Sản xuất xi măng cần đến 20 triệu tấn xỉ gang thép

Ông Nguyễn Văn Sưa, Phó chủ tịch Hiệp hội thép cho biết, sản lượng gang năm 2018 có thể đạt 7 triệu tấn và tăng lên 13 triệu tấn vào năm 2020. Sản lượng thép thô ước đạt 14 triệu tấn trong năm nay và có thể đạt 20 triệu tấn sau hai năm tới.

Đáng chú ý, khối lượng xỉ của công nghiệp gang thép trong năm nay có thể đạt 4,23 triệu tấn và dự kiến đạt 7,1 triệu tấn năm 2020. Đây là một sản phẩm phụ của ngành thép mà nhiều người vẫn luôn cho là một loại chất thải thông thường và rất ít doanh nghiệp hiện nay chú ý đến vấn đề tái chế, sử dụng xỉ gang thép. 

Tuy nhiên trên thực tế, tại nhiều quốc gia khác, xỉ gang thép được coi là một loại tài nguyên, nguyên liệu quan trọng trong sản xuất xi măng măng, vật liệu làm cốt đường giao thông, chế tạo phân bón...

"Việc xử lý và sử dụng xỉ luyện gang và luyện thép mang lại nhiều lợi ích kinh tế và môi trường và có đóng góp to lớn cho sự phát triển bền vững”, ông Sưa nhấn mạnh tại Hội thảo Thực trạng công tác chế biến và sử dụng xỉ gang thép ở Việt Nam.

Theo đó, sử dụng xỉ gang thép trong sản xuất xi măng mang lại hiệu quả kép về kinh tế và môi trường. Để sản xuất 1 tấn xi măng với nguyên liệu thông thường sẽ thải ra khoảng 0,8 tấn CO2; nếu dùng xỉ làm nguyên liệu trong sản xuất xi măng thì lượng CO2 thải ra chỉ khoảng 0,3 tấn. 

Trong khi đó, ông Nguyễn Quang Cung, Chủ tịch Hiệp hội Xi măng Việt Nam cho biết, tính đến hết tháng 9/2018, ngành xi măng Việt Nam có 82 dây chuyền sản xuất bằng công nghệ lò quay phương pháp khô; tổng công suất thiết kế là 99 triệu tấn xi măng. Phụ gia xi măng gồm thạch cao khoảng 5%, còn lại 25% gồm các loại puzơlan, tro nhiệt điện, đá vôi, đá bazan, xỉ hạt lò cao. Tro bay nhiệt điện có thể sử dụng làm nguyên liệu, phụ gia sản xuất xi măng và phụ gia bê tông.

Theo ông Cung, nhu cầu sản xuất xi măng có chứa phụ gia ngày càng cao. Trước đây, nhiều nước trên thế giới lựa chọn tỷ lệ sản xuất xi măng khoảng 50% xi măng không phụ gia và 50% xi măng có pha phụ gia.

Tuy nhiên, ngày nay tất cả các nước đều chuyển sang sản xuất xi măng có chứa phụ gia. Ở Việt Nam, xi măng có chứa phụ gia đóng vai trò chủ đạo. Một trong những phụ gia chủ yếu là xỉ lò cao, ngoài ra phụ gia còn có puzơlan, đá vôi, tro, xỉ nhiệt điện.

"Nhu cầu xỉ lò cao có thể đạt ngưỡng 20 triệu tấn, đây là sản phẩm nguyên liệu quan trọng trong sản xuất xi măng măng", ông Cung nhận định.

Tuy nhiên, đại diện Tập đoàn Hoà Phát, tiến sỹ Mai Văn Thanh cho biết, tiêu hao năng lượng trong việc nghiền xỉ lò cao là 42 - 43 kWh/tấn trong khi nghiền xi măng phụ gia với các vật liệu mềm hơn chỉ khoảng 28 kWh. “Điều này cho thấy xỉ lò cao rất khó nghiền. Thậm chí, đối với loại xỉ làm nguội chậm còn không nghiền được”.

Ngoài ra, ông Thanh cũng nhìn nhận rằng trong tâm trí người tiêu dùng từ xưa đến nay luôn quan niệm xi măng phải có màu đen trong khi xi măng sử dụng xỉ lò cao lại có màu trắng. Do đó, mặc dù xỉ lò cao được đánh giá là phụ gia tốt trong sản xuất xi măng nhưng lại chỉ được pha 10 - 15%. Nhiều nhà máy sử dụng thêm đá đen để tạo màu cho xi măng nhưng đây lại không phải là phụ gia tốt.

Ông Thanh kiến nghị, các nghiên cứu tiếp theo cần tập trung vào việc tính toán, lựa chọ cấp phối tối ưu cho các chủng loại bê tông, lựa chọn phụ gia hóa học tương thích nhằm cải thiện chất lượng bê tông.