Nhà đầu tư chứng Việt Nam được robot tư vấn
Một nghiên cứu của Greenwich Associates mới đây cho thấy 61% chuyên gia trên thị trường vốn đã sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) hoặc có kế hoạch sử dụng trong 12 – 24 tháng tới. Mặc cho những tranh luận đang diễn ra sôi nổi về việc AI sẽ tác động như thế nào đến ngành môi giới, trên thực tế công việc của các môi giới đã thay đổi rất nhiều với sự xuất hiện của AI, BigData và Machine Learning.
Ở một thị trường chưa đầy 20 năm tuổi như Việt Nam, một số công ty chứng khoán đã đưa ra các dịch vụ cơ bản nhất ứng dụng AI để phục vụ khách hàng. Từ 4 năm trước, Techcombank Securities, là doanh nghiệp đầu tiên tại Việt Nam, phát triển robot advisor (robot tư vấn) để tư vấn kế hoạch tài chính cho khách hàng.
Robot này mô tả dòng tiền chi tiết và đưa ra các kế hoạch phân bổ đầu tư (gửi tiết kiệm, mua trái phiếu, mua chứng chỉ quỹ…) cho mỗi cá nhân dựa trên dữ liệu đầu vào về thu nhập và nhu cầu của từng người.
Một công ty chứng khoán khác là BSC cũng giới thiệu BSC i-Invest, nền tảng giao dịch trực tuyến kiểu mới dành cho khách hàng. Khác với phương thức quen thuộc là đặt lệnh theo từng mã cổ phiếu, BSC i-Invest sử dụng phương thức quản lý và thực hiện mua bán theo danh mục đầu tư. Dựa vào nhu cầu, đặc điểm, mức độ ưa thích rủi ro của khách hàng, hệ thống lập tức đưa ra danh mục đầu tư phù hợp với kỳ vọng lợi nhuận tốt nhất.
Hồi giữa năm nay, TVSI cũng ra mắt sản phẩm IRA (Investment Robot Adviser) – Robot tư vấn đầu tư chứng khoán nhằm mang đến hiệu quả đầu tư tối ưu cho khách hàng. IRA là hệ thống robot khuyến nghị đầu tư tự động với nhiều thuật toán phân tích kỹ thuật (PTKT) chuyên sâu để tính toán và đưa ra các khuyến nghị mua/bán tối ưu có xác suất thắng cao nhất trên thị trường.
Mặc dù vậy, các công ty trên không phải là công ty môi giới cổ phiếu chiếm thị phần lớn nhất trên thị trường. Các công ty dẫn đầu như SSI hay HSC vẫn trung thành với phương thức hoạt động truyền thống. Trong đó vai trò của các nhân viên môi giới rất quan trọng, từ trao đổi cung cấp thông tin đến đặt lệnh mua/ bán theo yêu cầu. Bên cạnh một số thủ tục như mở tài khoản, nộp và rút tiền, giao dịch…được thực hiện mà nhà đầu tư không cần có mặt tại công ty.
Góc nhìn từ thị trường Hàn Quốc
Nhiều công ty chứng khoán tại Hàn Quốc đang triển khai và vận hành hệ thống giao dịch trên di động (mobile trading), trong đó có kết hợp công nghệ phân tích dữ liệu lớn (Big data) và trí tuệ nhân tạo (AI) với các chức năng giao dịch hiện có.
Các khuyến nghị đầu tư được đưa ra dựa trên trí tuệ nhân tạo, bằng cách tổng hợp các kết quả phân tích dữ liệu, phân tích văn bản tin tức, phân tích tài sản và nhu cầu đầu tư của khách hàng, phân tích dự đoán thị trường…
Bên trong một trung tâm giao dịch (trading center) tại Tập đoàn tài chính Mirae Asset Điển hình như tại Tập đoàn tài chính Mirae Asset, công ty mẹ của chứng khoán Mirae Asset Việt Nam, 3 ứng dụng mobile được cung cấp cho khách hàng tại thị trường Hàn Quốc bao gồm m.Stock, m.Global, m.All. Trong đó, m.Stock để thực hiện các khoản đầu tư tài chính trong nước với các mô hình đầu tư có tỷ suất sinh lời cao dựa trên AI.
m.Global là ứng dụng cho phép nhà đầu tư mua cổ phiếu của các công ty ở nước ngoài như Apple hay Facebook một cách dễ dàng và tiện lợi nhất. Nhà đầu tư Hàn Quốc có thể nhanh chóng đầu tư ra nước ngoài mà không cần trải qua quy trình đầu tư phức tạp như trước đây.
Còn m.All cho phép theo dõi biến động toàn bộ tài sản tài chính của nhà đầu tư đồng thời xây dựng danh mục đầu tư theo nhu cầu riêng.
Ông Yoon Sung Bum, Trưởng bộ phận IT của Tập đoàn tài chính Mirae Asset Hàn QuốcTheo ông Yoon Sung Bum, Trưởng bộ phận IT của Tập đoàn tài chính Mirae Asset Hàn Quốc, dựa trên AI, Công ty đang cung cấp nhiều dịch vụ nhằm hỗ trợ hoạt động đầu tư của khách hàng.
“MY Series – tính năng cho phép bạn kiểm tra số dư cổ phiếu, lịch sử giao dịch, đông thời so sánh và phân tích cổ phiếu đầu tư. Tính năng “xây dựng danh mục bằng tin tức” từ việc dự đoán cổ phiếu tăng, giảm thông qua phân tích các từ khóa từ tin tức mà AI thực hiện với dữ liệu lớn”, ông Yoon Sung Bum nói.
Tập đoàn tài chính Mirae Asset còn cung cấp các dịch vụ dựa trên AI và phân tích dữ liệu lớn như RoboPick - đề xuất danh mục khuyến nghị và tỷ trọng nắm giữ cổ phiếu. RoboAuto - dịch vụ quản lý tài sản, trong đó các thuật toán tinh vi sẽ xác định việc cấu thành danh mục đầu tư, giám sát và tái cân bằng tài sản của khách hàng.
Giải thích thêm về phương pháp sử dụng AI trong xây dựng danh mục, ông Kim Nam Yeong, Trưởng Bộ phận Digital Finance của Mirae Asset Hàn Quốc nói: Một trong những phương pháp giao dịch phổ biến sử dụng AI là dự đoán lợi nhuận kỳ vọng trong tương lai, xây dựng danh mục đầu tư bằng cách chọn các sản phẩm có lợi nhuận kỳ vọng cao.
“Chiến lược ở đây là tìm hiểu giá cổ phiếu hoặc mô hình sản phẩm tài chính trong quá khứ bằng cách sử dụng machine learning, tạo mô hình dự đoán sau đó sử dụng thông tin hiện tại để tạo lợi nhuận kỳ vọng trong tương lai”, ông Kim Nam Yeong nói.
Tuy vậy, bản chất của AI là cấu trúc phát triển khả năng thu thập và phán đoán dựa trên dữ liệu nhất định. Do đó, nếu dữ liệu thu thập sai hoặc lượng dữ liệu không đủ thì khả năng AI mang đến kết quả phán đoán sai là không thể tránh khỏi.
Tài chính giống như y học, với đặc trưng là có rủi ro rất cao. Không giống như cú nhấp chuột để mua hàng trực tuyến, một đánh giá sai trong ngành tài chính có thể tạo ra kết quả không thể sửa đổi được.
Ông Yoon Sung Bum
Trưởng bộ phận IT, Tập đoàn Tài chính Mirae Asset, Hàn Quốc
Trọng tâm của dịch vụ AI tinh vi là cần phải liên tục cung cấp một lượng lớn dữ liệu chất lượng cao. Trong khi lĩnh vực tài chính, do đặc điểm của ngành, một phần lớn dữ liệu tồn tại dưới dạng các biểu số, chỉ số và số lượng giao dịch khác nhau, gần đây phạm vi phân tích dữ liệu đang được mở rộng như tin tức….Do đó, để nâng cao tiêu chuẩn chất lượng của dịch vụ AI cung cấp thì việc thanh lọc dữ liệu là điều cần thiết.
“Sự thật là những nghiên cứu đang được thực hiện trên AI đang ngày càng gia tăng nhanh chóng. Tuy nhiên, nguy cơ mang đến những phán đoán sai lệch từ những thông tin được thu thập, xử lý không chính xác cũng rất lớn”, ông Yoong Sung Bum nói.
Đó cũng chính là lý do mà mặc dù Tập đoàn mẹ Mirae Asset tại Hàn Quốc có rất nhiều những sản phẩm công nghệ phục vụ khách hàng, thì tại Việt Nam, chứng khoán Mirae Asset Việt Nam mới chỉ đang đưa ứng dụng điện thoại “My Asset”, Home Trading System vào sử dụng cho khách hàng tại Việt Nam.
Giám đốc Công ty Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam, ông Kang Moon Kyung chia sẻ “thời gian tới sẽ từng bước đẩy mạnh đưa các ứng dụng tài chính của Tập Đoàn Mirae Asset tại Hàn Quốc vào sử dụng cho khách hàng Việt Nam, nhưng điều đó cũng còn phụ thuộc nhiều vào sự minh bạch, chính xác trong báo cáo tài chính của các doanh nghiệp, cũng như hệ thống lưu trữ, tổng hợp dữ liệu thông tin xã hội nói chung”
Tương lai nghề môi giới chứng khoán
Hiện tại ở Hàn Quốc, tất cả dịch vụ liên qua đến cá nhân đều đang thực hiện theo hình thức online. Khách hàng không cần phải tới trực tiếp công ty chứng khoán hay các phòng giao dịch, mà có thể thực hiện mở tài khoản và giao dịch trực tuyến.
Robot Advisor dựa trên Big data và AI cung cấp dịch vụ tư vấn cho nhà đầu tư và dần dần thay thế chức năng này của các môi giới. Tuy nhiên, các môi giới ngoài nghiệp vụ tư vấn, còn có thể thực hiện nhiều nghiệp vụ như thực hiện quyền, tư vấn quản lý tài sản.
“Chúng tôi vẫn cho rằng, có rất nhiều những nghiệp vụ mang tính đặc thù mà máy móc không thể nào thay thế được con người”, ông Kim Nam Yeong, Trưởng Bộ phận Digital Finance nói.
Điều này có nghĩa là còn quá xa để nói về việc môi giới bị thay thế bởi robot Advisor trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Những sản phẩm tài chính được xây dựng dựa trên AI, Big Data tại thị trường Việt Nam cần được tùy biến để phù hợp với đặc thù dữ liệu thông tin, từ đó mới thể hiện được vai trò của AI trong việc đưa ra tư vấn, quản lý đầu tư hiệu quả.
Từ nay đến đó, trong khi các nhà phát triển ứng dụng tài chính công nghệ phải làm việc nỗ lực không ngừng thì các nhà môi giới chứng khoán phải thích nghi với việc sử dụng ứng dụng, đi đầu trong việc sử dụng công nghệ và tìm ngách cung ứng dịch vụ để giữ vững, phát huy vai trò môi giới của mình.
Các môi giới chứng khoán giờ đây nên tập trung vào các khách hàng có quy mô giao dịch lớn và có thể mang về lợi nhuận cao hoặc những nhà đầu tư có xu hướng muốn được tư vấn trực tiếp. Trong khi AI sẽ phù hợp hơn với các khách hàng vốn đã quen tiếp xúc với môi trường đầu tư công nghệ, hoặc khách hàng nhạy cảm với mức phí giao dịch.
Ngoài ra, dựa vào AI, các môi giới có thể thay đổi nội dung tư vấn dành cho khách hàng tùy theo sở thích của khách hàng và tình hình thị trường. Điều này sẽ giúp cho các môi giới hoạt động tốt hơn trong nghề của mình.
Có thể thấy, trong kỷ nguyên 4.0 này, việc ứng dụng công nghệ sẽ không mang mục đích thay thế môi giới mà chỉ giúp cho hoạt động môi giới được chuyên nghiệp, minh bạch và giúp ích hơn trong quyết định đầu tư của khách hàng.
“Đó cũng chính là lý do mà các công ty tài chính, chứng khoán như chứng khoán Mirae Asset Việt Nam rất thận trọng trong việc ứng dụng các công nghệ tân tiến và có lộ trình triển khai theo từng bước, mặc dù được thừa hưởng nền tảng công nghệ rất lớn từ tập đoàn”, ông Kang, Giám đốc Công ty chứng khoán Mirae Asset Việt Nam một lần nữa khẳng định.
