Triển vọng kinh tế Việt Nam cuối năm qua góc nhìn ADB

Việt Nam là một trong số ít nền kinh tế được ADB giữ nguyên dự báo tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh ảm đạm chung trên toàn cầu, 6,5% cho năm 2022 và 6,7% cho năm 2023.

Phân tích cụ thể tại buổi họp báo mới đây về tình hình phát triển kinh tế Việt Nam, ông Nguyễn Minh Cường, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, nhận định tình trạng thiếu lương thực và sự hồi phục của chuỗi cung ứng lương thực toàn cầu sẽ đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp trong năm nay.

Tuy nhiên, dự báo tăng trưởng nông nghiệp được điều chỉnh xuống 3% từ mức dự báo 3,5% trước đó, do chi phí đầu vào cao có thể hạn chế tăng trưởng của ngành.

Cầu trên thị trường thế giới giảm làm giảm tốc độ tăng trưởng ngành chế biến chế tạo. Chỉ số Nhà quản trị mua hàng trong tháng 8 đã giảm xuống 52,7 so với mức 54,0 trong tháng 6. Do đó, dự báo tăng trưởng công nghiệp giảm từ 9,5% xuống 8,5%, nhưng triển vọng công nghiệp vẫn có xu hướng đi lên do giải ngân vốn FDI mạnh mẽ trong khu vực này.

Đi lại trong nước trở lại bình thường và việc dỡ bỏ các hạn chế đi lại do dịch Covid-19 đối với du khách nước ngoài sẽ hỗ trợ sự phục hồi của du lịch những tháng cuối năm. Điều này thúc đẩy tăng trưởng khu vực dịch vụ, điều chỉnh từ mức 5,5% trước đó lên 6,6% cho năm 2022. Tuy nhiên, dự báo này vẫn thấp hơn mức tăng trưởng dịch vụ 7,3% trong năm 2019 – trước đại dịch.

Về xuất khẩu, cầu trên thị trường thế giới yếu hơn nên xuất khẩu chậm lại. Tiền đồng giảm giá làm giá trị hàng nhập khẩu đắt hơn hàng xuất khẩu, dự kiến sẽ dẫn đến thâm hụt thương mại trong năm 2022.

Lạm phát toàn cầu cao, mặc dù đang dần chậm lại, và các điều kiện tài chính thắt chặt, sẽ tiếp tục làm giảm kiều hối.

Do tất cả những nguyên nhân này, ADB dự báo cán cân vãng lai sẽ thâm hụt 1,5% GDP trong năm nay, và thâm hụt ở mức 1,7% GDP trong năm 2023 do kỳ vọng tăng trưởng toàn cầu yếu đi.

Ông Cường đánh giá tổng đầu tư dự kiến sẽ tăng trong năm nay. Mặc dù căng thẳng về địa – chính trị toàn cầu và các điều kiện tài chính thắt chặt tiếp tục hạn chế dòng vốn FDI chảy vào trong năm 2022, nhưng giải ngân vốn FDI sẽ tăng mạnh do các nhà đầu tư nước ngoài vẫn tiếp tục tin tưởng, đồng thời hoạt động kinh doanh tại Việt Nam trở nên dễ dàng hơn.

Việc chính phủ quyết liệt thúc đẩy giải ngân đầu tư công, bao gồm cả thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế, sẽ bù đắp xuất khẩu giảm sút do ảnh hưởng của cầu trên thị trường thế giới đang yếu đi.

NHNN tiếp tục theo đuổi chính sách tiền tệ linh hoạt và thận trọng bằng cách giữ nguyên các mức lãi suất chính sách. NHNN cũng sẽ mở rộng thực hiện chương trình hỗ trợ lãi suất để cho vay với chi phí thấp cho nền kinh tế.

Tuy nhiên, ông Cường lưu ý rằng chính sách tiền tệ mở rộng, ví dụ như hỗ trợ lãi suất, tái cơ cấu nợ và gia hạn nợ theo quy định mà không điều chỉnh nhóm nợ có thể làm trì hoãn việc phân loại các khoản vay khó đòi – dự báo ở mức 5% trên tổng dư nợ trong năm 2022.

Nỗ lực giữ tỷ giá hối đoái ổn định để hỗ trợ xuất nhập khẩu cũng có thể gây áp lực cho dự trữ ngoại hối, ông cho biết thêm.

Theo ADB, bội chi ngân sách dự báo sẽ tăng lên mức 4% GDP trong năm nay, do tiếp tục thực hiện các biện pháp kiểm soát giá cả, cắt giảm thuế, hỗ trợ ngân sách theo mục tiêu, chi tiêu cho an sinh xã hội, y tế và tiêm chủng Covid-19.

Tuy nhiên, nợ công được kiểm soát tốt nên Việt Nam còn đủ dư địa tài khóa. Theo ước tính, nợ công ở mức 43,1% GDP trong năm 2021, thấp hơn so với mức luật định 60%. Trong khi đó, nợ nước ngoài của Việt Nam được dự báo là 38,4% GDP, nằm trong giới hạn luật định là 45,0%.

“Vị thế tài khóa vững chắc và nợ công thấp đã hỗ trợ đáng kể cho sự phục hồi kinh tế mạnh mẽ của Việt Nam, trong bối cảnh lạm phát toàn cầu và lãi suất tăng lên”, ông Cường phân tích.

Chính sách tiền tệ thận trọng của Việt Nam và thực hiện hiệu quả các biện pháp kiểm soát giá xăng dầu, điện, thực phẩm, y tế và giáo dục sẽ góp phần kiềm chế lạm phát ở mức 3,8% trong năm 2022, và 4,0% trong năm 2023.

Đầu tư tăng, lạm phát được kiểm soát và các điều kiện tài khóa và tiền tệ mở rộng được kỳ vọng sẽ thúc đẩy tiêu dùng trong nước, đẩy mạnh phục hồi kinh tế đang diễn ra trong năm 2022.

Tiêu dùng tăng trong thời gian còn lại của năm 2022, và khả năng tăng giá một số mặt hàng do chính phủ quản lý có thể làm tăng áp lực lạm phát.

Mặc dù môi trường kinh doanh được cải thiện trong 8 tháng đầu năm, đà kinh doanh bắt đầu chững lại và số doanh nghiệp đăng ký mới giảm nhẹ trong tháng 8, dù số lũy kế doanh nghiệp mới vẫn tăng lên. Sự suy giảm này phản ánh các thách thức trong quá trình phục hồi kinh doanh, ví dụ như thiếu lao động và giảm đơn đặt hàng mới.

Ông Cường lưu ý rằng rủi ro đối với triển vọng kinh tế Việt Nam vẫn ở mức cao.

Suy thoái kinh tế toàn cầu có thể tác động đến xuất khẩu nặng nề hơn so với dự báo, điều này sẽ làm cán cân tài khoản vãng lai xấu đi.

Mặc dù các đợt tăng lãi suất quyết liệt của ngân hàng trung ương các nền kinh tế lớn đã góp phần giảm áp lực tăng giá trên toàn cầu, sự gia tăng bất ổn địa – chính trị toàn cầu lại có thể đẩy giá hàng hóa lên cao, ảnh hưởng đến lạm phát ở Việt Nam.

Cùng với đó, dịch Covid-19 có thể tái bùng phát trong bối cảnh hệ thống y tế chưa đủ sẵn sàng, do nhiều nhân viên y tế gần đây xin nghỉ việc và tình trạng thiếu thuốc men, thiết bị y tế.

Lao động thiếu hụt sẽ cản trở sự phục hồi nhanh chóng của khu vực dịch vụ và các lĩnh vực xuất khẩu sử dụng nhiều lao động trong năm 2022. Việc không thực hiện giải ngân vốn đầu tư công và chi tiêu xã hội theo đúng kế hoạch có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng trong năm nay và năm sau.