Phát triển bền vững

Thế khó của nhà thu gom phế liệu tuân thủ pháp luật

Phạm Sơn Chủ nhật, 28/05/2023 - 19:07

Chi phí tuân thủ pháp luật khiến giá phế liệu của CITENCO bán cho các đơn vị tái chế thường cao hơn so với giá của một số đơn vị thu gom không chính thức.

CITENCO là đơn vị đi đầu trong việc triển khai các giải pháp phân loại tại nguồn, khởi đầu là dự án thí điểm tại quận Tân Phú từ năm 2013. Ảnh: CITENCO

Tính riêng tại TP.HCM, chất thải rắn sinh hoạt phát sinh mỗi ngày lên đến khoảng 9,7 nghìn tấn, cao nhất cả nước. Ước tính, lượng chất thải rắn sinh hoạt tại TP.HCM tăng từ 6 - 10% mỗi năm, tạo ra gánh nặng lớn cho hệ thống thu gom, xử lý rác thải của đầu tàu kinh tế cả nước.

Bà Nguyễn Thị Quế Lâm, đại diện Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TP.HCM (CITENCO), cho biết, bức tranh thu gom chất thải rắn tại TP.HCM có một đặc thù là sự tham gia của lực lượng thu gom rác thải dân lập. Với mạng lưới tỏa tới từng ngõ, hẻm, lực lượng dân lập thu gom khoảng 60% tổng lượng rác thải phát sinh. Riêng đối với rác thải sinh hoạt, lực lượng này chịu trách nhiệm thu gom đến 90%.

Với điều kiện dân cư và hạ tầng của TP.HCM, lực lượng thu gom rác dân lập góp phần quan trọng giúp rác thải được thu gom triệt để. Tuy nhiên, đa số các đơn vị dân lập này hoạt động nhỏ lẻ, với phương tiện, công cụ thô sơ nên chưa đảm bảo được các điều kiện vệ sinh môi trường, cũng gây khó khăn cho công tác phân loại rác thải tại nguồn.

Thực hiện chủ trương của Bộ Tài nguyên và môi trường cũng như của chính quyền TP.HCM, CITENCO là đơn vị đi đầu trong việc triển khai các giải pháp phân loại tại nguồn, khởi đầu là dự án thí điểm tại quận Tân Phú từ năm 2013. Sau 10 năm thực hiện các giải pháp, CITENCO không ngừng tiếp thu kinh nghiệm, đổi mới phương pháp tiếp cận, từ đó từng bước nâng cao hiệu quả cũng như tính phù hợp của từng giải pháp.

Tại lễ kỷ niệm 2 năm thành lập Hiệp hội Tái chế chất thải Việt Nam, bà Lâm giới thiệu dự án được triển khai từ năm 2022 với mục tiêu xây dựng hệ thống thu gom và tiền xử lý rác thải trên địa bàn toàn thành phố. Thực hiện dự án này, CITENCO thiết lập một trạm thu mua, trung chuyển ở đường Tống Văn Trân (phường 5, quận 11, TP.HCM).

Kiến nghị giảm bớt gánh nặng cho doanh nghiệp khi thực thi công cụ thu gom, tái chế bắt buộc

Tại đây, rác thải được thu gom tập trung và thực hiện tiền xử lý, đầu ra là phế liệu đạt chuẩn và bán lại cho các nhà tái chế. Tính đến nay, sau hơn 1 năm thực hiện, dự án đã giúp kết nối nguồn phế liệu của CITENCO tới 10 nhà tái chế đạt chuẩn, góp phần giúp nhiều vật liệu có giá trị được tiếp tục đi vào sản xuất thay vì ra các bãi chôn lấp.

Phối hợp với các đối tác, tiêu biểu như Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam), dự án cũng dành nguồn lực hỗ trợ những người lao động hoạt động thu gom rác thải, bao gồm cả những công nhân trong công ty có hoàn cảnh khó khăn và lực lượng thu gom dân lập.

Tuy nhiên, theo bà Lâm, một trong những vướng mắc lớn CITENCO đang gặp phải là giá bán phế liệu của CITENCO đang cao hơn so với giá của các đơn vị phi chính thức. Phần chênh lệch chủ yếu đến từ những chi phí để tuân thủ pháp luật về môi trường cũng như về quyền lợi người lao động, bao gồm kiểm soát khí thải, xử lý nước thải, trả lương và phúc lợi xứng đáng cho người lao động…

Một chi phí khác cũng góp phần đẩy giá vật liệu lên cao so với các đơn vị tự phát là thuế giá trị gia tăng (VAT). Đại diện CITENCO cho biết, một số nhà phế liệu khi mua từ các đơn vị tự phát thường sẽ đề nghị không “xuất hóa đơn đỏ” để tiết giảm chi phí.

Tuy nhiên, CITENCO vẫn quyết tâm triển khai các hoạt động thu gom và tiền xử lý rác thải theo hướng tạo thuận lợi cho ngành tái chế, phần vì “cái tâm” với môi trường của một doanh nghiệp vệ sinh đô thị, phần vì những cơ hội từ công cụ chính sách trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR).

Theo đại diện CITENCO, cơ chế EPR sẽ tạo ra động lực và nguồn tài chính hỗ trợ cho không chỉ các nhà tái chế mà còn cả những đơn vị thu gom. Trong đó, các nhà thu gom đạt chuẩn, tuân thủ quy định pháp luật về thuế, môi trường, lao động như CITENCO chắc chắn sẽ nhận được nhiều lợi ích.

Mặt khác, với một cơ chế EPR minh bạch và hiệu quả, nhà tái chế cũng cần phải tìm đến những đơn vị cung ứng phế liệu tuân thủ pháp luật như CITENCO thì mới có thể kiện toàn chuỗi cung ứng và hưởng ưu đãi.

Kiến nghị giảm bớt gánh nặng cho doanh nghiệp khi thực thi công cụ thu gom, tái chế bắt buộc

Kiến nghị giảm bớt gánh nặng cho doanh nghiệp khi thực thi công cụ thu gom, tái chế bắt buộc

Phát triển bền vững -  1 năm

14 hiệp hội doanh nghiệp Việt Nam vừa qua đã ký và phát hành văn bản góp ý về dự thảo văn bản quy định mức chi phí tái chế của Thủ tướng Chính phủ.

Gấp rút chuẩn bị cho công cụ thu gom, tái chế bắt buộc

Gấp rút chuẩn bị cho công cụ thu gom, tái chế bắt buộc

Phát triển bền vững -  1 năm

Theo đại diện PRO Việt Nam, thời gian từ nay đến năm 2024 là khoảng thời gian gấp rút tổng kết các dự án, mô hình thí điểm về thu gom và tái chế rác thải, từ đó lựa chọn mô hình phù hợp để nhân rộng, hướng tới thực thi công cụ chính sách EPR.

Nhìn nhận đúng vai trò của đồng nát, ve chai và làng nghề tái chế

Nhìn nhận đúng vai trò của đồng nát, ve chai và làng nghề tái chế

Phát triển bền vững -  2 năm

Hoạt động thu gom, tái chế tự phát của khu vực phi chính thức còn tồn tại nhiều bất cập. Tuy nhiên, không thể phủ nhận vai trò của khu vực này trong bức tranh quản lý chất thải rắn cũng như thiết lập mô hình kinh tế tuần hoàn.

Nghề đồng nát sẽ ra sao khi có công cụ thu gom, tái chế bắt buộc?

Nghề đồng nát sẽ ra sao khi có công cụ thu gom, tái chế bắt buộc?

Phát triển bền vững -  2 năm

Những người hành nghề vệ sinh môi trường là “ô sin” của Việt Nam, đóng góp và hy sinh thầm lặng để làm sạch cho đất nước. Tuy nhiên, không những không được quan tâm đúng mức, họ còn là đối tượng để nhiều người đổ lỗi.

Selex Motors đem giao thông xanh đến Đà Nẵng

Selex Motors đem giao thông xanh đến Đà Nẵng

Doanh nghiệp -  7 giờ

Selex Motors tin rằng, giải pháp "đổi pin như đổ xăng" sẽ thúc đẩy giao thông xanh tại Việt Nam, cũng như sự phổ cập của xe máy điện.

Thách thức đưa ba luật liên quan đến bất động sản vào thực tiễn

Thách thức đưa ba luật liên quan đến bất động sản vào thực tiễn

Tiêu điểm -  7 giờ

Đẩy mạnh phổ biến và tập huấn các quy định mới về pháp luật đất đai, nhà ở và kinh doanh bất động sản là một yêu cầu cấp bách

Coteccons tham vọng ‘Go Global’

Coteccons tham vọng ‘Go Global’

Doanh nghiệp -  10 giờ

Chủ tịch Bolat Duisenov chia sẻ, đây là chiến lược của mang tên “follow the client" – theo chân khách hàng của Coteccons.

Idico liên tục mở rộng quỹ đất khu công nghiệp

Idico liên tục mở rộng quỹ đất khu công nghiệp

Doanh nghiệp -  11 giờ

Việc được phê duyệt thêm những dự án khu công nghiệp mới hoặc mở rộng được kỳ vọng giúp Idico có nền tảng thúc đẩy tăng trưởng trong trung và dài hạn.

Chuyển nhầm tiền không lo khi đã có chuyên gia 'check var' ChatPay

Chuyển nhầm tiền không lo khi đã có chuyên gia 'check var' ChatPay

Nhịp cầu kinh doanh -  12 giờ

ChatPay của TPBank cập nhật hàng loạt cải tiến mới, giao dịch nhanh – tiện lợi, rảnh tay hơn bao giờ hết và vẫn bảo mật tuyệt đối với tính năng “paste to pay”.

CEO Truedoc: Khởi nghiệp lĩnh vực y tế không thể có đường tắt

CEO Truedoc: Khởi nghiệp lĩnh vực y tế không thể có đường tắt

Doanh nghiệp -  12 giờ

Startup Truedoc sau khi sáp nhập cùng AiHealth đã nhận đầu tư từ quỹ TNB Aura và trở thành một "hiện tượng" của thị trường khởi nghiệp trong mùa đông gọi vốn.

CEO Đào Thế Vinh chia sẻ về thị trường thịt thế giới và 'khẩu vị' của Golden Gate

CEO Đào Thế Vinh chia sẻ về thị trường thịt thế giới và 'khẩu vị' của Golden Gate

Phát triển bền vững -  13 giờ

"Nhu cầu nhập khẩu thịt của Việt Nam chắc chắn sẽ tăng trong năm 2025 khi thương mại thịt và các sản phẩm từ thịt trên thế giới được dự báo sẽ phục hồi sau 2 năm sụt giảm liên tiếp".