Phát triển bền vững -  5 giờ

Kinh tế tuần hoàn nhằm tiết kiệm tài nguyên, tối ưu hóa hiệu suất của doanh nghiệp, có thể trở thành động lực tăng trưởng theo lý thuyết kinh tế học.

Lao động ngoài trời gánh chịu biến đổi khí hậu

Lao động ngoài trời gánh chịu biến đổi khí hậu

Phát triển bền vững -  5 giờ

Lao động ngoài trời, yếu tố giúp thành phố vận hành trơn tru, phải chịu ảnh hưởng lớn từ biến đổi khí hậu nhưng lại bị bỏ qua trong lưới an sinh xã hội.

Ngành tái chế bước vào kỷ nguyên mới

Ngành tái chế bước vào kỷ nguyên mới

Phát triển bền vững -  2 ngày

Ngành tái chế, từ một ngành công nghiệp manh mún, tự phát và lạc hậu, đang dần tái định hình, khẳng định vị thế trong kỷ nguyên mới.

Đà Nẵng có thể trở thành trung tâm tài chính xanh đầu tiên của ASEAN

Đà Nẵng có thể trở thành trung tâm tài chính xanh đầu tiên của ASEAN

Phát triển bền vững -  1 tuần

Đà Nẵng có cơ hội trở thành trung tâm tài chính xanh đầu tiên, đóng vai trò thúc đẩy ứng phó biến đổi khí hậu, sản xuất tiêu dùng bền vững tại khu vực ASEAN.

Vận hành thí điểm sàn giao dịch carbon từ tháng 6

Vận hành thí điểm sàn giao dịch carbon từ tháng 6

Phát triển bền vững -  1 tuần

Sàn giao dịch carbon sẽ được thí điểm từ tháng 6/2025 đến năm 2028, tiến đến chính thức vận hành vào năm 2029.

Vàng mang biểu tượng năm Tỵ hút khách ngày vía thần tài

Vàng mang biểu tượng năm Tỵ hút khách ngày vía thần tài

Ống kính -  3 giờ

Ngày 10 tháng giêng (tức ngày vía thần tài), khá đông người dân tới mua vàng lấy may trong dịp đầu xuân năm mới.

Nhà phân phối Mercedes lớn nhất Việt Nam lãi lớn nhờ bán thêm xe Trung Quốc

Nhà phân phối Mercedes lớn nhất Việt Nam lãi lớn nhờ bán thêm xe Trung Quốc

Doanh nghiệp -  3 giờ

MG đã giúp doanh số của Haxaco tăng lên 34% vào năm 2024 và được dự báo sẽ trở thành động lực tăng trưởng chính của Haxaco trong năm nay.

Bắc Giang, Ninh Thuận dẫn đầu chỉ tiêu tăng trưởng 2025: GRDP từ 13%

Bắc Giang, Ninh Thuận dẫn đầu chỉ tiêu tăng trưởng 2025: GRDP từ 13%

Tiêu điểm -  3 giờ

Bắc Giang, Ninh Thuận... được giao chỉ tiêu tăng trưởng GRDP cao nhất năm 2025, phản ánh kỳ vọng bứt phá mạnh mẽ.

Kinh tế tuần hoàn có thể trở thành động lực tăng trưởng mới?

Kinh tế tuần hoàn có thể trở thành động lực tăng trưởng mới?

Phát triển bền vững -  5 giờ

Kinh tế tuần hoàn nhằm tiết kiệm tài nguyên, tối ưu hóa hiệu suất của doanh nghiệp, có thể trở thành động lực tăng trưởng theo lý thuyết kinh tế học.

Lao động ngoài trời gánh chịu biến đổi khí hậu

Lao động ngoài trời gánh chịu biến đổi khí hậu

Phát triển bền vững -  5 giờ

Lao động ngoài trời, yếu tố giúp thành phố vận hành trơn tru, phải chịu ảnh hưởng lớn từ biến đổi khí hậu nhưng lại bị bỏ qua trong lưới an sinh xã hội.

Xe đạp Thống Nhất: Từ hào quang lụi tàn đến màn trở lại bùng nổ

Xe đạp Thống Nhất: Từ hào quang lụi tàn đến màn trở lại bùng nổ

Leader talk -  9 giờ

Quyết tâm trẻ hoá thương hiệu đã đưa Thống Nhất từ một hãng xe đạp vắng bóng nhiều năm trên thị trường, dần trở lại mạnh mẽ, từng bước lấy lại niềm tin và tăng sự hiện diện trong từng ngôi nhà Việt.

Doanh nghiệp vật liệu, xây dựng sẵn sàng 'vào sóng'

Doanh nghiệp vật liệu, xây dựng sẵn sàng 'vào sóng'

Doanh nghiệp -  9 giờ

Sau kết quả có phần chững lại năm vừa qua, doanh nghiệp xây dựng, đầu tư công được kỳ vọng sớm bứt phá trở lại, trở thành động lực dẫn dắt tăng trưởng năm 2025.