Luật Đất đai 2024 đi theo hướng đẩy mạnh thuê đất trả tiền hằng năm, giúp ổn định nguồn thu từ đất đai, kiến tạo sự phát triển bền vững, tuy nhiên cũng bộc lộ những lỗ hổng có thể gây thất thoát ngân sách.
Không chỉ tiềm ẩn rủi ro cho doanh nghiệp do không tính đúng, tính đủ chi phí phát triển dự án, phương pháp thặng dư còn tồn tại nhiều kẽ hở có thể gây thất thoát ngân sách nhà nước.
Việc quản lý sử dụng vốn, tài sản của các doanh nghiệp vẫn còn nhiều hạn chế, tồn tại gây thất thoát ngân sách nhà nước.
Giai đoạn 2006-2017, trong quản lý, sử dụng đất đai, tỉnh Bắc Giang đã để thất thoát ngân sách nhà nước, cho đầu tư nhiều dự án khi chưa có ý kiến chấp thuận của Thủ tướng về chuyển mục đích sử dụng đất lúa.
Sau gần hai năm gần như "đóng băng" hoạt động đầu tư, Nghị định mới quy định việc sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư dự án BT đã được Chính phủ ban hành với kỳ vọng sẽ hạn chế được thất thoát ngân sách trong thực hiện các dự án này.
Theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, việc chậm cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước càng lâu đồng nghĩa với khả năng gây thất thoát ngân sách càng lớn.
Theo một số đại biểu Quốc hội, nếu không xác định được giá đất theo giá thị trường sẽ không thể chấm dứt được tình trạng khiếu kiện của người dân liên quan đến đất đai và thất thu cho ngân sách.
Theo TS. Hoàng Văn Cường, phần giá trị gia tăng do đất đai mang lại khi thực hiện dự án BT, chuyển đổi mục đích sử dụng đất phải thuộc về nhà nước, chủ sở hữu hợp pháp của đất đai. Không thể để các doanh nghiệp được hưởng lợi kép, gây thất thoát ngân sách, lãng phí nguồn lực do lợi ích nhóm, tham nhũng.
Nhiều địa phương đang tìm cách gỡ nút thắt tạm dừng giao đất cho các chủ đầu tư dự án BT, tuy nhiên tháo gỡ bằng cách nào vẫn đang là câu hỏi lớn khi các dự án này còn tồn tại quá nhiều bất cập gây lợi ích nhóm, thất thoát ngân sách nhà nước.
Trong khi nhiều chuyên gia cho rằng, tính giá đất thanh toán cho dự án BT tại thời điểm phê duyệt dự án gây thất thoát ngân sách nhà nước do giá đất sau khi dự án hoàn thiện sẽ tăng gấp nhiều lần thì nhiều ý kiến khác lại khẳng định, nếu tính giá đất trong tương lai, sẽ không chủ đầu tư nào chấp thuận.
Theo GS. Đặng Hùng Võ, hạn chế trong cách tính giá trị đất là nguyên nhân chính dẫn đến những thất thoát ngân sách khi triển khai các dự án đổi đất lấy hạ tầng.
Theo ông Phạm Quý Tiên, Chánh văn phòng UBND TP. Hà Nội, nhà đầu tư chỉ được khai thác sử dụng đối với diện tích đất thương phẩm, chiếm khoảng 26% trên tổng diện tích khu đất được giao để hoàn vốn cho công trình BT.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường Trần Hồng Hà, thời gian tới bộ sẽ sửa luật để hạn chế thất thoát ngân sách Nhà nước trong quản lý đất đai.
Công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả đang góp phần không nhỏ vào số thu ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, nạn buôn lậu, hàng giả vẫn diễn biến ngày càng phức tạp, làm thất thoát ngân sách nhà nước hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm.
